Thêm tội danh mới trong lĩnh vực chứng khoán

BPO - Bộ luật Hình sự hiện hành có ba tội danh về lĩnh vực chứng khoán, gồm: Tội cố ý công bố thông tin sai lệch hoặc che giấu sự thật trong hoạt động chứng khoán; tội sử dụng thông tin nội bộ để mua bán chứng khoán và tội thao túng giá chứng khoán. Bên cạnh việc bổ sung, sửa đổi nội dung của ba điều trên, dự thảo Bộ luật Hình sự sửa đổi đã bổ sung thêm một điều mới, đó là tội làm giả tài liệu trong hồ sơ chào bán, niêm yết chứng khoán. Như vậy, các tội danh liên quan đến lĩnh vực chứng khoán trong dự thảo Bộ luật Hình sự gồm có 4 điều với nội dung như sau:

Đối với tội cố ý công bố thông tin sai lệch hoặc che giấu thông tin trong hoạt động chứng khoán (sửa đổi) - Điều 213 quy định cụ thể như sau: Người nào cố ý công bố thông tin sai lệch hoặc che giấu thông tin trong hoạt động chào bán, niêm yết, giao dịch, hoạt động kinh doanh chứng khoán, tổ chức thị trường, đăng ký, lưu ký, bù trừ hoặc thanh toán chứng khoán gây thiệt hại về vật chất cho nhà đầu tư với số tiền từ 1 tỷ đồng đến dưới 3 tỷ đồng hoặc gây hậu quả nghiêm trọng khác, thì bị phạt tiền từ 50 triệu đồng đến 500 triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 2 năm. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 500 triệu đồng đến 2 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 1 năm đến 5 năm: Có tổ chức; Thu lợi bất chính từ 500 triệu đồng trở lên; Gây thiệt hại về vật chất cho nhà đầu tư với số tiền từ 3 tỷ đồng trở lên hoặc gây hậu quả rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng khác; Tái phạm nguy hiểm. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10 triệu  đồng đến 200 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm. ...

Đối với tội sử dụng thông tin nội bộ để mua bán chứng khoán (sửa đổi) - Điều 214 quy định cụ thể: Người nào biết được thông tin liên quan đến công ty đại chúng hoặc quỹ đại chúng chưa được công bố mà nếu được công bố có thể ảnh hưởng lớn đến giá chứng khoán của công ty đại chúng hoặc quỹ đại chúng đó mà sử dụng thông tin này để mua bán chứng khoán hoặc tiết lộ, cung cấp thông tin này hoặc tư vấn cho người khác mua bán chứng khoán trên cơ sở thông tin đó thu lợi bất chính từ 500 triệu đồng đến dưới 1,5 tỷ đồng, thì bị phạt tiền từ 500 triệu đồng đến 2 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 2 tỷ đồng đến 5 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 2 năm đến 7 năm: Có tổ chức; Thu lợi bất chính từ 1,5 tỷ đồng trở lên; Gây thiệt hại về vật chất cho nhà đầu tư với số tiền từ 1 tỷ đồng trở lên hoặc gây hậu quả nghiêm trọng khác; Tái phạm nguy hiểm. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 50 triệu đồng đến 250 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm. ....

Đối với tội thao túng giá thị trường chứng khoán (sửa đổi) - Điều 215 như sau: Người nào thực hiện một trong các hành vi thao túng giá thị trường chứng khoán sau đây thu lợi bất chính từ 500 triệu đồng đến 1,5 tỷ đồng hoặc gây thiệt hại vật chất cho nhà đầu tư với số tiền từ 1 tỷ đồng đến dưới 3 tỷ đồng hoặc gây hậu quả nghiêm trọng khác, thì bị phạt tiền từ 500 triệu đồng đến 2 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm: Thông đồng để thực hiện việc mua bán chứng khoán nhằm tạo ra cung cầu giả tạo; Giao dịch chứng khoán bằng hình thức cấu kết, lôi kéo người khác liên tục mua bán; Sử dụng một hoặc nhiều tài khoản giao dịch của mình hoặc của người khác thông đồng với nhau liên tục mua, bán chứng khoán nhằm tạo ra cung, cầu giả tạo; Liên tục mua hoặc bán chứng khoán với khối lượng chi phối vào thời điểm mở cửa hoặc đóng cửa thị trường nhằm tạo ra mức giá đóng cửa hoặc giá mở cửa mới cho loại chứng khoán đó trên thị trường; Đưa ra ý kiến một cách trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua phương tiện thông tin đại chúng về một loại chứng khoán, về tổ chức phát hành chứng khoán nhằm tạo ảnh hưởng đến giá của loại chứng khoán đó sau khi đã thực hiện giao dịch và nắm giữ vị thế đối với loại chứng khoán đó; Sử dụng các phương thức hoặc thực hiện các hành vi giao dịch khác để tạo ra cung cầu giả tạo, thao túng giá chứng khoán. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 2 tỷ đồng đến 5 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 2 năm đến 7 năm: Có tổ chức; Thu lợi bất chính từ 500 triệu đồng trở lên; Gây thiệt hại vật chất cho nhà đầu tư với số tiền từ 3 tỷ đồng trở lên hoặc gây hậu quả rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng khác; Tái phạm nguy hiểm. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 50 triệu đồng đến 250 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm....

Riêng về tội làm giả tài liệu trong hồ sơ chào bán, niêm yết chứng khoán, Điều 216 quy định như sau: Người nào làm giả tài liệu trong hồ sơ chào bán, niêm yết chứng khoán, gây hậu quả nghiêm trọng hoặc thu lợi bất chính từ 500 triệu đồng đến dưới 1,5 tỷ đồng hoặc gây thiệt hại vật chất cho nhà đầu tư với số tiền từ 1 tỷ đồng đến dưới 3 tỷ đồng hoặc gây hậu quả nghiêm trọng khác thì bị phạt tiền từ 500.000.000 đồng đến 2 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây thì bị phạt tiền từ 2 tỷ đồng đến 5 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 2 năm đến 7 năm: Thu lợi bất chính từ 1,5 tỷ đồng trở lên; Có tổ chức; Gây thiệt hại vật chất cho nhà đầu tư với số tiền từ 3 tỷ đồng trở lên hoặc gây hậu quả rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng khác; Tái phạm nguy hiểm. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 50 triệu đồng đến 250 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm.

Bổ sung thêm một điều luật mới có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc nâng cao tính răn đe, phòng ngừa vi phạm, xử lý nghiêm khắc các hành vi vi phạm gây hậu quả nghiêm trọng, gây ảnh hường đến hoạt động của thị trường chứng khoán. Tuy nhiên, theo suy nghĩ của cá nhân tôi thì việc xác định mức gây hậu quả nghiêm trọng bằng vật chất và mức thu lợi bất chính lớn để truy cứu trách nhiệm hình sự trong lĩnh vực chứng khoán cần đảm bảo phù hợp với giá trị của các giao dịch chứng khoán. Đặc biệt, dự thảo luật cần phân biệt rõ ranh giới giữa xử lý hành chính và hình sự, tránh hình sự hóa các hành vi vi phạm hành chính, nhằm đảm bảo răn đe, phòng ngừa trong xử lý vi vi phạm về chứng khoán.

NV