Vì sao người dân Đồng Xoài nợ trên 25 tỷ đồng tiền sử dụng đất?

BP - Chẳng ai muốn mang nợ nhưng ở thị xã Đồng Xoài nhiều người dân lại chủ động đi làm thủ tục xin được chuyển mục đích sử dụng đất (SDĐ) để rồi phải nợ tiền SDĐ của Nhà nước lên đến hàng trăm triệu đồng.

Nợ trên nửa tỷ đồng tiền sử dụng đất

Theo thống kê của Chi cục Thuế thị xã Đồng Xoài, tính đến ngày 30-4-2017, toàn thị xã có 283 hộ còn nợ tiền SDĐ, với số tiền lên đến 25 tỷ 073 triệu đồng. Trong đó, 79 hộ nợ tiền SDĐ tái định cư với số tiền 8 tỷ 744 triệu đồng; 35 hộ nợ tiền SDĐ do hợp thức hóa, số tiền 3 tỷ 765 triệu đồng và 169 hộ nợ tiền SDĐ do chuyển mục đích SDĐ với tổng lên đến 12 tỷ 564 triệu đồng.

Nhiều trường hợp đã được cấp đất tái định cư từ lâu nhưng chưa làm thủ tục nộp tiền sử dụng đất. Trong ảnh, một góc khu dân cư cao su Đồng Phú

Đây chưa phải là con số cuối cùng, vì từ khi thành lập đến nay, trên địa bàn thị xã Đồng Xoài có nhiều đơn vị được giao triển khai thực hiện dự án giải tỏa bồi thường và trực tiếp giao đất tái định cư cho các hộ dân. Do đó, số hộ được giao đất tái định cư và số lô đất được giao của từng dự án có thể chưa thống kê hết. Sở dĩ 79 hộ nợ tiền SDĐ tái định cư như thống kê của Chi cục Thuế thị xã là do các hộ được bố trí tái định cư các dự án đã chủ động đi làm thủ tục nộp tiền SDĐ, nhưng khi Chi cục Thuế ra thông báo thuế thì người dân không nộp tiền. Trong danh sách này có hộ nợ trên nửa tỷ đồng. Cụ thể, hộ Trương Minh Lộc ở khu phố 2, phường Tân Đồng hợp thức hóa 40m² và số tiền SDĐ chưa nộp cho Nhà nước là 375 triệu 336 ngàn đồng. Cũng thuộc diện hợp thức hóa 300m² đất với số tiền SDĐ phải nộp là 675 triệu đồng, hộ bà Phạm Thị Ngọt ở phường Tân Thiện chưa có tiền nộp. Đặc biệt, hộ ông Phạm Thanh ở phường Tân Thiện nợ 792 triệu đồng tiền SDĐ do hợp thức hóa 264m² đất.

Khoản nợ bất đắc dĩ

Trong 3 khoản nợ liên quan đến tiền SDĐ, gồm tái định cư, hợp thức hóa và chuyển mục đích sử dụng thì chuyển mục đích SDĐ có thể xem là khoản nợ “dở khóc, dở cười”. Bởi lẽ chuyển mục đích sử dụng là nhu cầu thực tế của mỗi hộ dân. Tuy nhiên, trước khi đi làm thủ tục chuyển mục đích, người dân không tìm hiểu kỹ hoặc không lượng được số tiền SDĐ phải nộp. Vì vậy, không ít người dân sau khi hoàn tất thủ tục có thông báo thuế nhưng do không có tiền nên phải mang nợ. Việc xử lý vấn đề này không dễ vì người cần chuyển mục đích thì không có tiền nộp, giấy chứng nhận quyền SDĐ do văn phòng đăng ký quyền SDĐ giữ vì đang trong quy trình tác nghiệp. Trong khi đó, khoản tiền SDĐ tăng thêm do người dân còn nợ lại chuyển về Chi cục Thuế thị xã quản lý theo quy định về nợ đọng thuế. Ông Trần Quang Vinh, Chi cục trưởng Chi cục Thuế thị xã Đồng Xoài cho biết, đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến việc Chi cục Thuế gia tăng nợ đọng thuế hằng năm. Khác với các khoản thu từ đất, người dân có thể đến bộ phận tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả hủy bỏ yêu cầu chuyển mục đích SDĐ trước đó để được trả lại giấy chứng nhận quyền SDĐ. Tuy nhiên, hiện vẫn chưa có trường hợp nào thực hiện nên chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai vẫn phải giữ hồ sơ và sổ đỏ, còn Chi cục Thuế phải gánh khoản nợ thuế bất đắc dĩ này. Theo danh sách nợ tiền chuyển mục đích SDĐ, một số hộ nợ số tiền khá lớn như hộ Cao Văn Tài ở phường Tân Bình chuyển mục đích 100m² đất với số nợ 250 triệu đồng; hộ Nguyễn Thanh Hưng ở phường Tân Xuân chuyển mục đích sử dụng 600m² đất nợ 393 triệu đồng. Đặc biệt, hộ Dương Thị Kỉa ở phường Tân Xuân chuyển 100m² đất nợ 542 triệu đồng…

Tiền phạt chậm nộp cao hơn tiền sử dụng đất phải nộp

Ông Trần Quang Vinh, Chi cục trưởng Chi cục Thuế thị xã Đồng Xoài cho biết: Theo quy định tại Nghị định số 45/2014/NĐ-CP ngày 15-5-2014 quy định về thu tiền SDĐ, các trường hợp chưa nộp tiền SDĐ khi đã được giao đất, đã ban hành thông báo tiền SDĐ nhưng đến nay mới nộp thì đều phải tính tiền phạt chậm nộp. Do đó rất nhiều trường hợp khi nộp tiền SDĐ số tiền phạt chậm nộp tương đương, thậm chí còn cao hơn số tiền SDĐ phải nộp, gây khó khăn cho người nộp thuế và không ít trường hợp không nộp do tiền nộp phạt quá cao. Để giải quyết vấn đề này, thời gian qua, Chi cục Thuế thị xã đã báo cáo Cục Thuế để đề xuất, kiến nghị Tổng cục Thuế và Bộ Tài chính xem xét những trường hợp nêu trên, nhưng đến nay chưa có kết quả trả lời, vì vậy số tiền SDĐ tại thị xã còn nợ đọng lớn.

Ông Trần Quang Vinh cho biết thêm, ngoài tiền SDĐ trong dân còn nợ đọng, hiện Chi cục Thuế thị xã phải quản lý thu hồi nhiều khoản nợ đối với các tổ chức, doanh nghiệp như: Nợ tiền thuê đất, tiền cấp quyền khai thác khoáng  sản và tiền chậm nộp các khoản liên quan đến đất đai. Điển hình như Công ty TNHH Thiên Hoàng Hà nợ tiền thuê đất 6 tỷ 972 triệu đồng; Công ty Khai thác khoáng sản Tiến Hưng nợ tiền cấp quyền khai thác khoáng sản 8 tỷ 993 triệu đồng; Công ty Xuân Phước nợ 3 tỷ 089 triệu đồng tiền SDĐ và nhiều công ty, doanh nghiệp có số nợ lớn do Cục Thuế chuyển về thị xã quản lý.

Kim Phụng