Vì sao tỷ lệ hộ đấu nối hệ thống thoát nước thải đạt thấp?

BP - Thị xã Đồng Xoài là một trong số ít các đô thị của Việt Nam được Chính phủ ưu tiên đầu tư xây dựng hệ thống thu gom và nhà máy xử lý nước thải từ nguồn vốn Ngân hàng Thế giới. Đây là công trình quy mô lớn với hàng chục ngàn mét đường ống, trạm thu gom, đặc biệt là nhà máy xử lý nước thải với công suất 10.000m³/ngày đêm. Tuy nhiên, sau khi hoàn thành đi vào hoạt động, vận hành, tỷ lệ hộ dân đăng ký và thực hiện đấu nối vào hệ thống đường ống thu gom nước thải của nhà máy đạt rất thấp.

Công suất xử lý chỉ đạt 24% so với thiết kế

Công ty cổ phần cấp thoát nước Bình Phước là chủ đầu tư Dự án xây dựng hệ thống thu gom nước thải và Nhà máy xử lý nước thải thị xã Đồng Xoài công suất 10.000m³/ngày đêm. Nước thải sau khi xử lý đạt cột B-QCVN 14:2008/BTNMT (Bộ Tài nguyên - Môi trường) quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về nước thải sinh hoạt trước khi thải vào nguồn tiếp nhận. Hiện nay, công ty đang quản lý mạng lưới thu gom nước thải và nhà máy xử lý. Trong đó, mạng lưới thu gom gồm 5 lưu vực trạm bơm với 12 trạm bơm, gần 70.000m chiều dài tuyến cống thu gom; 303 hố ga và 775 hố thu...

Khu vực thu gom xử lý của Nhà máy xử lý nước thải Đồng Xoài ở khu phố Tân Trà, phường Tân Xuân (Đồng Xoài)

Mặc dù được đầu tư hiện đại, đồng bộ, với công suất xử lý theo thiết kế 10.000m³ nước thải/ngày đêm nhưng đến nay toàn thị xã chỉ có 2.119 hộ dân, cơ quan đăng ký và thực hiện đấu nối hòa mạng vào hệ thống đường ống thu gom nước thải do nhà máy quản lý. Trong đó, đấu nối hộ gia đình là 1.205 hộ, đấu nối cơ quan, trường học là 45 và đấu nối chờ là 869 điểm. Như vậy, thực tế mới chỉ 1.250 hộ dân và cơ quan, trường học đã hòa mạng lưới đường ống thu gom nước thải sinh hoạt, với lượng nước thải thu gom về nhà máy xử lý là 2.391m³/ngày đêm, đạt 24% so công suất thiết kế. Tỷ lệ người dân được sử dụng dịch vụ 14,34%. Trong khi đó, theo số liệu từ Công ty cổ phần cấp thoát nước Bình Phước, đến tháng 5-2018, toàn thị xã có 77.535 người đang sử dụng nước máy, chiếm 81% dân số toàn thị xã, với tiêu chuẩn dùng nước 140 lít/người/ngày, tổng lượng nước máy sử dụng gần 11.000m³/ngày đêm.

Cần có cơ chế khuyến khích

Ông Đỗ Văn Phong, Tổng giám đốc Công ty cổ phần cấp thoát nước Bình Phước, nguyên nhân tỷ lệ hộ dân, cơ quan thực hiện đấu nối vào hệ thống đường ống thu gom nước thải thấp là do phần lớn trên các tuyến đường ống thu gom đã có nhà dân xây dựng trước khi thi công đường ống. Khi xây dựng, các hộ đã chủ động bố trí hệ thống nước thải sinh hoạt nên không muốn đấu nối. Bên cạnh đó, một số hộ thiết kế đường ống thoát nước thấp hơn mặt đường và thấp hơn hệ thống đường ống chung, nên khi đấu nối nước thải của gia đình không thể chảy vào đường ống chung. Mặc dù công ty đã đưa ra giải pháp khắc phục là xây hố ga và dùng bơm để bơm nước thải hòa mạng nhưng vẫn ít hộ đấu nối. Mặt khác, Dự án xây dựng hệ thống thu gom nước thải và Nhà máy xử lý nước thải thị xã Đồng Xoài đã hoàn thành, bàn giao ngày 31-12-2017, nên sau thời gian này, các hộ dân, cơ quan, trường học có nhu cầu đấu nối hòa mạng đường ống nước thải sẽ không được hỗ trợ chi phí đấu nối.

Ngày 16-12-2016, UBND tỉnh đã có Quyết định số 63/QĐ-UBND về ban hành quy định quản lý hoạt động thoát nước và xử lý nước trên địa bàn tỉnh. UBND thị xã Đồng Xoài cũng có văn bản yêu cầu các phường, xã tuyên truyền để hộ dân, cơ quan, đơn vị, trường học đăng ký, thực hiện đấu nối vào hệ thống thoát nước thải. Tuy nhiên, đến nay số hộ đấu nối vẫn rất thấp với các lý do như đã nêu.

Dự án thoát nước và xử lý nước thải Đồng Xoài được đầu tư bằng nguồn vốn Ngân hàng Thế giới và kết thúc ngày 31-12-2017 theo Quyết định số 85/QĐ-TTg, ngày 18-1-2017 của Thủ tướng Chính phủ. Vì vậy, các hộ dân, cơ quan, đơn vị, trường học... đấu nối vào hệ thống này phải trả chi phí đấu nối là điều đương nhiên, như một hình thức dịch vụ. Vì vậy, thời gian qua, Công ty cổ phần cấp thoát nước Bình Phước đã kiến nghị các cơ quan liên quan sớm tham mưu UBND tỉnh ban hành cơ chế, chính sách nhằm khuyến khích tăng thêm số hộ, cơ quan, đơn vị đăng ký thực hiện đấu nối hòa mạng và nâng công suất xử lý nước thải của nhà máy theo như thiết kế, tránh lãng phí. Đặc biệt là nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, sử dụng nước hiệu quả, nhất là sử dụng nguồn nước thải sinh hoạt sau khi được xử lý. 

Hiện nay, Công ty cổ phần cấp thoát nước Bình Phước và UBND thị xã Đồng Xoài đang triển khai thực hiện chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh về bàn giao toàn bộ hệ thống thu gom nước thải và Nhà máy xử lý nước thải thị xã Đồng Xoài về UBND thị xã Đồng Xoài quản lý, khai thác, vận hành. Theo kế hoạch, việc bàn giao sẽ hoàn thành vào tháng 12-2018, kể cả tài sản, hồ sơ hoàn công, quản lý chất lượng, hồ sơ quyết toán và 12 nhân sự đang quản lý, điều hành nhà máy. Riêng nhà điều hành trị giá 3,3 tỷ đồng xây dựng tại khuôn viên trụ sở Công ty cổ phần cấp thoát nước Bình Phước, công ty sẽ mua lại và chi trả cho UBND thị xã Đồng Xoài xây dựng nhà điều hành mới.

Kim Phụng