Về Lộc Hưng vui tết Chôl Chnăm Thmây

BP - 20 giờ ngày 13-4 (7-3 âm lịch) tại sân chùa Khơme Sereyodom ở trung tâm ấp 4, xã Lộc Hưng (Lộc Ninh), chúng tôi cùng chư tăng, phật tử chào đón năm mới 2016 trong khoảnh khắc linh t hiêng cầu mong mưa thuận, gió hòa, nhà nhà ấm êm, hạnh phúc.

Nhà nhà đón tết

Về ấp 4 trong ngày tết cổ truyền Chôl Chnăm Thmây của đồng bào Khơme, từ đầu đường chúng tôi đã nghe vang tiếng nhạc vui ngày hội. Ghi nhận của chúng tôi là nhiều gia đình khá giả đã có nhà xây to; nhiều hộ sửa sang, tô quét lại nhà sáng đẹp hơn. Đường chính vào xóm nằm bên cạnh chùa Sereyodom và 2 con đường chạy giữa trung tâm ấp đã bê tông hóa khang trang theo cơ chế “Nhà nước hỗ trợ vật tư - Nhân dân làm công trình”.

Ông Lâm Hớ, Bí thư Chi bộ ấp 4, Chủ tịch Hội đồng già làng phấn khởi: “Khi đường sá được đầu tư, nâng cấp, sửa chữa, nhiều nhà đã làm cổng, bờ rào khang trang, văn minh. Đời sống của bà con Khơme khác xưa nhiều”. Tại cổng nhà ông Lâm Hớ trang hoàng cờ, băng rôn tuyên truyền ngày hội bầu cử Quốc hội khóa XIV và HĐND các cấp nhiệm kỳ 2016-2021. “Vui tết cổ truyền nhưng Chi bộ và Ban điều hành ấp 4 không quên nhiệm vụ tuyên truyền tốt cho ngày bầu cử 22-5 sắp tới. Người Khơme ở ấp 4 vẫn tự hào nhiều năm liền đạt danh hiệu ấp văn hóa nhờ chấp hành tốt đường lối, chủ trương của Đảng, sống theo pháp luật của Nhà nước, gìn giữ bản sắc văn hóa của dân tộc mình” - ông Lâm Khon, Trưởng ban mặt trận ấp 4 phấn khởi.

Ấp 4 có 202 hộ, người Kinh chỉ có 20 hộ, còn lại người Khơme. Nhiều năm nay cùng các chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế vùng đồng bào dân tộc thiểu số, chương trình giúp nhau thoát nghèo của các hội, đoàn thể và quan trọng là sự nỗ lực vươn lên của các hộ dân nên ấp 4 xóa được nhà tạm. Năm 2015, có 3 hộ nghèo và 4 hộ cận nghèo thoát nghèo (còn 5 hộ nghèo và 9 hộ cận nghèo). Vui tết cổ truyền dân tộc Khơme năm nay, tuy nắng hạn gay gắt, giếng của nhiều nhà đã cạn nước từ lâu nhưng bà con Khơme ấp 4 không thiếu nước sinh hoạt, bởi xe của Công ty TNHH MTV cao su Lộc Ninh chở nước về hỗ trợ khoảng 10 điểm trong khu dân cư. Nhờ đó, cúng tất niên xong là nhà nhà đều được các sư ở chùa dội nước tắm mát để rửa trôi mọi điều không may của năm cũ.

Linh thiêng giờ khắc giao thừa

Sư Thạch Danh, Trụ trì chùa Sereyodom cho biết: Khác với mọi năm, thời khắc giao thừa năm nay là 20 giờ ngày 13-4 (theo lịch Campuchia quy định, những năm trước ngày 13-4 còn là năm cũ). Sân chùa được trang hoàng lộng lẫy với bàn lễ Chư Thiên để đón giao thừa, sân khấu nhạc múa lâm thon ngày hội đầu năm. Bà con Khơme cũng trưng bày các sản phẩm nông nghiệp trên xe hoa, trong đó có cả chùm trái thốt nốt (loại cây gắn bó, quen thuộc của người Khơme).

Tết cổ truyền Chôl Chnăm Thmây của dân tộc Khơme còn gọi là “lễ chịu tuổi” (tăng thêm một tuổi), còn lưu giữ những phong tục lễ, tết rất độc đáo của người Khơme. Với họ, tấm lòng kính phật là một đức tin bất di bất dịch, bởi trong tư duy đơn giản của mọi người, đức Phật từ bi là trên hết. Một năm, người Khơme có 7 lễ quan trọng: Vu lan (chunsanle), lễ hội Ok Om Bok, rằm tháng giêng, lễ Phật đản, dâng y ca-sa (kathina), lễ nhập hạ, tết Chôl Chnăm Thmây.

Già làng Lâm Hớ cho biết: Để chuẩn bị đón tết Chôl Chnăm Thmây vui tươi, ấm áp, bà con quét dọn nhà cửa, gói bánh tét, bánh ít cúng tổ tiên cúng Bác Hồ rồi sau đó làm cơm đưa lên chùa để sư thầy cúng cầu an, cầu siêu và cùng ăn tết, múa lâm thôn.

Tết Chôl Chnăm Thmây ở Lộc Hưng được tiến hành theo phong tục người Khơme Nam bộ trong 3 ngày với nhiều nghi lễ. Ngày thứ nhất, chùa chọn ra một giờ tốt, bà con ăn mặc đẹp và mang lễ vật vào chùa làm lễ. Khi vào chùa, bà con được hướng dẫn xếp hàng đi 3 vòng quanh chính điện làm lễ, sau đó lễ Phật tụng kinh mừng năm mới. Ngày thứ hai, bà con tập trung vào chùa lạy phật và dâng cơm mời các nhà sư. Đáp lại, nhà sư sẽ làm lễ tạ ơn cho người làm ra hạt thóc, đồng thời đưa những vật thực đến các linh hồn thiếu đói. Sau khi ăn, các sư, sãi làm lễ chúc phúc cho phật tử. Ngày cuối cùng làm lễ tắm phật, dùng nước tinh khiết có ướp nước hoa cùng nhang đèn cúng phật. Các sư dùng những nhành hoa vẩy nước lên tượng phật, sau đó tắm cho các nhà sư cao niên. Hoàn thành nghi lễ, con cháu mời ông bà, cha mẹ đến tạ lễ, xin tha thứ những lỗi lầm, thiếu sót trong năm cũ, cầu mong năm mới mọi người trong gia đình có sức khỏe dồi dào, làm ăn thịnh vượng.

Trong khoảnh khắc linh thiêng của năm cũ chuyển giao năm mới, người Khơme ở ấp 4, xã Lộc Hưng cầu Chư Thiên cho một năm mưa thuận, gió hòa, gia đình êm ấm, hạnh phúc và quên đi cái nắng hạn gay gắt của cao điểm El nino lịch sử 2016.

Phương Hà