Trên cả trách nhiệm công dân

BPO - Ngày 12-3, trên Báo “Người Lao Động điện tử” có đăng bài viết với tựa đề: “Nữ bệnh nhân Covid-19 thứ 17 có 2 hộ chiếu khi nhập cảnh trở lại Việt Nam”. Nội dung bài báo cho biết: Chiều 11-3, đại diện Công an cửa khẩu Cảng Hàng không quốc tế Nội Bài đã chia sẻ thông tin ca nhiễm dịch Covid -19 thứ 17 không được phát hiện, cách ly kịp thời khi về Việt Nam.

Khi trả lời câu hỏi của một số cơ quan báo chí về vấn đề những ca nhiễm Covid -19 trên chuyến bay VN0054 ngày 2-3-2020 không được lực lượng làm nhiệm vụ tại sân bay phát hiện và cách ly kịp thời, Thượng tá Nguyễn Thị Bình Phương, Trưởng Công an cửa khẩu Cảng Hàng không quốc tế Nội Bài cho biết: Khi làm thủ tục nhập cảnh cho hành khách trên chuyến bay VN0054, cán bộ, chiến sĩ thực hiện theo đúng quy trình kiểm tra hành khách nhập cảnh vào Việt Nam, đặc biệt trong thời điểm dịch bệnh bùng phát như hiện nay, kiểm soát viên đã lật mở kiểm tra từng trang hộ chiếu để kiểm tra điểm đi và đến của hành khách nhằm phát hiện những hành khách đi qua những vùng dịch theo khuyến cáo của Bộ Y tế.

Về trường hợp của hành khách Nguyễn Hồng Nhung, bệnh nhân thứ 17 nhiễm Covid-19 đã đi tới nhiều quốc gia trong đó có Italia nhưng không bị phát hiện khi nhập cảnh, Thượng tá Nguyễn Thị Bình Phương cho biết: hành khách Nguyễn Hồng Nhung có 2 hộ chiếu: Hộ chiếu Việt Nam và hộ chiếu của Vương Quốc Anh. Ngày 15-2, hành khách Nguyễn Hồng Nhung sử dụng 2 hộ chiếu trên làm thủ tục hàng không và xuất cảnh trên chuyến bay VN0055 theo hành trình từ Nội Bài sang Anh. Ngày 2-3-2020, trên chuyến bay VN0054 từ Anh về Nội Bài, hành khách Nguyễn Hồng Nhung tiếp tục sử dụng hộ chiếu Việt Nam để làm thủ tục nhập cảnh. Sau khi đi qua khu vực kiểm dịch y tế, đến khu vực làm thủ tục nhập cảnh, cán bộ, chiến sỹ Công an Cửa khẩu Nội Bài đã kiểm tra kỹ các trang của hộ chiếu, không phát hiện có dấu kiểm chứng nhập xuất cảnh của Italia cho nên đã giải quyết nhập cảnh bình thường, không phát hiện được hành khách này đã đi qua vùng dịch.

Về việc vì sao hành khách Nguyễn Hồng Nhung đã đến một số nước như Pháp, Italia nhưng không có dấu kiểm chứng xuất nhập cảnh của các nước trên trong hộ chiếu Việt Nam của khách, theo Thượng tá Nguyễn Thị Bình Phương thì ngoài hộ chiếu Việt Nam, hành khách Nguyễn Hồng Nhung còn có hộ chiếu Anh, và theo quy định hiện hành, Anh không thuộc khối Schengen nhưng vẫn giữ quy chế EU đến hết ngày 31-12-2020. Công dân thành viên EU được đi lại tự do trong khối mà không cần visa và không đóng dấu kiểm chứng xuất nhập cảnh trên hộ chiếu. Và để thuận lợi cho việc đến, đi các nước trên, hành khách Nguyễn Hồng Nhung đã sử dụng hộ chiếu Anh để đến các nước trên theo hình thức miễn thị thực (hộ chiếu Việt Nam của hành khách Nguyễn Hồng Nhung không có thị thực Schengen) và khi nhập cảnh Việt Nam, hành khách Nguyễn Hồng Nhung sử dụng hộ chiếu Việt Nam để làm thủ tục tại Cửa khẩu Nội Bài.

Ngày nay, việc một người Việt Nam nào đó có hai quốc tịch là chuyện bình thường, bởi pháp luật cho phép. Tuy nhiên, khi check-in vé máy bay tại các hãng hàng không, hoặc làm thủ tục xuất nhập cảnh tại các cửa khẩu đường bộ thì người có hai quốc tịch cần xuất trình cả hai hộ chiếu để chứng minh không cần visa cho nước sẽ đến. Trở lại với vấn đề đối với hành khách Nguyễn Hồng Nhung, vào ngày 11-3 hành khách Nguyễn Hồng Nhung và 14 người đi cùng chuyến bay VN54 đã được kết luận dương tính với Covid-19. Và ngay sau khi thông tin này được công bố, dư luận cũng như cộng đồng mạng xã hội đã gay gắt đặt ra câu hỏi: Vì sao công dân này không trình báo hộ chiếu thứ 2 khi nhập cảnh ở Nội Bài trong bối cảnh dịch bệnh nguy hiểm Covid-19 đang lây lan? Trong khi đó, mọi người dân đều nhận thức được sự nguy hiểm của dịch Covid-19, thì hành khách Nguyễn Hồng Nhung lại không khai báo trung thực nên cơ quan chức năng không phát hiện sớm, không thực hiện được việc cách ly khoanh vùng ổ dịch kịp thời, từ đó không ngăn chặn dịch bệnh lây lan ra cộng đồng…

Trong trường hợp này, các chuyên gia pháp luật xác định là lỗi cố ý gián tiếp, vì đối tượng nhận thức rõ hành vi của mình là nguy hiểm cho xã hội, thấy trước hậu quả của hành vi đó có thể xảy ra, tuy không mong muốn nhưng vẫn có ý thức để mặc cho hậu quả xảy ra. Cụ thể, theo quy định tại Khoản 4, Điều 3, Luật Quốc tịch Việt Nam 2008, sửa đổi, bổ sung 2014 có quy định: Người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài là người Việt Nam đã từng có quốc tịch Việt Nam mà khi sinh ra quốc tịch của họ được xác định theo nguyên tắc huyết thống và con, cháu của họ đang cư trú, sinh sống lâu dài ở nước ngoài”. Bên cạnh đó, còn một số trường hợp ngoại lệ được mang hai Quốc tịch, gồm: Người được Chủ tịch nước cho phép; trường hợp xin trở lại quốc tịch Việt Nam nhưng vẫn giữa quốc tịch nước ngoài; người Việt Nam định cư ở nước ngoài và đã nhập quốc tịch nước ngoài nhưng vẫn muốn nhập quốc tịch Việt Nam; trẻ em là con nuôi. Ngoài ra còn có các trường hợp là người có vợ chồng, cha mẹ đẻ, con đẻ là công dân Việt Nam thì được nhập quốc tịch Việt Nam và giữ lại quốc tịch của họ.

Như vậy, pháp luật hiện hành cho phép một số trường hợp công dân Việt Nam có hai quốc tịch. Và vẫn biết rằng, với một người vừa có quốc tịch Việt Nam lại vừa có quốc tịch của Vương quốc Anh thì sẽ thuận lợi là khi ra và vào nước Anh sẽ sử dụng hộ chiếu Anh, khi ra và vào Việt Nam phải sử dụng hộ chiếu Việt Nam. Tuy nhiên, đó là trong trường hợp bình thường, nhưng khi đại dịch nguy hiểm đang xảy ra và là người đang từ vùng dịch trở về thì không chỉ với trách nhiệm công dân, mà còn là trách nhiệm với cả cộng đồng dân tộc. Chính vì sự thiếu trung thực của bệnh nhân Covid-19 thứ 17, đã gây hệ lụy cho nhiều người và khó khăn cho các cơ quan chức năng. Và hành vi trên đây cần được xử lý nghiêm để làm gương.