Nông dân Tiến Hưng khốn khổ vì hồ tiêu nhiễm bệnh

BP - Xã Tiến Hưng (Đồng Xoài) có hơn 30 ha hồ tiêu. Nhờ giá tiêu luôn ở mức cao nên đã giúp nhiều hộ nông dân vươn lên thành triệu phú. Thế nhưng thời gian gần đây, nhiều vườn tiêu nhiễm bệnh chết hàng loạt, gây thiệt hại nặng nề cho nông dân.

Bất lực nhìn tiêu chết

Gia đình anh Vũ Văn Dũng (SN 1968), ngụ ấp 2 có 1,5 sào đất trồng điều nhưng do diện tích ít nên năm 2011 anh chặt bỏ chuyển sang trồng tiêu. Với 400 nọc tiêu gần nhà lại luôn có người chăm sóc nên gia đình anh đầu tư rất bài bản, công phu. Toàn bộ vườn tiêu được dựng nọc bê tông, phía trên có lưới che, phía dưới được lắp hệ thống nước tưới và đắp thành từng luống vừa ngăn nước vừa tránh thất thoát phân. Nhờ tận dụng phân từ trại heo của gia đình nên vườn tiêu lớn nhanh và chỉ sau 2 năm đã cho trái. Năm đầu, gia đình anh thu 40 triệu đồng, năm thứ 2 thu 80 triệu đồng và hứa hẹn bội thu ở các mùa tiếp theo. Thế nhưng sau vụ mùa năm 2014, vườn tiêu xanh tốt bỗng dưng héo vàng rồi rụng lá chết hàng loạt mà không rõ nguyên nhân. Anh đã tìm mọi loại thuốc trị bệnh cho tiêu nhưng không hiệu quả. Cả vườn chỉ còn khoảng 20 nọc nhưng cũng đang héo và chết dần.

Khác với hộ anh Dũng, gia đình ông Nguyễn Đức Đông (SN 1950), ngụ cùng ấp 2 có gần 20 năm kinh nghiệm trồng tiêu nhưng đến nay vườn tiêu cũng bị bệnh chết hàng loạt. Sau vụ mùa năm 2014, hầu hết hộ trồng tiêu trên địa bàn đều có tiêu bị bệnh và chết thì vườn tiêu của gia đình ông Đông vẫn xanh tốt. Thế nhưng cuối năm 2014, gia đình ông phát hiện một số cây tiêu khỏe mạnh ở ven đường giống như bị hắt nước sôi khiến toàn thân khô héo, rụng lá rồi chết. Tiêu bị bệnh chết không giống như một số loại cây trồng khác mà chết theo kiểu cuốn chiếu từ ngoài vào, không trừ cây khỏe hay yếu, già hay non, trồng đơn hay trồng ghép và cũng không ngoại trừ bất kỳ loại giống nào.

Ông Đông đã tham khảo nhiều tài liệu, mời các chuyên gia, kỹ sư về tư vấn, mua thuốc phun trị, vôi khử trùng nhưng vẫn không hiệu quả. Từ 700 nọc, đến nay vườn tiêu nhà ông Đông chỉ còn 400 nọc, sản lượng giảm 50% khiến gia đình ông không còn muốn đầu tư chăm sóc.

Theo ghi nhận của chúng tôi, không những trên địa bàn xã Tiến Hưng mà các xã, phường lân cận đều có tiêu nhiễm bệnh rồi chết nhưng nông dân vẫn bất chấp dịch bệnh để trồng mới.

Không tuân thủ quy trình

Cây tiêu thường mắc bệnh chết nhanh, mầm mống do một loại siêu vi trùng gây nên mà mắt thường không thể nhìn thấy. Để giảm thiểu bệnh, người trồng tiêu cần thực hiện đúng quy trình, kỹ thuật, như thường xuyên khử trùng, cách ly người lạ, động vật, ngăn nước bên ngoài tràn vào... Nhưng hầu như rất ít người thực hiện được. Để diệt tận gốc mầm mống dịch bệnh đối với vùng đất đã nhiễm bệnh trước đó, nông dân cần khử trùng và cách ly từ 2-3 năm mới trồng lại. Nếu trồng sớm hơn so với thời gian quy định, cây tiêu vẫn sinh trưởng, phát triển bình thường nhưng đến khoảng 2 năm tuổi cây mới đổ bệnh. Mặt khác, hiện nay các loại thuốc bảo vệ thực vật, phân bón, vôi khử trùng bán tràn lan trên thị trường không rõ nguồn gốc, khó phân biệt được thật, giả. “Để nông dân “chung thủy” và làm giàu bền vững từ cây tiêu, ngành nông nghiệp cần nghiên cứu ra giống tiêu mới kháng được bệnh” - ông Đông kiến nghị.

Ông Nguyễn Văn Đạo, Trưởng phòng thông tin - chuyển giao tiến bộ khoa học - kỹ thuật, Trung tâm Khuyến nông - Khuyến ngư tỉnh cho biết, bệnh chết nhanh trên cây tiêu do một loại nấm phytophthora palmivora gây ra. Cây nhiễm bệnh phần lớn do lối canh tác của nông dân chưa khoa học, chưa thực hiện đúng quy trình. Bệnh dịch chết nhanh có thể xâm nhập qua nhiều đường (không khí, rác thải sinh hoạt, nguồn nước...) và gây hại ở tất cả bộ phận của cây từ thân, lá, bông, trái cho đến rễ. Nhưng nguy hiểm nhất và làm cho cây tiêu bị chết hàng loạt là khi bệnh xâm nhiễm vào phần cổ rễ và rễ bên dưới. Hiện bệnh chưa có thuốc đặc trị mà chủ yếu phòng là chính, phải thường xuyên dọn vệ sinh vườn, làm sạch cỏ dại, cắt bỏ lá già, dây lươn ở gốc, phun thuốc phòng dịch.

Vũ Thuyên