Nông dân và doanh nghiệp chế biến điều chưa tìm được tiếng nói chung

BP - Ngày 16-10, UBND tỉnh phối hợp với Hiệp hội Điều Việt Nam và Hội Điều Bình Phước tổ chức hội thảo “Mùa điều bội thu” niên vụ 2014-2015. Tại hội thảo, các nhà quản lý, doanh nghiệp cùng 30 nông dân trồng điều giỏi và 16 doanh nghiệp điển hình trong chế biến điều ở 4 tỉnh: Bình Phước, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu, Long An đến trao đổi thông tin về khoa học - kỹ thuật, thị trường, trồng và sản xuất điều bền vững.

NĂM 2015 GIÁ ĐIỀU SẼ TĂNG?

Tại hội thảo, ông Đặng Hoàng Giang, Phó chủ tịch Hiệp hội Điều Việt Nam (Vinacas) thông tin: Năm 2014, Ấn Độ, Bờ Biển Ngà, Việt Nam là những nước có sản lượng điều thô cao nhất thế giới. Hiện nhu cầu về điều nhân của thế giới đang tăng cao với tỷ trọng 50%/năm nên nông dân, doanh nghiệp hoàn toàn yên tâm sản xuất, chế biến điều. Dự kiến năm 2015, giá điều thô sẽ tăng, trong khi chi phí đầu tư thấp hơn các loại cây trồng khác.

Việt Nam là nước có sản lượng điều lớn thứ 3 trên thế giới; có 350 đầu mối, 50 thị trường xuất khẩu ở các quốc gia và vùng lãnh thổ. Các chuyên gia thế giới và Việt Nam đánh giá nhu cầu hạt điều ngày càng tăng. Tuy nhiên, sản lượng khó tăng nhanh trong thời gian ngắn nên giá sẽ được điều chỉnh phù hợp và có nhiều khởi sắc. Vinacas đang thử nghiệm mô hình “cải tạo vườn điều già cỗi để đạt năng suất cao” ở Bình Phước và Đồng Nai, trong đó Bình Phước có 30 ha.

Bà Nguyễn Thị Kim Nga, Phó chủ tịch Hiệp hội Điều Việt Nam, Chủ tịch Hội Điều Bình Phước, Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Bình Phước cho biết: Hiện tình hình sản xuất điều của nông dân chỉ đáp ứng được 50% nhu cầu chế biến trong nước. Dự kiến, nhu cầu về điều tăng trưởng nên giá hạt điều tươi sẽ tăng. Người dân nên tập trung chăm sóc, cải tạo vườn điều để đạt năng suất cao. Bình Phước có diện tích, năng suất, sản lượng cao nhất Việt Nam. Đó là thế mạnh của tỉnh làm đòn bẩy cho phát triển kinh tế và nâng cao đời sống của người dân. Đến nay, toàn tỉnh có khoảng 145.000 ha điều cho thu hoạch, sản lượng gần 280.000 tấn hạt điều thô, năng suất 19,4 tạ/ha.

DOANH NGHIỆP ĐỪNG “BẮT TAY” ÉP GIÁ NÔNG DÂN

Bà Nguyễn Thị Kim Nga đề nghị: Doanh nghiệp thận trọng không nên nhập điều thô quá nhiều, tránh cạnh tranh về giá với điều ngoại; đồng thời không găm hàng, bắt tay giữ giá gây thiệt hại cho nông dân. Doanh nghiệp nên ký kết hợp đồng với nông dân trồng điều để đảm bảo duy trì hoạt động và có nguồn nguyên liệu chất lượng cao nhằm tạo thương hiệu với bạn hàng trong, ngoài nước.

Ông Phạm Văn Đẩu, nông dân trồng điều giỏi ở tỉnh Đồng Nai cho biết: Nông dân hiện đang gặp khó khi giá vật tư nông nghiệp, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật tăng, công thu hoạch cao, trong khi giá hạt điều thấp, năng suất giảm. Do vậy nông dân mong doanh nghiệp không bắt tay ép giá, mà nên hỗ trợ nông dân trong việc ký kết hợp đồng, ổn định giá.

Còn ông Nguyễn Anh Tuấn, nông dân trồng điều giỏi tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu nói: Nếu giá điều từ 20 ngàn đồng/kg trở xuống thì cây điều không thể tồn tại. Do vậy trong thời điểm này, nông dân mong Nhà nước, nhà khoa học tạo điều kiện nhân rộng các giống, mô hình sản xuất điều cho năng suất cao, để tăng nguồn thu.

Ông Võ Hùng Chiến, nông dân trồng điều giỏi tỉnh Bình Phước có 115 ha điều và gắn bó trong 18 năm qua. Theo ông, với cây điều, quan trọng nhất là phải đạt năng suất cao và chất lượng tốt thì nông dân sẽ có lãi. Muốn thế phải chủ động ứng dụng khoa học - kỹ thuật trong sản xuất điều.

CHƯA TÌM ĐƯỢC ĐIỂM CHUNG

Về phía doanh nghiệp, ông Tạ Quang Huyên, Giám đốc Công ty TNHH Hoàng Sơn I ở huyện Bù Đăng nói: Xu thế cạnh tranh ở cộng đồng doanh nghiệp ngày càng mạnh nên doanh nghiệp muốn mua điều giá thấp cũng không được. Nông dân cũng chưa khi nào rơi vào tình trạng tồn kho không bán được, bởi hiện doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực điều nhiều mạng lưới thu mua lớn. Do vậy, để đạt hiệu quả kinh tế cao, nông dân nên tập trung canh tác nâng cao năng suất, chất lượng điều.

Ông Nguyễn Đức Thanh, Chủ tịch Vinacas nhận định: Hiện vẫn có hiện tượng đầu cơ trong lĩnh vực điều, rơi vào một nhóm lợi ích có chiêu trò, bắt tay làm giá khiến cả nông dân và doanh nghiệp đều gặp khó. Vinacas đã thông qua các tổ chức hội thông tin với nông dân và doanh nghiệp để có nhận định đúng về thị trường và yên tâm sản xuất, chế biến; đồng thời đã và đang tập trung nghiên cứu giống điều cho năng suất cao, giúp nông dân tăng nguồn lợi. Địa phương nên có những chính sách ưu tiên, hỗ trợ người trồng điều để tạo vùng nguyên liệu ổn định.

Tại hội thảo, ông Nguyễn Văn Lợi, Phó chủ tịch UBND tỉnh, Trưởng ban chỉ đạo phát triển điều bền vững Bình Phước cho biết: Nguồn lực nông dân có hạn, diện tích hộ nhỏ lẻ, nông dân phải liên kết lại thành từng nhóm, tổ, hội người trồng điều. Đặc biệt, phải có sự liên kết vùng sản xuất điều với doanh nghiệp trên tinh thần chia sẻ cùng có lợi.

Phó chủ tịch Nguyễn Văn Lợi đề nghị Ngân hàng Nhà nước tìm các gói vốn có lãi suất thấp tạo điều kiện cho doanh nghiệp thu mua điều dự trữ trong dân. Vinacas có những mô hình thực tiễn đưa giống điều phù hợp với điều kiện địa phương để nhân rộng, chuyển giao khoa học - kỹ thuật cho nông dân áp dụng.    

Hải Châu