Nội chiến Tây Ban Nha

BP - Tháng 4-1931, ở Tây Ban Nha đã diễn ra cuộc cách mạng dân chủ tư sản, lật đổ chế độ quân chủ và thành lập Nhà nước cộng hòa. Tháng 6-1936, Tây Ban Nha tổ chức bầu cử Quốc hội, thành lập Chính phủ liên hiệp để tiến hành cải cách đất nước. Thế nhưng, cuộc cải cách này đã bị một số tướng lĩnh phản động thân phát xít phá hoại. Trung tuần tháng 7-1936, tướng Franco tổ chức nổi loạn tại phía tây Maroc và tuyên bố chống lại Chính phủ.

Nhân dân Tây Ban Nha được tái vũ trang để bảo vệ cách mạng. Nhiều đơn vị vũ trang của công nhân, nông dân, sinh viên... được thành lập và giáng trả quân phản loạn nhiều đòn đích đáng. Tại thủ đô Madrid, cuộc chiến chống quân phản loạn của người dân nơi đây diễn ra vô cùng ác liệt và đẩy lùi được bọn tạo phản ra khỏi thành phố. Noi gương Madrid, nhân dân nhiều thành phố lớn khác ở Tây Ban Nha cũng nhất tề đứng lên bảo vệ thành quả cách mạng. Cùng với đó, Quốc tế cộng sản và Liên Xô... đã kịch liệt lên án cuộc chiến, đồng thời huy động mọi nguồn lực giúp đỡ nhân dân Tây Ban Nha. Còn phát xít Đức, Ý đã đưa quân đội cùng trang thiết bị chiến tranh vào giúp phe phản loạn.

Tháng 10-1936, Đức cho không quân, bộ binh và xe tăng tấn công thành phố Madrid. Giữa tháng 11-1936, các lữ đoàn quân Quốc tế cộng sản đã tiến đến thành phố Madrid sát cánh cùng nhân dân chống lại hàng trăm đợt tấn công của Đức Quốc xã. Tháng 3-1937, Đức bao vây được thành phố Madrid nhưng đến cuối tháng đã bị quân, dân thành phố này đánh bại. Đức, Ý lập tức tăng cường viện trợ quân sự cho Franco và đưa hơn 30 vạn quân tiến đánh Tây Ban Nha từ nhiều phía. Ngay lúc này, Anh, Pháp, Mỹ yêu cầu quân đội nước ngoài phải rời khỏi Tây Ban Nha, công việc nội bộ do Tây Ban Nha quyết định. Tháng 10-1938, những người Quốc tế cộng sản rút khỏi Tây Ban Nha. Sau đó, nội bộ quân Chính phủ phát sinh mâu thuẫn dẫn đến cuộc đảo chính quân sự vào đầu tháng 3-1939 và nhóm đảo chính thành lập Ủy ban Quốc phòng rồi đầu hàng quân phản loạn. Ngày 28-3-1939, Franco đưa quân vào Madrid thành lập Chính phủ phát xít, tuyên bố chấm dứt cuộc nội chiến.

Theo đánh giá, cuộc nội chiến tại Tây Ban Nha là cuộc chiến tranh chống phát xít đầu tiên trước thế chiến thứ hai, giáng một đòn nặng nề vào lực lượng xâm lược phát xít Đức, Ý. Tuy nhiên, do mưu đồ thâm độc của các nước đế quốc nên cuộc cách mạng của nhân dân Tây Ban Nha đã không đến thắng lợi cuối cùng. Đặc biệt, cuộc nội chiến đã để lại hậu quả nặng nề về kinh tế và an ninh khu vực kéo dài nhiều thập kỷ ở châu Âu vì đã làm gia tăng căng thẳng dẫn đến cuộc đại chiến thế giới lần 2.

T.Phong
(Nguồn: 102 sự kiện tiêu biểu thế giới)