Năm 1397, trước nguy cơ đất nước xảy ra chiến tranh với nhà Minh, Hồ Quý Ly đã chọn đất An Tôn xây thành thủ hiểm. Thành được xây dựng ở khoảng giữa sông Mã và sông Bưởi, phía Bắc có núi Thổ Tượng, phía Tây có núi Ngưu Ngọa, phía Đông có núi Hắc Khuyển, phía Nam là nơi hội tụ của sông Mã chảy từ phía Tây về và sông Bưởi chảy tới.
Thành nhà Hồ gồm 3 bộ phận: La thành, Hào thành và Hoàng thành. La thành là vòng ngoài cùng, có chu vi khoảng 4km. Hào thành được đào bao quanh bốn phía ngoài nội thành, cách chân thành theo các hướng khoảng 50m. Đây là công trình có nhiệm vụ bảo vệ nội thành. Hoàng thành được xây dựng trên bình đồ gần vuông, với hai mặt Đông - Tây dài 883,5m, hai mặt Nam - Bắc dài 870,5m, với diện tích khoảng 769.086m2.
|
|
Hiện nay, thành có độ cao trung bình 7m đến 8m, các cổng thành còn khá nguyên vẹn, riêng cửa Nam cao tới 10m. Nét đặc sắc của tường thành này là ở phần xây đá bên ngoài, còn bên trong đắp đất. Mặt ngoài thành được gia cố bằng những tảng đá xanh đẽo vuông vức, có nhiều phiến lớn (dài tới 5,1m, rộng 1,59m, cao 1,30m), được xếp chồng lên nhau. Những phiến đá nặng hàng tấn chỉ xếp lên mà không cần chất kết dính vẫn đảm bảo độ bền vững. Qua hơn 600 năm trường tồn cùng những thăng trầm của lịch sử và tác động của thời tiết, hệ thống tường thành còn khá nguyên vẹn cho đến ngày nay.
Tường thành không những được xây bằng đá tảng, mà vào năm Tân Tỵ (1401), Hồ Hán Thương đã cho nung gạch để xây thêm phần tường thành phía trên. Phần tường gạch ngày nay gần như không còn nữa nhưng những viên gạch vẫn còn nằm rải rác trong các gia đình gần thành. Thành nhà Hồ có 4 cửa: Đông, Tây, Nam, Bắc. Mỗi cửa đều được mở ở chính giữa.
Nối liền với cửa Nam là con đường Hoa Nhai lát đá dài khoảng 2,5km hướng về đàn tế Nam Giao được xây dựng vào tháng 8.1402. Công trình này đã bị sập đổ hoàn toàn. Từ năm 2004 đến nay, Viện Khảo cổ kết hợp với Ban Quản lý di tích, danh thắng tỉnh Thanh Hóa tiến hành khai quật khảo cổ học, qua đó đã phát hiện sự độc đáo của đàn tế này. Riêng con đường Hoa Nhai vừa mới phát lộ vào tháng 6.2008 nằm ở độ sâu khoảng 40-60cm so với nền đường hiện tại. Mặt đường còn khá nguyên vẹn với những tảng đá xanh lớn.
Trao đổi với Thanh Niên, tiến sĩ Đỗ Quang Trọng, Trưởng ban Quản lý khu di tích Thành nhà Hồ, cho biết: Thành nhà Hồ không chỉ là một kinh đô cổ với nhiều giá trị lịch sử, văn hóa tiêu biểu của Việt Nam, mà còn là một công trình kiến trúc quân sự hoành tráng, độc đáo nhất trong lịch sử phong kiến Việt Nam nói riêng và khu vực Đông Nam Á nói chung.
(Theo Thanhnien Online)
