Thuế tài sản - cần, nhưng…

BP - Bộ Tài chính được Chính phủ giao chủ trì soạn thảo dự án Luật Thuế tài sản. Theo dự thảo do Bộ Tài chính xây dựng, đối tượng thuộc diện bị đánh thuế gồm các tài sản đang chịu lệ phí trước bạ, vật kiến trúc, tài sản gắn liền với đất và một số tài sản khác trong lĩnh vực tài chính như cổ phần, cổ phiếu, trái phiếu tiền cho vay, nhà cho thuê... Dự kiến sau khi được Quốc hội khóa XIV thông qua, dự án luật này sẽ có hiệu lực thi hành từ đầu năm 2017.

Như vậy, bên cạnh các loại thuế, phí chuyển nhượng nhà đất, từ năm 2017, người dân sở hữu từ 2 bất động sản trở lên sẽ phải đóng thuế theo quy định của Luật Thuế tài sản. Theo Bộ Tài chính, thuế tài sản là thuế mang tính trực thu, đánh vào những người có tài sản lớn, sở hữu nhiều. Cụ thể là đối với những người có từ 2-3 căn nhà hoặc nhiều hơn, thì nhà thứ hai sẽ bị đánh thuế. Được biết trước đây, sắc thuế này đã được đề xuất từ hơn 5 năm trước, với tên gọi là thuế nhà ở và nằm trong Luật Thuế nhà đất, song tại thời điểm đó đề xuất này của Chính phủ đã không được Quốc hội thông qua.

Mặc dù dự án luật mới đang trong giai đoạn dự thảo, song việc đánh thuế từ bất động sản thứ hai trở đi được dự luận cho là hợp lý và đồng tình. Bởi đây là chính sách vừa đảm bảo tăng thu cho ngân sách nhà nước vừa góp phần bình ổn thị trường bất động sản, hạn chế tình trạng đầu cơ, lãng phí nhà ở, đất ở, nhất là đối với các đô thị lớn không còn nhiều quỹ đất. Đặc biệt, sắc thuế này còn là chế tài buộc những người có nhiều tài sản là bất động sản (nhà, đất, vật kiến trúc gắn liền với đất) và các loại tài sản khác như cổ phần, cổ phiếu, trái phiếu tiền cho vay, nhà cho thuê phải kê khai. Và như vậy buộc chủ các loại tài sản này phải trung thực.

Đồng thời, qua việc thu thuế tài sản, Nhà nước có thể thực hiện việc kiểm kê, kiểm soát, quản lý những loại tài sản quan trọng trong xã hội và động viên một phần đóng góp của chủ sở hữu tài sản có giá trị lớn, có nhiều thu nhập từ tiền cho thuê, chuyển nhượng, góp phần điều hòa thu nhập xã hội, thực hiện nghĩa vụ đóng góp công bằng, khuyến khích sử dụng tài sản hợp lý, có hiệu quả. Đặc biệt là, nếu như đánh thuế lũy tiến vào trường hợp nhiều nhà thì nhất định chống được đầu cơ. Người nhiều nhà không tích trữ nhà nữa, còn dân đầu cơ thấy thuế phải nộp rất cao rồi thì sẽ hạn chế đầu cơ. Và việc đánh thuế nhà còn góp phần sử dụng đất tiết kiệm, hiệu quả. Vì thực tế cho thấy, ở nước ta hiện nay, việc sử dụng đất không hiệu quả diễn ra khắp nơi. Các khu biệt thự mọc lên như nấm nhưng không hề có người ở, biến thành các khu đô thị “ma”. Sở dĩ có tình trạng ấy là vì người sở hữu nhà không bị đánh thuế. Họ chỉ mất một ít tiền thuế đất hằng năm, không đáng kể so với giá trị khu đất, căn nhà, biệt thự.

Tuy nhiên, để chủ trương trên đi vào cuộc sống không phải là vấn đề đơn giản. Bởi làm thế nào để xác định được nhà thứ hai, thứ ba không phải là việc làm dễ dàng. Ví dụ, nếu có một ai đó đang sở hữu một căn nhà và đứng tên chính chủ, song đến căn nhà thứ hai trở đi, họ lại cho vợ, con, cha, mẹ bên vợ, bên chồng hoặc anh em và người thân đứng tên, thì rõ ràng cơ quan thuế cũng rất khó tìm căn cứ để đánh thuế. Bên cạnh đó, nếu chỉ đánh thuế đối với nhà ở, đất ở và tài sản gắn liền trên đất hoặc một số loại tài sản khác như đã nêu trên..., thì vẫn chưa bảo đảm được tính hợp lý, công bằng của một sắc thuế. Bởi thực tế cuộc sống hiện nay cho thấy, trong xã hội rất nhiều người mà ngoài nhà ở, họ còn có nhiều loại tài sản khác có trị giá lớn, thậm chí lớn hơn giá trị xây dựng của nhiều loại nhà như ôtô, máy bay, tàu thủy, du thuyền...

Vì vậy, để sắc thuế này thực sự đi vào cuộc sống, mang lại hiệu quả quản lý thiết thực thì những bất cập nêu trên cần được ban soạn thảo xem xét và có những quy định phù hợp.

N.V