Xây dựng nông thôn mới vẫn còn nhiều khó khăn

Chương trình mục tiêu quốc gia nông thôn mới theo Quyết định số 800/QĐ-TTg ngày 4-6-2010 của Thủ tướng Chính phủ là một trong những nhiệm vụ lớn, trọng điểm trong năm 2012. Xây dựng nông thôn mới là chủ trương lớn của Đảng được đề ra trong Nghị quyết Hội nghị Trung ương 7 (khóa X) về nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Tỉnh Bình Phước ngay từ khi chương trình khởi động đã có sự chỉ đạo sát sao của Tỉnh ủy và việc triển khai thực hiện quyết liệt của UBND tỉnh.

TỪ XÃ ĐIỂM VÀ CHƯƠNG TRÌNH TRONG NĂM 2012

Tỉnh Bình Phước là 1 trong 5 tỉnh được Trung ương chọn xã Tân Lập (Đồng Phú) làm điểm. Đây cũng là 1/11 mô hình điểm trên toàn quốc. Sau quá trình thực hiện mô hình điểm tại xã Tân Lập, UBND tỉnh đã tổng kết, đánh giá những điểm đã đạt được, đồng thời xem xét lại những chỉ tiêu chưa đạt và những hạn chế, yếu kém. Đánh giá chung của người dân trong xã, đến nay nhờ thực hiện mô hình điểm về nông thôn mới, hạ tầng cơ sở xã Tân Lập đã được cải thiện đáng kể. Nhân dân tin tưởng vào chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và đồng tình tham gia ủng hộ. Đến hết năm 2011, xã Tân Lập đã đạt 16/19 tiêu chí về xây dựng nông thôn mới.

Nông dân ở Bình Phước vẫn sản xuất nhỏ lẻ, manh mún - Ảnh chụp tại ấp Bưng Trang, xã Tiến Thành (TX. Đồng Xoài)

Hiện toàn tỉnh cũng đã hoàn thành việc rà soát, đánh giá hiện trạng nông thôn của 92 xã trên địa bàn 10 huyện, thị. Theo đó, có 61 xã đạt từ 1 đến 5 tiêu chí; 27 xã đạt từ 5 đến 9 tiêu chí; 1 xã đạt 10 tiêu chí là Bom Bo (Bù Đăng) và 2 xã chưa đạt tiêu chí nào là Đức Hạnh và Phú Trung của huyện Bù Gia Mập. Đến năm 1015, toàn tỉnh phấn đấu tối thiểu đạt tỷ lệ 20% số xã nông thôn mới và đến năm 2020 đạt 50%. Đây là những chỉ tiêu rất nặng nề, vì vậy ngay trong năm 2012 UBND tỉnh đã đặt ra những mục tiêu và nhiệm vụ cụ thể cho từng cấp và từng địa phương, nhất là tại 20 xã đã được lựa chọn xây dựng nông thôn mới. Tỉnh sẽ tiếp tục tăng cường chuyển giao các các mô hình sản xuất để nâng cao thu nhập cho nông dân; hỗ trợ các hợp tác xã, hỗ trợ xây dựng mô hình hợp tác xã điểm; đẩy mạnh việc đào tạo nghề; tiếp tục phát triển những câu lạc bộ về trồng trọt, chăn nuôi, áp dụng các kỹ thuật lai tạo giống mới vào sản xuất...

ĐẾN NHỮNG KHÓ KHĂN TRỞ NGẠI

Tỉnh Bình Phước nằm trong khu vực miền Đông Nam bộ, là địa phương mới được tái lập 15 năm, tuy

Năm 2012 và những năm tiếp theo được xác định là giai đoạn triển khai xây dựng nông thôn mới trên diện rộng. Mục tiêu của chương trình đến năm 2015 là có 20% số xã của cả nước đạt chuẩn nông thôn mới, riêng 11 xã của chương trình thí điểm sẽ đạt tất cả các tiêu chí vào năm 2013. 100% cán bộ nông thôn mới trong diện làm điểm và 50% cán bộ còn lại ở cấp xã được bồi dưỡng, tập huấn kiến thức về xây dựng nông thôn mới. Cả nước phấn đấu trên 90% số xã được phê duyệt quy hoạch chung và đề án xây dựng nông thôn mới; hoàn thành xóa nhà tạm, dột nát.

đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng nhưng vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Là tỉnh phần lớn cư dân sản xuất nông nghiệp, tỷ lệ hộ nghèo còn cao, hộ cận nghèo nhiều. Đặc biệt, Bình Phước là địa bàn tập trung nhiều dân di cư tự do, đồng bào dân tộc thiểu số chiếm gần 20% dân số... Đây là những đối tượng thiếu vốn, kỹ thuật lao động, do vậy việc xây dựng kế hoạch phát triển sản xuất tăng thu nhập gặp rất nhiều trở ngại. Tỷ trọng nông nghiệp cao trong khi trình độ sản xuất của hầu hết nông dân trong tỉnh còn thấp, chủ yếu vẫn là thủ công, chưa có cơ giới hóa. Diện tích tự nhiên của các xã nông thôn lớn, hạ tầng cơ sở còn nhiều yếu kém, nhất là đường giao thông. Dân trí thấp, cán bộ cấp xã yếu về năng lực và kinh nghiệm trong việc xây dựng và quản lý đề án... Ngoài ra, xu hướng phân hóa giàu nghèo những năm gần đây gia tăng trong nội bộ khu vực nông thôn, đặc biệt là giữa nông thôn với đô thị. Nông dân thiếu đất canh tác cùng với thiếu việc làm có thu nhập cao tại khu vực nông thôn, đã làm trầm trọng thêm sự chênh lệch giàu nghèo giữa các nhóm người trong xã hội. Hợp tác xã (HTX) và kinh tế hợp tác ở Bình Phước phát triển chậm, nhỏ lẻ và manh mún nên không tạo ra được hàng hóa có sức cạnh tranh cao. Theo thống kê mới đây, toàn tỉnh hiện có 73 HTX sản xuất nông nghiệp, 4.774 tổ hợp tác, 77 câu lạc bộ khuyến nông, 3.388 tổ hội nông dân... Mặc dù tỉnh đã có nhiều chính sách ưu tiên, đầu tư cho các HTX, tổ hợp tác như miễn giảm thuế, giao khoán đất, ưu đãi về tín dụng... nhưng nhiều HTX hoạt động sản xuất - kinh doanh kém hiệu quả. Năng lực cán bộ HTX còn nhiều yếu kém, cơ sở vật chất nghèo nàn, thiếu vốn sản xuất - kinh doanh. Các mô hình khuyến nông tuy đã được tích cực triển khai nhưng việc chuyển giao đến từng nông hộ vẫn còn nhiều bất cập.

19 TIÊU CHÍ QUỐC GIA VỀ NÔNG THÔN MỚI

Tiêu chí 1: Quy hoạch và thực hiện quy hoạch. Tiêu chí 2: Giao thông. Tiêu chí 3: Thủy lợi. Tiêu chí 4: Điện. Tiêu chí 5: Trường học. Tiêu chí 6: Cơ sở vật chất, văn hóa. Tiêu chí 7: Chợ nông thôn. Tiêu chí 8: Bưu điện. Tiêu chí 9: Nhà ở dân cư. Tiêu chí 10: Thu nhập. Tiêu chí 11: Hộ nghèo. Tiêu chí 12: Cơ cấu lao động. Tiêu chí 13: Hình thức tổ chức sản xuất. Tiêu chí 14: Giáo dục. Tiêu chí 15: Y tế. Tiêu chí 16: Văn hóa. Tiêu chí 17: Môi trường. Tiêu chí 18: Hệ thống tổ chức chính trị xã hội vững mạnh. Tiêu chí 19: An ninh và trật tự xã hội được giữ vững.

Cơ sở đánh giá huyện đạt tiêu chuẩn nông thôn mới: Có 75% số xã trong huyện đạt nông thôn mới. Cơ sở đánh giá tỉnh đạt tiêu chuẩn nông thôn mới: Có 80% số huyện trong tỉnh đạt nông thôn mới.

Muốn phát triển bền vững và xây dựng thành công chương trình nông thôn mới, ngoài việc tự thân vận động, người dân nông thôn cần rất nhiều sự hỗ trợ từ bên ngoài. Cụ thể, khu vực nông nghiệp, nông thôn cần sự đầu tư mạnh của Nhà nước và những cam kết quốc tế; đào tạo, nâng cao năng lực toàn diện. Cần đẩy mạnh quy hoạch và tổ chức thực hiện các chương trình, dự án phát triển; chú trọng nâng cao năng lực cán bộ. Quan điểm hỗ trợ tam nông cần được hiểu và thao tác theo cách tương tác, tương hỗ, tức là phát triển theo mô hình hợp tác giữa tam nông với các khu vực khác của xã hội. Đây là những vấn đề đã được các nhà nghiên cứu đề xuất tại các cuộc hội thảo về vấn đề xây dựng nông thôn mới hiện nay.

Hà Thanh