Vụ án sau 21 năm vẫn chưa có hồi kết - Bài cuối

>> Bài 1: Hành trình tìm công lý

Đến nay là năm thứ 21 bà Nguyễn Thị An “vác đơn” đi gõ cửa các cơ quan chức năng. Bà cũng trải qua 8 lần “hầu tòa” chưa kể có tới hơn chục lần phiên tòa bị hoãn, nhưng mỗi lần một kết quả khác nhau. Mặt khác, do tình trạng cấp dưới không thực thi triệt để chỉ đạo của cấp trên nên khiến vụ việc tranh chấp quyền sử dụng đất và tài sản trên đất giữa bà An, ông Phạm Thanh La với ông Nguyễn Đức Thú lại “kiện chồng kiện”.

BAO GIỜ VỤ VIỆC MỚI ĐƯỢC XỬ LÝ DỨT ĐIỂM?

THẤT VỌNG VỚI BẢN ÁN MỚI

Tại Bản án mới nhất số 4/2016/DSST ngày 21-6-2016 của Tòa án nhân dân (TAND) huyện Phú Riềng do thẩm phán Nguyễn Văn Phán làm chủ tọa, đã tuyên với nội dung: Không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của các nguyên đơn là bà An và ông La, các bên trả lại cho nhau những gì đã nhận.

Theo đó, hợp đồng xác lập ngày 28-12-1999 giữa ông Đỗ Xuân Vĩnh (chồng bà An) và ông Phạm Thanh La với ông Đào Minh Thạc và bà Tạ Thị Xuấn tại biên bản giao nhận tài sản theo thỏa thuận để thi hành án của Cục Thi hành án dân sự tỉnh vô hiệu. Đơn xin chuyển nhượng quyền sử dụng đất và giấy chuyển dịch tài sản ngày 17-4-1996 giữa ông Thú với bà Xuấn vô hiệu. Các bên trả lại cho nhau những gì đã nhận. Buộc ông Thạc, bà Xuấn trả lại bà An 33,6 chỉ vàng 24K, trả ông La 13 chỉ vàng 24K; đồng thời bồi thường thiệt hại tài sản trên đất và giá trị tài sản trên đất cho bà An 391.272.000 đồng, ông La 149.071.535 đồng; trả ông Thú 21 triệu đồng. Ông Thú trả lại bà Xuấn và ông Thạc toàn bộ diện tích đất 34.492m² cùng tất cả tài sản công trình kiến trúc, cây trồng trên đất và 17.640.000 đồng trị giá 252 cây điều trồng năm 1982 đã bị cưa. Còn ông Thạc, bà Xuấn phải bồi thường cho ông Thú tổng trị giá đất và tài sản trên đất là 877.699.886 đồng. Ông Thạc và bà Xuấn có nghĩa vụ đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền để làm thủ tục đăng ký quyền sử dụng đất. Thất vọng với Bản án số 4/2016/DSST, ngày 21-6-2016 của TAND huyện Phú Riềng, bà An tiếp tục làm đơn kháng cáo.

“Nhiều năm phải đi khiếu nại, tôi không thể tập trung phát triển kinh tế nên cuộc sống gia đình ngày càng khó khăn. Nhưng tôi không thể bỏ qua vụ việc, mà phải theo đến cùng dù chỉ còn một hơi thở. Cũng vì vướng vào tranh chấp, khiếu kiện mà vợ chồng tôi đã ly hôn. Sau khi ly hôn, tôi nhận quyền nuôi các con và được chồng ủy quyền đòi tài sản để làm vốn nuôi con. Nay các con đã lớn, chồng cũng đã mất, nhưng tôi vẫn không được một ngày ngơi nghỉ vì mải miết theo những phiên tòa. Có những lúc vụ việc tưởng chừng như khép lại nhưng không hiểu tại sao vẫn kéo dài đến bây giờ?” -  bà An nói trong thất vọng khi phiên tòa ngày 21-9-2016 tại TAND tỉnh hoãn xét xử.

CẦN PHÂN BIỆT RÕ TRẮNG ĐEN

Luật sư Ngô Minh Chiến, Đoàn luật sư Bình Phước cho rằng: Theo quy định tại Điều 234 Bộ luật Dân sự xác lập quyền sở hữu theo thỏa thuận và Điều 246 Bộ luật Dân sự xác lập quyền sở hữu theo bản án hoặc quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền thì tài sản là diện tích vườn điều được thi hành án (cơ quan nhà nước) thuộc sở hữu của bà An và ông La là phù hợp với quy định pháp luật. Theo Điều 247 Bộ luật Dân sự xác lập quyền sở hữu theo thời hiệu chiếm hữu ngay tình: “Người chiếm hữu, người được lợi về tài sản không có căn cứ pháp luật nhưng ngay tình, liên tục, công khai trong thời hạn 10 năm đối với động sản, 30 năm đối với bất động sản thì trở thành chủ sở hữu tài sản đó, kể từ thời điểm bắt đầu chiếm hữu, trừ trường hợp tài sản thuộc hình thức sở hữu nhà nước không có căn cứ pháp luật thì dù ngay tình, liên tục, công khai, dù thời gian chiếm hữu là bao lâu cũng không thể trở thành chủ sở hữu tài sản đó”.  Do vậy, hành vi của ông Thú vào vườn canh tác là chiếm đoạt tài sản. Trước đó, một mình bà Xuấn tự ý bán đất cho ông Thú đã bị UBND xã Long Hưng đình chỉ, hủy bỏ việc sang nhượng trái phép, vì vườn điều đã thế chấp trả nợ cho bà An và ông La. Vì vậy, hợp đồng này vô hiệu.

Cũng theo luật sư Chiến, tại biên bản hòa giải ngày 16-7-2007, bà Xuấn còn xác định năm 1996 gán vườn trả nợ cho ông Thú để lấy thêm 9 chỉ vàng nhưng đến thời điểm hòa giải, ông Thú vẫn chưa trả thêm cho bà Xuấn, chứ không phải việc bán đất đã lấy đủ 21 triệu đồng như bản án tòa sơ thẩm lập luận. Việc mua bán của ông Thú với bà Xuấn là vi phạm pháp luật vì đã bị đình chỉ là mang tính chất lừa dối và hợp đồng của bà Xuấn bị chồng là ông Thạc khiếu kiện. Cơ quan Thi hành án bàn giao tài sản cho bà An là tài sản vườn điều gắn với diện tích đất (động sản và bất động sản) là phù hợp với pháp luật. Nếu ông Thạc và bà Xuấn không giao đất cho cơ quan thi hành án thì cơ quan này không có đất để giao cho bà An và ông La, mặt khác vào thời điểm đó nếu ông Thú đang quản lý thửa đất trên thì ông Thạc và bà Xuấn lừa dối các cơ quan nhà nước.

Xét nội dung và hình thức của hai hợp đồng, đối với hợp đồng giữa bà An, ông La với bà Xuấn và ông Thạc có đầy đủ chủ thể tự nguyện thỏa thuận được cơ quan nhà nước có thẩm quyền lập biên bản, UBND xã Long Hưng chứng thực việc thỏa thuận giao nhận tài sản. Bà Xuấn và ông Thạc khi thi hành án đã đồng ý giao vườn và nhận thêm vàng từ bà An và ông La. Trong khi đó, hợp đồng giữa bà Xuấn và ông Thú đã bị UBND xã Long Hưng đình chỉ và chỉ có một mình bà Xuấn lén lút bán không được sự đồng thuận của chồng và bị chính chồng của mình khiếu kiện. Mặt khác, hợp đồng này diễn ra khi thửa đất đã thế chấp cho người khác để vay vàng nhằm đảm bảo trả nợ và từ năm 1996-2007, ông Thú vẫn chưa trả thêm 9 chỉ vàng tiền mua đất cho bà Xuấn. Đồng thời, UBND xã Long Hưng đã có văn bản đình chỉ, hủy bỏ hợp đồng này nhưng ông Thú không hề khiếu kiện.

Biên bản báo cáo của ông Mai Văn Điển, nguyên Chủ tịch UBND xã Long Hưng, từ năm 1994-2004 gửi TAND tỉnh ngày 25-12-2008 cũng nêu rõ: “Ngày 20-4-1996, tôi đã ra thông báo đình chỉ việc sang nhượng mảnh đất giữa bà Xuấn và ông Thú và gửi cho ông Thú một bản nhưng không thấy ông có đơn khiếu kiện và đề nghị giải quyết nào liên quan đến vấn đề này. Năm 2002, UBND xã ra thông báo yêu cầu không được thay đổi hiện trạng của mảnh vườn nhưng ông Thú không thực hiện”.

Trong quá trình xử lý vụ việc có rất nhiều văn bản của các cấp, các ngành liên quan yêu cầu đình chỉ ông Thú xây dựng trái phép trên đất, giữ nguyên hiện trạng đất, cây trồng... Từ thực tế trên cho thấy, hướng giải quyết vụ việc của HĐND, UBND tỉnh rất nhất quán nhưng không hiểu tại sao vụ án vẫn không thể kết thúc theo đúng tinh thần chỉ đạo. Không những vậy, theo Bản án số 4/2016/DSST ngày 21-6-2016 của TAND huyện Phú Riềng, thì ông Thú còn được nhận tiền đền bù tài sản trên đất là 877.699.886 đồng. Việc ông Thú được nhận tiền đền bù trong khi cố tình thay đổi hiện trạng trên đất đang tranh chấp là trái với các văn bản chỉ đạo của các cấp chính quyền khiến các nguyên đơn càng thêm bức xúc. Chính vì việc trả lại cho nhau những gì đã nhận theo quan điểm của TAND huyện Phú Riềng tuyên ngày 21-6-2016 đã làm cho vụ việc tiếp tục rơi vào vòng luẩn quẩn không hồi kết.

 “Ông Thú là người xây dựng trái phép trên đất đang tranh chấp, trong khi đã có các văn bản yêu cầu ngừng sự việc đó. Ông Thú cũng đã thu hoa lợi trên đất đang tranh chấp nhiều năm nay, nhưng số tiền được nhận đền bù lại cao hơn số tiền của tôi và ông La. Điều đó khiến tôi không phục. Vì đã xây dựng trái phép, làm trái chỉ đạo của các cấp có thẩm quyền, thu hoa lợi bất chính trên đất thì tại sao lại được đền bù và cũng chính việc tự ý thay đổi hiện trạng trên đất đang chấp của ông Thú đã làm cho quá trình xử lý vụ việc trở nên phức tạp hơn” - bà An bức xúc nói.

21 năm đi tìm công lý cũng là ngần ấy năm bà An nuôi hy vọng vào sự công tâm, minh bạch của những người “cầm cân nảy mực”, nhưng câu trả lời cho bà vẫn là sự thất vọng. Rất mong sự vào cuộc quyết liệt của các ngành liên quan, nhất là ngành tòa án để vụ việc sớm được giải quyết dứt điểm, trả lại công bằng cho người dân.