Suy nghĩ về thuật ngữ “hãng luật”

BP - Thời gian gần đây, trên trang quốc tế của Báo Nhân Dân, Sài Gòn Giải Phóng, Tin Tức (của Thông tấn xã Việt Nam) và đặc biệt là trang quốc tế của các báo điện tử ở Trung ương và địa phương bạn đọc vẫn thường gặp cụm từ “hãng luật”. Cụ thể, trên Báo Dân Trí điện tử ngày 28-8-2012 có đưa bản tin: 10 hãng luật và 5 luật sư tiêu biểu năm 2012 được vinh danh.

Nội dung bản tin nêu: Chiều 27-8, tại Hà Nội, Bộ Tư pháp, Báo Pháp luật Việt Nam long trọng tổ chức lễ trao tặng danh hiệu hãng luật và luật sư tiêu biểu năm 2012. Tại buổi lễ, 10 tổ chức hành nghề luật sư được vinh danh “Hãng luật tiêu biểu” gồm: Công ty Luật hợp danh YKVN, Công ty Luật TNHH Vilaf Hồng Đức, Công ty Luật TNHH SMic, Công ty TNHH Invest Consult, Công ty TNHH Bizlink, Công ty TNHH Gia Phạm, Văn phòng Luật sư Nam Hà Nội, Văn phòng Luật sư Leadco, Văn phòng Luật sư Đức Quang, Văn phòng Luật sư Lê Nguyễn. Đây là các tổ chức hành nghề luật sư liên tục xếp thứ hạng cao trong bảng đánh giá chất lượng, chỉ dẫn dịch vụ của các tổ chức nước ngoài khi đánh giá, xếp hạng các tổ chức hành nghề luật sư và đánh giá các thương hiệu trong lĩnh vực dịch vụ pháp lý tại Việt Nam.

Có lẽ xuất phát từ đây nên đã không ít người đưa ra những câu hỏi thắc mắc rằng: Dùng danh từ hay thuật ngữ “hãng luật” có đúng, có phù hợp với quy định của pháp luật ở nước ta hiện nay hay không? “Hãng luật” là danh từ do văn bản quy phạm pháp luật nào quy định hay do cá nhân nào “sáng tạo” ra?... Để trả lời cho những câu hỏi đó, trước hết phải hiểu nguyên nghĩa của cụm danh từ này. Điều mà ai cũng biết, cụm danh từ “hãng luật” được ghép bởi hai từ “hãng” - “luật” và đều là từ có nguyên gốc Hán Việt.

Theo từ điển tiếng Việt do các tác giả: Nguyễn Kim Thản, Hồ Hải Thụy, Nguyễn Đức Dương thuộc Trung tâm Khoa học xã hội và nhân văn quốc gia biên soạn, Nhà xuất bản Văn hóa Sài Gòn phát hành năm 2005, thì từ “hãng” (dt) có nghĩa là: Tổ chức kinh doanh lớn. Ví dụ: Hãng xe hơi, hãng phim truyện... (trang 717).

Cũng theo từ điển nêu trên, trang 987 có giải thích về từ “luật” như sau: Luật (dt). 1. Quy luật, nói tắt: Luật Bóng đá, Luật Dân sự. 2. Pháp luật, nói tắt: xét xử đúng luật. 3. Những điều quy định riêng buộc mọi người phải tuân theo trong một hoạt động nào đó, nói chung: bài thơ luật Đường, luật bằng trắc. 4. Thứ văn bản do cơ quan quyền lực tối cao ban hành, quy định những phép tắc trong quan hệ xã hội, buộc mọi người phải tuân theo: Luật Hôn nhân và gia đình.

Trong cuốn từ điển này không có mục nào giải thích về nghĩa của cụm từ “hãng luật”. Tuy nhiên, xuất phát từ nghĩa của hai từ này, mọi người có thể hiểu “hãng luật” là một đơn vị hoạt động trong lĩnh vực pháp luật, với mục đích giúp người dân, doanh nghiệp và các cơ quan nhà nước thực thi công việc của mình đúng theo quy định của pháp luật...

Trở lại câu hỏi: Dùng cụm danh từ “hãng luật” có đúng, có phù hợp với quy định ở Việt Nam hay không? Xin trả lời ngay rằng không. Vì trong Luật Luật sư đã được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XI, kỳ họp thứ 9 thông qua ngày 29-6-2006, có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2007, tại các khoản 1 và 2 của Điều 32 quy định về hình thức tổ chức hành nghề luật sư ghi rõ: Tổ chức hành nghề luật sư bao gồm: Văn phòng luật sư; Công ty luật. Vì vậy, việc dùng cụm danh từ “hãng luật” là không đúng với quy định tại Luật Luật sư.

Với câu hỏi: “Hãng luật” là cụm danh từ do cá nhân nào “sáng tạo” ra? Đây là câu hỏi khó, vì cho đến nay cơ quan chức năng chưa công bố ai là người đã sáng tạo ra cụm danh từ này. Tuy nhiên có người giải thích rằng, trước ngày miền Nam được giải phóng, từ “hãng” được dùng phổ biến trong dân chúng và sách, báo để chỉ về các cơ sở sản xuất, hoạt động dịch vụ có quy mô lớn, như: Hãng sơn Đông Á, hãng nước mắm Liên Thành, hãng đóng tàu Ba Son... Từ thói quen, người dân đã gọi tổ chức của những người hoạt động luật sư cũng là “hãng” và cụm danh từ “hãng luật” ra đời từ đó.

Cũng có ý kiến cho rằng, ở nước ngoài, cụ thể là các nước Mỹ, Anh, Úc... người ta dùng từ tiếng Anh là Law Firm (dịch ra là hãng luật) để chỉ về tổ chức của những người hành nghề luật sư. Còn ở nước ta lại dùng cụm từ Law Company (dịch là công ty luật) để chỉ về tổ chức của những người trong nước và nước ngoài hành nghề luật sư tại Việt Nam.

Dẫu sao bài viết này hoàn toàn theo ý kiến chủ quan của người viết và có thể còn sai sót hoặc khiếm khuyết, rất mong các đồng chí, bạn đọc gần xa, các vị tiền bối chỉ giáo thêm!

Diệp Viên