Tranh thủ thời gian và nhân chứng để quy tập hài cốt liệt sĩ

BP - Sau chiến tranh, Đảng và Nhà nước ta có nhiều chính sách về việc quy tập hài cốt liệt sĩ đã hy sinh qua các thời kỳ. Tuy nhiên, hiện vẫn còn nhiều phần mộ liệt sĩ chưa được tìm thấy. Những chiến sĩ cách mạng năm xưa nay đã bước sang tuổi thất thập, địa hình, địa vật có nhiều thay đổi nên việc tìm kiếm phần mộ liệt sĩ ngày càng khó khăn hơn. Hiện Bộ CHQS tỉnh có thông tin về các liệt sĩ trên địa bàn, tuy nhiên qua nhiều đợt khảo sát, tìm kiếm nhưng chưa đạt được kết quả. Để quy tập và đưa các anh về nghĩa trang liệt sĩ rất cần sự chung sức của xã hội, đặc biệt là những nhân chứng trong chiến tranh.

Có 10.880 chiến sĩ hy sinh trên đất Bình Phước

Trong kháng chiến chống Mỹ, Bình Phước là địa bàn tập trung nhiều đơn vị chủ lực tham gia chiến đấu và là nơi tập kết khối lượng lớn vật chất hậu cần, kỹ thuật cho chiến trường miền Nam. Do sự ác liệt của chiến tranh, các đơn vị lại chiến đấu cơ động nên việc an táng các chiến sĩ hy sinh hết sức thiếu thốn, không tập trung. Việc lập sơ đồ mộ chí còn đơn giản nên đến nay nhiều phần mộ của các liệt sĩ bị xói mòn mất dấu; sổ sách lưu trữ danh sách liệt sĩ chưa có sự quản lý thống nhất... Vì vậy, sau giải phóng, Đảng và Nhà nước đã có chính sách chỉ đạo các cấp chính quyền tập trung tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ về các nghĩa trang với tinh thần “phát hiện đến đâu làm đến đó”.

Đại diện Bộ CHQS tỉnh cùng cựu chiến binh xác định vị trí các liệt sĩ hy sinh tại thị xã Đồng Xoài

Trên địa bàn tỉnh có 10.880 liệt sĩ, trong đó các đơn vị vũ trang của tỉnh 816 liệt sĩ, cơ bản đã được quy tập về các nghĩa trang. Số liệt sĩ của Sư đoàn 5 hy sinh chủ yếu ở các huyện Bù Đốp, Bù Gia Mập, Bù Đăng và thị xã Phước Long với tổng 4.135 liệt sĩ. Sư đoàn 7, Sư đoàn 9 có 5.929 liệt sĩ hy sinh trên địa bàn các huyện Bù Đốp, Bù Gia Mập, Hớn Quản, Chơn Thành và thị xã Phước Long, Bình Long. Tổng số mộ quy tập về các nghĩa trang trên địa bàn tỉnh 9.939 liệt sĩ, trong đó quy tập trong nước 7.242 liệt sĩ, quy tập ở Campuchia đưa về 2.697 liệt sĩ. Trong đó có 5.647 hài cốt đầy đủ tên tuổi; 4.292 hài cốt chưa xác định được danh tính; 358 hài cốt được đưa về quê liệt sĩ.

Song song với việc quy tập hài cốt liệt sĩ về các nghĩa trang, từ năm 2001 đến nay, Đội K72 Bộ CHQS tỉnh đã tìm kiếm, quy tập được 2.645 bộ hài cốt liệt sĩ ở các tỉnh thuộc Vương quốc Campuchia. Cụ thể, Đội K72 đã tìm kiếm tại 160 vị trí trên địa bàn 7 huyện thuộc tỉnh Kratie, quy tập được 1.286 bộ hài cốt liệt sĩ. Tại tỉnh Kompongthom quy tập được 1.036 bộ hài cốt. Tỉnh Mondulkiri quy tập được 195 bộ hài cốt. Tỉnh Kompongcham và tỉnh Tbong Khmun quy tập được 128 bộ hài cốt liệt sĩ. Trên địa bàn tỉnh từ năm 1975 đến nay, các cơ quan, đơn vị phối hợp quy tập được gần 300 mộ liệt sĩ, trong đó 128 mộ lẻ, 2 mộ tập thể.

Cần thêm thông tin các phần mộ liệt sĩ

Qua thu thập thông tin từ cựu chiến binh, thân nhân liệt sĩ trên cả nước, các đơn vị chiến đấu trên địa bàn tỉnh, hiện đã xác định còn 5-8 khu vực trọng điểm có thông tin về liệt sĩ. Tại khu vực sân bay Phước Bình (Phước Long) có thông tin về ngôi mộ tập thể với 135 liệt sĩ của Trung đoàn 88, hy sinh năm 1967. Từ năm 2014, Bộ CHQS tỉnh phối hợp các đơn vị hội thảo, khảo sát trên 5 ha và đào tìm nhưng vẫn chưa xác định được vị trí của phần mộ này. Tại hội thảo “Nâng cao chất lượng tìm kiếm hài cốt liệt sĩ”, Đại tá Vũ Tiến Điền, Chính ủy Bộ CHQS tỉnh cho biết: “Khu vực sân bay Phước Bình đã được tìm kiếm rất nhiều lần. Chúng tôi đã đưa các nhân chứng lên núi Bà Rá nhìn xuống để xác định vị trí, đồng thời thuê máy siêu âm xuống lòng đất khoảng 3-4m để tìm kiếm nhưng đến nay vẫn chưa tìm thấy phần mộ của các anh”.

Khu vực Vườn quốc gia Bù Gia Mập có địa danh Bệnh xá Bắc Sơn và một số vị trí lân cận có khoảng 1.063 liệt sĩ hy sinh thuộc Sư đoàn 7, Quân đoàn 4. Tại khu vực này, từ năm 1994, Bộ CHQS tỉnh đã phối hợp với Quân đoàn 4, cựu chiến binh Quân đoàn 4 quy tập được trên 100 bộ hài cốt liệt sĩ. Cựu chiến binh Đỗ Quang Vịnh (trú tại 99 Thành Thái, phường 14, quận 10, TP. Hồ Chí Minh) cho biết: “Tôi là đồng đội của các liệt sĩ hy sinh tại Bệnh xá Bắc Sơn. Năm 1965, Trung đoàn 2 hay còn gọi là Trung đoàn Bắc Sơn hành quân từ Hòa Bình vào Bình Phước. Do vừa hành quân vừa chiến đấu lại thiếu lương thực nên đến đất Bình Phước chúng tôi rất mệt mỏi. Khi tập kết tại rừng quốc gia Bù Gia Mập, hầu hết chúng tôi bị mắc bệnh sốt rét ác tính. Nhiều người đã hy sinh và được chôn cất tại một khu đất bằng, có nhiều lồ ô. Sau chiến tranh, tôi cùng đồng đội nhiều lần vào tìm kiếm mộ đồng đội nhưng đến nay vẫn chưa thấy”.

Bộ CHQS tỉnh cũng nhận được thông tin tại khu vực cầu Nha Bích (xã Minh Lập, huyện Chơn Thành) là nơi an táng 35 liệt sĩ thuộc đơn vị C6, đặc công Quân khu 7. Bộ CHQS tỉnh đã cùng nhân chứng tìm kiếm 3 lần nhưng chưa phát hiện ra dấu vết. Hội Cựu chiến binh Trung đoàn 2, Sư đoàn 9, Quân đoàn 4 cung cấp thông tin tại ấp Làng 3 (xã Tiến Thành, thị xã Đồng Xoài) có 131 phần mộ liệt sĩ hy sinh từ ngày 9 đến 11-6-1965. Qua 2 lần khảo sát đã xác định được 4 vị trí trọng điểm nhưng vẫn chưa tìm thấy hài cốt liệt sĩ. Ngoài ra, cựu chiến binh Mỹ cũng cung cấp thông tin tại ấp 1 (xã Tân Khai, huyện Hớn Quản) có các phần mộ của 57 liệt sĩ; khu vực thị trấn Đức Phong (Bù Đăng) có 2 điểm gồm 15 mộ và 10 mộ chôn lấp tập thể...

Tổng số liệt sĩ đang nằm tại các vị trí trên khoảng trên 1.400 người. Đến nay, cơ quan chức năng đã nhiều lần khảo sát, mở nhiều đợt quy tập hài cốt tại các vị trí trên nhưng chưa đạt kết quả. Các liệt sĩ đã hy sinh cách đây 40-50 năm, địa hình, địa vật nơi an táng thay đổi. Những đồng đội còn sống thì sức khỏe yếu nên việc tìm kiếm hài cốt liệt sĩ ngày một khó khăn. Trong những năm qua, chính quyền và các lực lượng chuyên trách của tỉnh đã bỏ nhiều thời gian và công sức để tìm kiếm các phần mộ của liệt sĩ, tuy nhiên do nguồn thông tin ít nên vẫn chưa hoàn thành được nhiệm vụ thiêng liêng mà Đảng và Nhà nước giao phó. Do vậy, Bình Phước rất cần sự chung tay, góp sức của cựu chiến binh, người dân trong nước và nước ngoài cung cấp thông tin về các phần mộ liệt sĩ để tìm kiếm, quy tập về nghĩa trang.

Nhất Sơn