Sau một năm thực hiện Luật Hải quan: Nhiều thuận lợi trong xuất, nhập khẩu

BP - Luật Hải quan năm 2014 được Quốc hội thông qua ngày 23-6-2014 và có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2015. Luật này quy định quản lý nhà nước về hải quan đối với hàng hóa được xuất khẩu (XK), nhập khẩu (NK), quá cảnh, phương tiện vận tải xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh của tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài thuộc lãnh thổ hải quan; về tổ chức và hoạt động của hải quan. Phóng viên Báo Bình Phước phỏng vấn ông Trương Ngọc Lượng, Phó cục trưởng Cục Hải quan về tình hình thực hiện một số điểm mới của Luật Hải quan 2014 trên địa bàn tỉnh.

P.V: Xin ông cho biết những điểm mới cơ bản của Luật Hải quan năm 2014?

Ông Trương Ngọc Lượng: Luật Hải quan năm 2014 có những điểm mới cơ bản sau: Thực hiện cơ chế một cửa quốc gia trong hoạt động nghiệp vụ hải quan, theo đó cho phép người khai hải quan gửi thông tin, chứng từ điện tử để thực hiện thủ tục hải quan và thủ tục của cơ quan quản lý nhà nước liên quan đến hàng hóa XK, NK thông qua hệ thống thông tin tích hợp.

Áp dụng nguyên tắc quản lý rủi ro trong kiểm tra, giám sát hải quan, kiểm tra sau thông quan, quy định tại các điều 16, 17, 78 Luật Hải quan 2014. Quy định cụ thể hành vi bị nghiêm cấm trong lĩnh vực hải quan tại Điều 10. Giao nhiệm vụ cho cơ quan hải quan xác định xuất xứ hàng hóa XK, NK trên cơ sở kiểm tra nội dung khai của người khai hải quan, chứng từ thuộc hồ sơ hải quan và kết quả kiểm tra thực tế hàng hóa. Quy định về việc xác định trước mã số, xuất xứ, trị giá hải quan của hàng hóa trước khi làm thủ tục hải quan.

Thời hạn cơ quan hải quan làm thủ tục hải quan: Hoàn thành việc kiểm tra hồ sơ chậm nhất 2 giờ làm việc, kể từ thời điểm cơ quan hải quan tiếp nhận đầy đủ hồ sơ hải quan; hoàn thành việc kiểm tra thực tế hàng hóa chậm nhất 8 giờ làm việc, kể từ thời điểm người khai hải quan xuất trình đầy đủ hàng hóa cho cơ quan hải quan... Để tạo thuận lợi cho hoạt động xuất, nhập khẩu, cơ quan hải quan thực hiện thủ tục hải quan đối với hàng hóa cả vào ngày lễ, ngày nghỉ và ngoài giờ làm việc nếu điều kiện thực tế của địa bàn hoạt động hải quan cho phép.

Người khai được nộp tờ khai hải quan chưa hoàn chỉnh hoặc chứng từ thay thế tờ khai hải quan để thông quan đối với trường hợp doanh nghiệp (DN) ưu tiên hoặc hàng hóa phục vụ yêu cầu khẩn cấp, hàng hóa chuyên dùng phục vụ an ninh - quốc phòng. Trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày đăng ký tờ khai hải quan chưa hoàn chỉnh hoặc kể từ ngày nộp chứng từ thay thế tờ khai hải quan, người khai hải quan phải nộp tờ khai hải quan hoàn chỉnh và chứng từ liên quan.

Đối với hàng hóa phải kiểm tra, phân tích, giám định để xác định có đủ điều kiện được XK, NK, cơ quan hải quan chỉ thực hiện thông quan hàng hóa sau khi xác định hàng hóa được XK, NK trên cơ sở kết luận kiểm tra, phân tích, giám định hoặc thông báo miễn kiểm tra của cơ quan kiểm tra chuyên ngành theo quy định pháp luật.

Đối với trường hợp hàng hóa đủ điều kiện XK, NK nhưng chưa xác định được số thuế chính thức phải nộp nhưng người khai hải quan đã nộp thuế hoặc được tổ chức tín dụng bảo lãnh số thuế trên cơ sở tự kê khai, tính thuế của người khai hải quan thì cơ quan hải quan cho phép XK, NK hàng hóa.

Luật Hải quan 2014 bổ sung Mục 2, Chương III gồm các điều từ 42-45 quy định về chế độ ưu tiên đối với DN: Điều kiện áp dụng chế độ ưu tiên; chế độ ưu tiên đối với DN; trách nhiệm của cơ quan hải quan trong việc thực hiện chế độ ưu tiên; trách nhiệm của DN được áp dụng chế độ ưu tiên.

Luật Hải quan 2014 quy định cơ quan hải quan được thực hiện, phối hợp thực hiện tuần tra, kiểm soát nhằm ngăn ngừa hành vi buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới tại vùng nội thủy, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải; thực hiện các biện pháp ngăn chặn và xử lý vi phạm theo thẩm quyền trong vùng nội thủy, lãnh hải phù hợp với quy định của Luật Biển Việt Nam...

P.V: Đâu là điểm quan trọng, giúp ích cho hoạt động quản lý của cơ quan hải quan theo hướng công khai - minh bạch, đồng thời tạo thuận lợi cho DN, thưa ông?

Ông Trương Ngọc Lượng: Luật Hải quan 2014 gồm 8 chương, 104 điều đã có nhiều điểm mới tích cực so với trước, làm thay đổi cơ bản hoạt động quản lý của cơ quan hải quan theo hướng công khai - minh bạch, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp xuất, nhập khẩu với 8 điểm nổi bật sau:

Quy định tại Điều 28 thay đổi căn bản phương thức thực hiện thủ tục hải quan từ truyền thống, bán điện tử sang phương thức điện tử, việc khai trên tờ khai giấy chỉ áp dụng đối với một số trường hợp cụ thể do Chính phủ quy định. Việc kiểm tra hồ sơ hải quan được thực hiện thông qua hệ thống xử lý dữ liệu điện tử hải quan hoặc trực tiếp bởi công chức hải quan (Điều 31).

Điều 16 quy định đầy đủ nguyên tắc quản lý rủi ro trong kiểm tra, giám sát hải quan nhằm tạo điều kiện để cơ quan hải quan tập trung nguồn lực ở những nơi rủi ro cao, giảm ở những nơi có rủi ro thấp, khắc phục tình trạng gian lận; góp phần đảm bảo quản lý nhà nước về hải quan, tạo điều kiện thuận lợi cho DN trên cơ sở phương thức quản lý hải quan hiện đại.

Từ Điều 77 đến Điều 82 quy định cụ thể hoạt động kiểm tra sau thông quan để DN có thể giám sát việc thực thi của cơ quan hải quan. Trong khi luật cũ chưa quy định rõ về địa điểm tiến hành kiểm tra sau thông quan, quyền, nghĩa vụ của các bên có liên quan trong quá trình kiểm tra sau thông quan nên khó khăn trong thực hiện.

Luật Hải quan 2014 bổ sung khái niệm “cơ chế một cửa quốc gia” (Điều 4); quy định trách nhiệm các bộ, ngành trong việc gửi giấy phép XK, NK, văn bản thông báo kết quả kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa XK, NK dưới dạng điện tử thông qua hệ thống thông tin tích hợp (Điều 23)...

Luật quy định chung thống nhất về hồ sơ hải quan, đơn giản hóa thủ tục hành chính (Điều 23).

Bổ sung các quy định tạo cơ sở pháp luật để cơ quan hải quan thực hiện cơ chế xác định trước cho DN về mã số, xuất xứ, trị giá hải quan (Điều 26, Điều 27), giúp DN chủ động tính toán trước chi phí, bảo đảm hiệu quả hoạt động kinh doanh, giúp cơ quan hải quan rút ngắn thời gian thông quan; đồng thời cũng hạn chế khiếu nại, khiếu kiện về mã số hàng hóa, trị giá hải quan, xuất xứ hàng hóa nhằm tạo thuận lợi cho DN.

Luật Hải quan 2014 quy định chế độ ưu tiên, tạo thuận lợi về thủ tục hải quan cho DN đáp ứng đủ điều kiện (Điều 42).

Cho phép khai bổ sung nội dung đã khai trên tờ khai hải quan sau khi hàng hóa đã thông quan (Điều 28).

P.V: Tình hình triển khai thực hiện một số điểm mới của Luật Hải quan trên địa bàn tỉnh như thế nào, thưa ông?

Ông Trương Ngọc Lượng: Cục Hải quan đã giới thiệu trực tiếp cho DN tại buổi tập huấn thực hiện những điểm mới của Luật Hải quan năm 2014 và các văn bản hướng dẫn thi hành tại hội nghị hải quan - doanh nghiệp; đăng tải nội dung của luật trên trang thông tin điện tử của đơn vị để DN tiện truy cập, tìm hiểu. Trong năm 2015, cục đã tổ chức tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật và hỗ trợ cung cấp thông tin cho người khai hải quan, người nộp thuế. Kết quả có 97 cán bộ, công chức, nhân viên và 120 đại diện doanh nghiệp, người khai hải quan, người nộp thuế tham gia. Tuyên truyền, hỗ trợ cho 15 DN liên hệ xin công nhận địa điểm kiểm tra hàng hóa XK, NK...

Nhờ làm tốt tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cũng như tạo điều kiện thuận lợi cho DN trong quá trình hoạt động nên số lượng DN làm thủ tục tại Cục Hải quan năm nay cao hơn nhiều so năm trước. Cụ thể, năm 2015 là 336 DN, với 39.420 tờ khai, tổng kim ngạch trên 1 tỷ 795,546 triệu USD; tăng hơn so với năm 2014 là 70 DN và 9.956 tờ khai. Việc chấp hành pháp luật hải quan của DN cũng ngày một tốt hơn, điều này cho thấy Luật Hải quan 2014 đã tạo ra hành lang pháp lý thông thoáng, thuận lợi hơn để DN có thêm nhiều cơ hội đẩy mạnh sản xuất - kinh doanh.

P.V: Xin cảm ơn ông!

Hải Châu (thực hiện)