Xử lý hình sự trốn đóng, gian lận bảo hiểm

BP - Từ ngày 1-9-2019, các cá nhân là chủ doanh nghiệp nếu trốn đóng, gian lận bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), bảo hiểm y tế (BHYT) của người lao động sẽ bị xử lý hình sự. Đây là điểm mới được quy định tại Nghị quyết số 05/2019/NQ-HĐTP ngày 15-8-2019 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao. Theo đó, nghị quyết hướng dẫn áp dụng Điều 214 về tội gian lận BHXH, BHTN; Điều 215 về tội gian lận BHYT và Điều 216 về tội trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động của Bộ luật Hình sự.

Trong thời gian qua, các hành vi nợ, trốn đóng và gian lận về BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động ngày càng gia tăng và diễn biến phức tạp. Cả nước tính đến cuối tháng 7-2019, số nợ các loại bảo hiểm lên tới hơn 6.000 tỷ đồng, trên 55.000 đơn vị vi phạm nợ đọng, tác động đến hàng trăm ngàn người lao động. BHXH Việt Nam đã chuyển nhiều hồ sơ vụ việc liên quan trốn đóng BHXH đến cơ quan chức năng để xử lý hình sự. Việc Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao ban hành Nghị quyết số 05 là hết sức cần thiết. Nó sẽ giúp tháo gỡ được những vướng mắc trong công tác triển khai thực hiện BHXH thời gian qua. Theo hướng dẫn vừa được ban hành, trong các vụ án hình sự mà các bị can, bị cáo bị truy cứu trách nhiệm hình sự về 3 tội danh nêu trên, cơ quan BHXH sẽ tham gia tố tụng với tư cách là bị hại.

Những năm gần đây, Bình Phước cũng là một trong những địa phương có tình trạng nợ đọng các loại bảo hiểm khá cao. Năm 2018, BHXH tỉnh đã chuyển hồ sơ của 4 công ty không nộp các loại BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động trong thời gian dài sang Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh để điều tra theo quy định tại Điều 216 Bộ luật Hình sự năm 2015. Đây là những công ty cố tình chây ỳ trong việc thực hiện nghĩa vụ đối với người lao động và với cơ quan quản lý nhà nước tính đến hết tháng 9-2018. Hiện nay, nhờ sự vào cuộc quyết liệt của các cấp chính quyền và ngành BHXH, tình trạng nợ đọng, trốn đóng bảo hiểm cho người lao động trên địa bàn tỉnh đã giảm hẳn. Hằng năm, tổng số người tham gia BHXH, BHYT, BHTN của tỉnh đều tăng và là địa phương có tốc độ phát triển BHXH tự nguyện cao nhất trong khu vực Đông Nam bộ. Tuy vậy, theo đánh giá của BHXH tỉnh, tính đến tháng 7-2019 tình hình nợ đóng BHXH, BHYT, BHTN trên địa bàn vẫn còn khá lớn, với số tiền 97.860 triệu đồng, chiếm 3,48% so với số phải thu. Nghị quyết số 05 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao có hiệu lực thi hành sẽ tạo cơ sở pháp lý để ngành bảo hiểm tỉnh đề nghị xử lý các vụ vi phạm, hoàn thành nhiệm vụ được giao.

Thực hiện pháp luật về chính sách bảo hiểm, trong những năm qua, BHXH Việt Nam, BHXH các địa phương đã chủ động phối hợp với các cơ quan chức năng trong phòng chống tội phạm, xử lý vi phạm lĩnh vực BHXH, BHYT, BHTN. Tuy nhiên, các biện pháp xử phạt hành chính, khởi kiện dân sự của cơ quan BHXH dường như chưa đủ sức răn đe. Nghị quyết số 05 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao có hiệu lực sẽ khắc phục những bất cập, hạn chế trong việc xét xử cá nhân, đơn vị vi phạm. Nghị quyết là cơ sở pháp lý cho việc xử lý trách nhiệm hình sự các cá nhân là chủ doanh nghiệp trốn đóng, gian lận bảo hiểm của người lao động, đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn và công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm trong lĩnh vực bảo hiểm.

Hà Thanh