Tục xông đất đầu năm

BP - Tục xông đất đã có từ lâu đời ở Việt Nam. Rất nhiều người cho rằng, việc làm của bản thân, sự thành đạt trong kinh doanh, mua bán, sự may mắn, hạnh phúc gia đình, sức khỏe dồi dào, con cái học hành đỗ đạt... phụ thuộc rất lớn vào người xông đất đầu năm.

Với gia đình, sau thời khắc giao thừa, người đầu tiên bước vào nhà là người xông đất, là người quyết định sự thành, bại trên các lĩnh vực trong năm đó. Ngày mồng 1 tết được xem là ngày tốt nhất trong năm (ngày Hoàng Đạo) nên người dân rất quan tâm đến “nhân vật xông đất”. Hầu hết đều kiêng cữ những người dang dở trong hôn nhân - gia đình (vợ hoặc chồng đã chết hay ly hôn); người đang chịu tang chế; phụ nữ đang mang thai, người có tên xấu, khó gọi, người khuyết tật... Vì thế, nếu gặp những trường hợp này đến nhà chúc tết vào mồng 1, họ sẽ tìm cách tránh né để không chịu sự rủi ro trong gia đình.

Tùy thuộc vào vị trí công tác, chức vụ đang đảm nhận (nếu là cán bộ, công nhân viên), uy tín cá nhân, sự thành đạt (nếu là các doanh nghiệp)... gia chủ sẽ suy đoán vận mạng, sự thành đạt, ý nguyện của chính gia đình mình trong tương lai sẽ diễn biến ra sao.

Ngày xưa, sáng mồng 1 nếu được người cao tuổi có uy tín nhất làng, thầy cô giáo lớn tuổi, người đứng đầu các cơ sở thờ tự... đến chúc tết, đó là niềm vui lớn lao, hạnh phúc cho gia đình. Ngược lại, gia đình mê tín dị đoan thì họ sẵn sàng đổ trút mọi xui xẻo cho những ai vô tình đến xông đất đầu năm.

Ngày nay, nhiều người có lối sống thực dụng, họ tìm mọi cách mời bằng được thủ trưởng cơ quan, lãnh đạo địa phương đến xông đất nhà mình để “lấy hên” cả năm.

Cuối năm, nhiều gia đình đã chuẩn bị sẵn người xông đất bằng cách đặt hàng. Thường sẽ chọn người trong dòng họ hay láng giềng tốt tính, hiền lành, nhân hậu, làm ăn phát tài, có cuộc sống suôn sẻ.

Thông thường, người xông đất chỉ đến thăm, chúc tết gia chủ từ 5-10 phút với các câu chúc tốt lành, ngắn gọn, đa dạng, sâu sắc. Rất hiếm người ở lâu để trò chuyện hay tiệc tùng cùng chủ nhà.

Riêng việc chọn người xông đất cho doanh nghiệp cần phải tính toán thận trọng hơn nhiều, để cầu mong sự ăn nên làm ra cho cơ sở mình. Vì vậy, họ thường mời người giàu có, thành đạt đến xông đất vào dịp khai trương đầu năm mới (thường là ngày mồng 6, 9 âm lịch...).

Theo xu hướng phát triển mang nét văn hóa tâm linh, các “ông Lân” đến xông đất đầu năm cho doanh nghiệp là biểu trưng của sự may mắn, thành công, có khả năng diệt trừ ma quỷ, xua tan mọi rủi ro trong kinh doanh.

Tuy có vẻ mang nặng tính mê tín nhưng xem ra quan điểm rủi, may phụ thuộc vào người xông đất đầu năm vẫn đang còn tồn tại trong suy nghĩ của khá nhiều người Việt hiện nay. 

Trương Thanh Liêm