Vụ án tại BQL chợ Đồng Xoài 10 năm chưa xét xử xong: “Cháy nhà” mới ra...

BP - Sai phạm không lớn và tính chất không phức tạp, nhưng sự sai sót, thiếu trách nhiệm của UBND thị xã Đồng Xoài và các cơ quan tố tụng đã khiến vụ án xảy ra từ năm 2004 đến nay vẫn chưa được giải quyết dứt điểm. Chưa hết, do có quan điểm trái ngược “về lý luận pháp luật” giữa tòa án với viện kiểm sát và không ai chịu ai, làm cho đương sự khổ sở ôm đơn đi khắp nơi với bao hệ lụy cho người thân.

Với những gì đã diễn ra trong vụ án này, không khó lý giải khi Bình Phước có rất nhiều vụ án điển hình của cả nước về dây dưa, kéo dài, nhiều vụ án hơn 10 năm chưa giải quyết được, thậm chí có vụ án hơn 20 năm với bao lần xét xử vẫn chưa xong. Và 2 trong số những vụ án đó đang được nêu lên tại kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XIII, trong đó có vụ án sai phạm tại Ban quản lý chợ Đồng Xoài.

BỊ KHỞI TỐ SAU KHI BÀN GIAO NHIỆM VỤ

Cuối năm 2005, UBND thị xã Đồng Xoài thanh tra tình hình quản lý tài chính, thu chi ngân sách tại Ban quản lý chợ Đồng Xoài giai đoạn từ tháng 4-2001 đến tháng 8-2004 nhằm giải quyết tồn đọng để bàn giao nhiệm vụ cho Trưởng ban quản lý chợ mới được bổ nhiệm. Bởi nguyên Trưởng ban quản lý chợ Đặng Công Văn bị đình chỉ công tác vì sai phạm trong thực hiện dự án cấp thoát nước chợ Đồng Xoài bị phát hiện tháng 5-2005 (ký hợp đồng trước khi được phê duyệt, rút ruột công trình 57%...). Vụ việc trở nên phức tạp khi lần thanh tra toàn diện này, UBND thị xã Đồng Xoài đã phát hiện hàng loạt sai phạm nghiêm trọng của Ban quản lý chợ, thủ quỹ, đặc biệt là sai phạm có tính chất hệ thống.

Ban quản lý chợ đã thu ngân sách không bằng biên lai, bỏ ngoài sổ sách kế toán và hợp thức hóa một số khoản tiền chi để lập quỹ trái phép sử dụng vào mục đích cá nhân, quản lý và sử dụng ngân sách sai nguyên tắc, xâm tiêu ngân sách; có biểu hiện kê khống để rút tiền ngân sách... Cơ quan chức năng của thị xã Đồng Xoài đã chuyển hồ sơ vụ việc sang cơ quan công an. Và từ đây, thêm nhiều vấn đề nảy sinh, vụ việc trở nên phức tạp khi chính UBND thị xã Đồng Xoài và các cơ quan tố tụng thiếu trách nhiệm, sai sót.

Ngày 29-6-2006, UBND thị xã Đồng Xoài ra quyết định buộc thôi việc 5 cán bộ, nhân viên Ban quản lý chợ Đồng Xoài, trong đó có các ông Đặng Công Văn, Bùi Văn Quỳnh (Phó ban quản lý chợ) và bà Phạm Thị Hồng Vân (thủ quỹ). Mặc dù sai phạm được UBND thị xã Đồng Xoài xác định khá rõ ràng từ năm 2005, nhưng mãi đến ngày 16-7-2009 vụ việc mới được Công an thị xã Đồng Xoài khởi tố vụ án, khởi tố 2 bị can Đặng Công Văn, Bùi Văn Quỳnh về tội “cố ý làm trái các quy định của nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” và tội “lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”. Ngày 10-8-2009, Phạm Thị Hồng Vân cũng bị khởi tố về tội “lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”.

CƠ QUAN ĐIỀU TRA “TÁ HỎA” VỀ... CHÍNH MÌNH

Ngày 26-5-2010, Viện kiểm sát nhân dân thị xã Đồng Xoài ra cáo trạng truy tố ba bị cáo Văn, Quỳnh, Vân như tội danh bị khởi tố. Theo đó, Ban quản lý chợ Đồng Xoài không chỉ có sai phạm như đã nêu trên, mà còn sai phạm nghiêm trọng trong quá trình xây dựng nhà tiền chế chợ Đồng Xoài. Cụ thể là Ban quản lý chợ đã không căn cứ vào quyết định được phê duyệt về kinh phí xây dựng, số lô sạp, giá cho thuê lô sạp... của Chủ tịch UBND thị xã Đồng Xoài mà tự ý xây dựng số lô, diện tích lô, mức giá cho thuê mới... làm thất thoát ngân sách nhà nước 146,1 triệu đồng.

Từ ngày 5 đến 7-7-2011, phiên sơ thẩm do thẩm phán Bùi Văn Bình, Chánh án Tòa án nhân dân thị xã Đồng Xoài làm chủ tọa, đã tuyên phạt bị cáo Đặng Công Văn 7 năm 6 tháng tù, bị cáo Bùi Văn Quỳnh 7 năm 3 tháng tù vì cùng phạm hai tội “cố ý làm trái các quy định của nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” và “lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”, phạt bị cáo Phạm Thị Hồng Vân 36 tháng tù (cho hưởng án treo) vì tội “lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”. Tổng cộng là 204 tháng tù.

Các bị cáo đều làm đơn đề nghị xét xử phúc thẩm. Hai ngày 10 và 11-5-2012, Tòa án nhân dân tỉnh xét xử phúc thẩm vụ án đã tuyên hủy án sơ thẩm do vi phạm tố tụng nghiêm trọng. Cụ thể là hầu hết các nội dung chính của vụ án đều chưa được làm sáng tỏ, chưa được điều tra đầy đủ, hội đồng xét xử sơ thẩm vượt quá phạm vi truy tố...

Hồ sơ trả về điều tra lại từ đầu, các cơ quan tố tụng mới “tá hỏa” khi phát hiện trong quá trình xây dựng và cho thuê lô sạp nhà tiền chế, ngân sách không phải bị thất thoát, mà mới chỉ tính đến lô giảm diện tích, lô giảm giá cho thuê. Đặc biệt là Ban quản lý chợ không tự ý thay đổi số lô, diện tích lô, giá cho thuê lô sạp... mà chính UBND thị xã Đồng Xoài phê duyệt tờ trình của Ban quản lý chợ.

Điều tưởng như vô lý đó đã xảy ra khi UBND thị xã Đồng Xoài cung cấp thông tin cho cơ quan điều tra không đúng sự thật, còn cơ quan điều tra đã không làm rõ lời khai của đương sự. Vì những lý do này, ngày 26-9-2013, Công an thị xã Đồng Xoài đã đình chỉ điều tra tội “cố ý làm trái các quy định nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” đối với 2 bị can Đặng Công Văn và Bùi Văn Quỳnh.

GỠ NÚT NÀY, THẮT NÚT KHÁC

Ngày 12-10-2013, Công an thị xã Đồng Xoài ban hành kết luận điều tra vụ án và đề nghị truy tố 3 bị can Đặng Công Văn, Bùi Văn Quỳnh, Phạm Thị Hồng Vân chỉ với tội “lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”. Bản kết luận nêu “... tính đến ngày 30-9-2005, tổng số tiền thâm hụt chưa được khắc phục là 138,663 triệu đồng, trong đó có xâm tiêu ngân sách 68,972 triệu đồng, lấy tiền ngân sách trả lãi vay (của Văn, Quỳnh, Vân tổng cộng 187 triệu đồng) 51,76 triệu đồng...”.

Từ khi có kết luận điều tra lại, 12 tháng qua, nhiều lần Viện kiểm sát nhân dân thị xã Đồng Xoài chủ trì họp liên ngành các cơ quan tố tụng thị xã, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh họp liên ngành các cơ quan tố tụng cấp tỉnh... nhưng đều chưa thống nhất được quan điểm giải quyết vụ án. Viện kiểm sát và Tòa án nhân dân tỉnh cùng thỉnh thị xin ý kiến chỉ đạo của Viện kiểm sát và Tòa án nhân dân tối cao cũng chưa thống nhất được quan điểm.

Một trong những nguyên nhân dẫn tới vụ án chưa có sự thống nhất quan điểm là do còn quá nhiều vấn đề chưa được làm sáng tỏ. Điển hình như: không xem xét đến sai phạm khi thực hiện dự án cống thoát nước; không làm rõ toàn diện quá trình lập dự án, đầu tư, xây dựng, sử dụng nhà lồng tiền chế... Đặc biệt là quan điểm của ngành tòa án về nguyên tắc “một hành vi không xử lý hai lần” lập luận trong trường hợp này có nhiều ý kiến trái chiều, thậm chí ngược hoàn toàn với ngành kiểm sát. Đến lúc này, khi các đương sự liên tiếp gửi đơn kêu oan đi khắp nơi, vụ án lại vướng vào nút thắt mới chưa biết khi nào mới gỡ được.    

Trần Phương