Sự ra đời của Bộ luật Hammurabi

BP - Tháng 12-1901, tại vùng đất cổ trên cao nguyên phía Tây Nam của Iran, nhà khảo cổ người Pháp - De Morgan đã phát hiện một tảng đá huyền vũ. Nhà khảo cổ này đặt câu hỏi, vùng đất không có nham thạch vậy tảng đá này từ đâu tới và trong lòng đất còn có điều gì bí ẩn? Đồng tình với quan điểm trên, đoàn khảo cổ ra sức khai quật để giải mã cho những điều kỳ lạ ở vùng đất này.

Sau nhiều ngày khai quật, họ đã tìm được nhiều tảng đá tương tự. Và khi ghép chúng lại với nhau đã tạo ra một cột đá hình bầu dục cao 2,25m, đường kính 1,65m. Đầu cột là bức phù điêu, chạm trổ hình người, thân cột là những vết khắc hình đinh, mũi tên. Một thanh niên người Iran làm thuê cho đoàn cho rằng đó là chữ viết của Vương quốc Babylon cổ đại. Sau đó, cậu thanh niên này khẳng định, đây là một bộ luật do vị vua thứ sáu của Babylon là Hammurabi ban hành mà anh đã từng nghe kể. De Morgan cho người điều tra thì biết rằng người thanh niên này đọc được chữ viết Babylon cổ đại nên ông đã chuyển cột đá về Pháp để nghiên cứu. Tại đây, các nhà khảo cổ đã vén bức màn của lịch sử đã bị chôn vùi hàng ngàn năm, đó là truy tìm được cội nguồn của Bộ luật Hammurabi, một văn bản luật cổ nhất của nhân loại. Toàn văn của bộ luật này được khắc trên cột đá có dung lượng hơn 8.000 chữ.

Căn cứ vào Bộ luật Hammurabi, nhân loại đã biết và hiểu sâu về Babylon. Đây là một quốc gia cổ đại ở khu vực Tây Á, bên bờ sông Infarti, do những người thuộc bộ tộc Amori di cư từ sa mạc Syria đến lập nên vào năm 1894 trước Công nguyên. Đến đời vua Hammurabi thứ 6 (1810-1795 trước Công nguyên) mới thống nhất được phía Nam và miền Trung vùng Lưỡng Hà xây dựng một nhà nước hùng mạnh. Để quản lý đất nước, vua Hammurabi ban hành một bộ luật thành văn bản rồi khắc vào bia đá để bố cáo với toàn dân biết và thực hiện. Bộ luật này được chia làm 3 phần gồm: mở đầu, chính văn và lời kết. Trong phần mở đầu chủ yếu nói đến vai trò của vua Hammurabi đặt ra bộ luật để phát huy công đức, diệt ác trừ tà bảo vệ thần dân. Phần lời kết khẳng định quyền lực của vua là do trời ban cho. Còn phần chính văn có 282 điều nêu chi tiết và quy định cụ thể về thủ tục tố tụng, quan hệ giữa chủ và nô lệ, sự bồi thường thiệt hại, xử lý hình sự, quan hệ dân sự, cho vay và nợ nần, hôn nhân, thừa kế tài sản, lập di chúc, chế tài xử phạt nghiêm khắc đối với tội phạm... Điều đặc biệt là Bộ luật Hammurabi đã phản ánh rõ nét, đầy đủ, chân thực về đời sống xã hội của Vương quốc Babylon cổ.

Bộ luật Hammurabi đã chứng minh về những thành tựu có giá trị bậc nhất trong lịch sử văn minh cổ đại. Đây là tư liệu quý, có giá trị cao về pháp lý để nghiên cứu nền văn hóa Babylon, Lưỡng Hà cổ đại. Hiện cột đá ghi Bộ luật Hammurabi đang được lưu giữ tại Bảo tàng Luver.