Phong trào Tây Tiến

BP - Năm 1783, nước Mỹ giành được độc lập từ thực dân Anh. Theo thỏa thuận tại “Hiệp ước Paris” giữa Mỹ và Anh, lãnh thổ của Mỹ là vùng đất nằm giữa dãy núi Appalachian và sông Mississipi. Năm 1803, Mỹ đã chi 15 triệu USD để mua lại vùng đất Louisiana (thuộc địa của Pháp). Tiếp đó, Mỹ dùng vũ lực giành và sáp nhập Florida từ Tây Ban Nha vào lãnh thổ của mình.

Trong khi đó, vùng đất phía tây dãy núi Appalachian là lãnh thổ của người Anh-điêng. Quốc hội và Chính phủ Mỹ đã ban hành nhiều chính sách ưu đãi để khai thác miền Tây. Vì vậy, từ đầu thế kỷ XIX, hàng vạn người dân cùng khổ của Mỹ đã tìm đường đến miền Tây với hy vọng đổi đời. Những vùng đất đồi hoang, rừng rậm vốn là địa bàn cư trú và săn bắn của người da đỏ nay bị người da trắng tràn vào xâm chiếm nên xảy ra xung đột. Năm 1830, Chính phủ Mỹ và người Anh-điêng ký hiệp định phân chia đất đai và đưa người bản địa từ phía đông sông Mississipi sang phía tây. Đầu thế kỷ XIX, người Mỹ bắt đầu tràn vào vùng Texas, thuộc miền Bắc Mexico. Năm 1836, người Mỹ tại Texas tuyên bố độc lập và thoát ly khỏi Mexico. Năm 1845, người dân Texas xin gia nhập vào nước Mỹ dẫn tới cuộc chiến tranh giữa Mỹ và Mexico năm 1846. Năm 1848, Mexico bại trận, ký hiệp định cắt gần một nửa lãnh thổ của mình gồm các bang California, Arizona, Nevada, New Hehico giao cho Mỹ. Cùng lúc này, người Mỹ đã thành công trong việc buộc người Anh dâng vùng đất Oregon rộng lớn cho mình quản lý. Để đưa dân tới các vùng đất vừa chiếm được, nhà cầm quyền đã tạo ra những thông tin về các mỏ vàng ở vùng viễn Tây. Thông tin này đã thu hút hàng vạn người dân ở châu Âu, Trung Quốc sang Mỹ tiến về phía tây tìm vàng.

Năm 1867, Mỹ mua lại hơn 1,5 triệu kilômét vuông đất ở Alaska của Nga đã thôi thúc người dân thực hiện phong trào Tây Tiến. Năm 1869, Mỹ xây dựng xong tuyến đường sắt xuyên lục địa Bắc Mỹ và cùng với việc Chính phủ ban hành Luật Nhà đất càng làm cho làn sóng di dân về phía tây tăng cao. Theo thống kê, trước năm 1870, dân số ở phía tây sông Mississipi chỉ trên 6 triệu người, nhưng đến năm 1890, đã tăng lên 17 triệu người. Cũng trong năm này, Cục điều tra Liên bang Mỹ ra thông báo “đã hết đất khai hoang” và đây cũng là mốc đánh dấu kết thúc phong trào Tây Tiến của nước Mỹ.

Theo đánh giá của các sử gia thế giới, chính sách di dân, mua bán và kể cả dùng vũ lực, biên giới của nước Mỹ từ 13 bang ban đầu bên bờ Đại Tây Dương đã kéo dài sang đến biển Thái Bình Dương. Phong trào Tây Tiến tuy để lại những hậu quả về xã hội, địa chính trị... nhưng nhờ nó mà nước Mỹ đã mở rộng được lãnh thổ và trở nên hùng mạnh về kinh tế, quân sự những năm về sau.

T.Phong
(Trích nguồn 102 sự kiện nổi tiếng thế giới)