Thay đổi tư duy người trồng tiêu

BP - Tại hội nghị hồ tiêu quốc tế lần thứ 47 diễn ra ở tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Quốc Doanh cho biết: Việt Nam đang là nước sản xuất và xuất khẩu hồ tiêu lớn nhất thế giới, với 250.000 tấn xuất khẩu, chiếm 40% sản lượng toàn cầu và tạo kế sinh nhai cho hơn 200.000 nông hộ. Thời gian qua, năng lực chế biến hồ tiêu của Việt Nam được cải tiến đáng kể, công nghệ chế biến tiếp cận được các tiêu chuẩn của thị trường thế giới.

Tiềm năng và lợi thế là vậy, thế nhưng những năm qua, cây hồ tiêu trong nước bị tác động bởi nhiều yếu tố bất lợi, như khí hậu biến đổi bất thường; tình trạng sâu bệnh phá hoại cây trồng chưa kiểm soát được; cây tiêu phát triển kém ở vùng có địa hình, chất đất không phù hợp... nên diện tích ngày càng sụt giảm. Năm 2017, diện tích hồ tiêu cả nước đạt 151,9 ngàn ha; năm 2018 giảm còn 149 ngàn ha và dự kiến năm 2019 còn 140 ngàn ha. Ở Bình Phước, hiện có 16.987 ha, giảm 191 ha so với năm 2018.

Mặt khác, do các cấp và ngành chức năng chưa thực hiện quyết liệt việc quy hoạch vùng chuyên canh hồ tiêu và tuyên truyền định hướng cho người dân. Từ đó, dẫn đến tình trạng khi tiêu được giá thì nhà nhà trồng tiêu, người người trồng tiêu bất chấp khuyến cáo của các nhà khoa học. Khi nguồn cung dư thừa, giá hồ tiêu liên tục sụt giảm, nhiều nhà vườn không còn vốn để đầu tư phân bón, thuốc phòng trị bệnh dẫn đến tiêu chết hàng loạt. Thậm chí có gia đình để tiêu rụng đầy vườn không thu hái hoặc bỏ mặc vườn tiêu, cá biệt nhiều trường hợp phải bỏ xứ ra đi vì không còn khả năng trả nợ vốn vay đầu tư trước đó. Thực trạng nêu trên không chỉ ảnh hưởng đến đời sống của hàng ngàn nông hộ mà còn tác động tiêu cực đến tình hình phát triển kinh tế - xã hội ở các địa phương có diện tích hồ tiêu lớn. Trong khi người tiêu dùng trong nước và quốc tế ngày càng hướng tới những sản phẩm có chất lượng, đảm bảo tiêu chuẩn an toàn thực phẩm, có nguồn gốc cụ thể... dẫn đến chi phí sản xuất tăng cao, giá cả diễn biến phức tạp và khó lường.

Hy vọng, trong thời gian diễn ra hội nghị (từ ngày 12 đến 14-11-2019), các đại biểu sẽ tập trung bàn bạc, đưa ra những giải pháp thực hành, canh tác hồ tiêu bền vững đáp ứng yêu cầu sử dụng của thị trường thế giới trong hiện tại và tương lai. Tuy nhiên, bên cạnh những giải pháp đề ra, các cấp và ngành chức năng cần quyết liệt thực hiện việc tái cơ cấu ngành hàng hồ tiêu. Trước hết, phải giảm diện tích hồ tiêu ở những vùng trồng có năng suất và chất lượng thấp để nhường cho cây trồng khác có giá trị kinh tế cao hơn. Phải lấy vệ sinh an toàn thực phẩm làm tiêu chí hàng đầu ở tất cả các khâu từ quản trị, quy trình canh tác, thu hoạch, chế biến... và hướng tới phát triển hồ tiêu hữu cơ.

Mặt khác, Nhà nước cần có cơ chế, chính sách thông thoáng trong việc hỗ trợ doanh nghiệp và người dân sản xuất hồ tiêu sạch; tạo điều kiện cho các cơ quan chuyên môn phối hợp doanh nghiệp nghiên cứu sâu để sản xuất nhiều hơn sản phẩm giá trị cao từ hồ tiêu, như: nước hoa, tinh dầu, chế phẩm sinh học... để tạo giá trị gia tăng đa dạng cho mặt hàng này. Và muốn làm được điều này thì vấn đề quan trọng nhất là người trồng tiêu phải thay đổi tư duy sản xuất, kinh doanh.

Lâm Phương