Những quy tắc ứng xử của thẩm phán

BPO - LTS: Tòa án nhân dân tối cao vừa công bố dự thảo bộ quy tắc đạo đức dành riêng cho thẩm phán, để lấy ý kiến đóng góp của các cấp, các ngành ở Trung ương, địa phương và nhân dân trong cả nước. Theo đó, thẩm phán cần đảm bảo tính độc lập, sự vô tư, khách quan, sự liêm chính, sự công bằng, bình đẳng, sự đúng mực, sự tận tụy và không chậm trễ, năng lực và cả sự chuyên cần. Dưới đây, xin giới thiệu cùng bạn đọc về những quy tắc ứng xử của thẩm phán:

Ứng xử khi thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Thẩm phán

Những việc thẩm phán phải làm: Thực hiện việc giải quyết, xét xử các vụ việc được phân công theo đúng quy định của pháp luật tố tụng và các văn bản pháp luật khác có liên quan; Luôn đúng mực, trung thực, thận trọng, công tâm, khách quan; đảm bảo tính công khai, dân chủ, nghiêm minh trong giải quyết, xét xử các vụ việc; lắng nghe, tôn trọng ý kiến của những người tiến hành tố tụng và người tham gia tố tụng; Giải thích, hướng dẫn và tạo điều kiện thuận lợi cho người tiến hành tố tụng và người tham gia tố tụng thực hiện đúng quyền và nghĩa vụ của họ theo quy định của pháp luật; Tiếp xúc với những người tiến hành tố tụng và người tham gia tố tụng khi thi hành công vụ tại nơi quy định, bảo đảm tính khách quan, minh bạch, rõ ràng; Từ chối tiến hành tố tụng và tham gia tố tụng theo quy định của pháp luật; Phát hiện và kiến nghị với các cơ quan có thẩm quyền xem xét sửa đổi, bổ sung hoặc hủy bỏ văn bản pháp luật trái với Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội để bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, cơ quan, tổ chức.

Những việc thẩm phán không được làm: Những điều đảng viên không được làm;  Những việc pháp luật quy định cán bộ, công chức không được làm; Tư vấn cho bị can, bị cáo, đương sự hoặc người tham gia tố tụng khác làm cho việc giải quyết vụ việc hoặc những việc khác không đúng quy định của pháp luật; Can thiệp trái pháp luật vào việc giải quyết vụ án hoặc lợi dụng ảnh hưởng của mình tác động đến người có trách nhiệm giải quyết vụ án; Đem hồ sơ vụ án hoặc tài liệu trong hồ sơ vụ án ra khỏi cơ quan, nếu không vì nhiệm vụ được giao hoặc không được sự đồng ý của người có thẩm quyền; Tiếp bị cáo, đương sự hoặc người tham gia tố tụng khác trong vụ án mà mình có thẩm quyền giải quyết không đúng nơi quy định; Sách nhiễu, trì hoãn, chậm trễ, gây khó khăn, phiền hà cho người tiến hành tố tụng và người tham gia tố tụng; Làm sai lệch hồ sơ, kết quả giải quyết vụ việc; ra quyết định, bản án trái pháp luật; truy ép, gợi ý cho người tiến hành tố tụng và người tham gia tố tụng trình bày sự việc theo ý muốn chủ quan của mình hoặc của người khác; Tiết lộ bí mật Nhà nước, bí mật công tác của mình và của cán bộ, công chức khác thuộc tòa án và các ngành khác; Tiết lộ bí mật nghề nghiệp, bí mật kinh doanh, bí mật đời tư của bị can, bị cáo, đương sự và những người tham gia tố tụng khác, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

Ứng xử tại cơ quan, đơn vị

Những việc thẩm phán phải làm đối với thẩm phán là cán bộ lãnh đạo, quản lý: Thực hiện đúng quyền hạn, chức trách được giao hoặc được phân công và chịu trách nhiệm về các quyết định của mình; Xây dựng, giữ gìn sự đoàn kết, đạo đức và văn hóa công vụ trong cơ quan, đơn vị; nắm bắt và giải quyết kịp thời tâm lý diễn biến tư tưởng tác động tiêu cực trong cán bộ, công chức; tôn trọng và thực hiện quy chế dân chủ của cơ quan, phát huy dân chủ, kinh nghiệm, sáng tạo của cán bộ, công chức khi thực hiện nhiệm vụ; bảo vệ danh dự, uy tín của cán bộ, công chức khi có phản ánh, tố cáo không đúng sự thật; Xây dựng và triển khai tốt việc thực hiện các quy định về phòng, chống tham nhũng, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, các quy định khác về cán bộ, công chức và thi hành công vụ; Chấp hành nghiêm chỉnh quy chế làm việc của cơ quan, đơn vị.

Đối với thẩm phán là công chức tòa án, chấp hành quyết định của người lãnh đạo, quản lý; thường xuyên chủ động sáng tạo và chịu trách nhiệm trước pháp luật khi thực hiện nhiệm vụ được giao; Khi thực hiện quyết định của cấp trên, nếu có căn cứ cho rằng quyết định đó là trái pháp luật hoặc không phù hợp với thực tế thì phải báo ngay với người ra quyết định; trường hợp vẫn phải chấp hành quyết định thì báo cáo với cấp trên trực tiếp của người ra quyết định và không phải chịu trách nhiệm về hậu quả của việc thực hiện quyết định đó gây ra; Chấp hành nghiêm chỉnh quy chế làm việc của cơ quan, đơn vị; Ứng xử có văn hóa, tôn trọng, bảo vệ danh dự, uy tín của lãnh đạo và đồng nghiệp; tôn trọng, hợp tác với đồng nghiệp để hoàn thành nhiệm vụ được giao.

Những việc thẩm phán không được làm đối với thẩm phán là cán bộ lãnh đạo, quản lý: Lạm quyền, vượt quyền; Đùn đẩy trách nhiệm cho người khác; Trù dập cán bộ, công chức; Vi phạm quy chế làm việc của cơ quan, đơn vị.

Đối với thẩm phán là công chức tòa án: Lợi dụng việc góp ý, phê bình làm tổn hại đến danh dự, uy tín của cán bộ lãnh đạo, quản lý và đồng nghiệp; Vi phạm quy chế làm việc của cơ quan, đơn vị.

Ứng xử với các cơ quan, tổ chức có quan hệ công tác và thông tấn, báo chí

Thẩm phán phát biểu quan điểm của mình thông qua bản án, quyết định. Thẩm phán không được phát biểu quan điểm của mình về việc giải quyết vụ việc khi chưa ban hành bản án, quyết định. Thẩm phán không được cung cấp bản án, quyết định cho các cơ quan, tổ chức có quan hệ công tác và thông tấn, báo chí, trừ thông qua các hình thức công khai bản án, quyết định của tòa án đã được pháp luật quy định. Thẩm phán chỉ phát ngôn, cung cấp thông tin, tài liệu về xét xử, giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng chống tham nhũng với các cơ quan, tổ chức có liên quan và cơ quan thông tấn, báo chí khi được cấp lãnh đạo có thẩm quyền giao theo đúng quy định của pháp luật.

Thẩm phán có thể tham gia phỏng vấn, khảo sát dựa trên kinh nghiệm công tác chuyên môn để phục vụ nghiên cứu khoa học trong nước và quốc tế khi  hoạt động này không gây ảnh hưởng đến hoạt động xét xử hoặc thể hiện sự bày tỏ quan điểm về việc giải quyết vụ việc chưa được ban hành bản án, quyết định.

Ứng xử tại nơi cư trú

Tại nơi cư trú, thẩm phán phải: Tham gia tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật và các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng đến nhân dân; Thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, tham gia sinh hoạt và thực hiện đầy đủ nghĩa vụ ở nơi cư trú, chịu sự giám sát của tổ chức đảng, chính quyền, đoàn thể và nhân dân; Không can thiệp trái pháp luật vào hoạt động của các cơ quan, tổ chức, cá nhân nơi cư trú; không tham gia, xúi giục, kích động, bao che các hành vi trái pháp luật.

Ứng xử tại gia đình

Trong gia đình, thẩm phán phải: Tuyên truyền, giáo dục, vận động người thân trong gia đình chấp hành nghiêm chỉnh chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước; Không được để bố, mẹ, vợ hoặc chồng, con, anh, chị, em ruột lợi dụng danh nghĩa của bản thân để vụ lợi cho gia đình và bản thân; Không tổ chức cưới hỏi, ma chay, mừng thọ, sinh nhật, tân gia và các việc khác xa hoa, lãng phí hoặc để vụ lợi; Xây dựng gia đình có văn hóa; thực hiện kế hoạch hóa gia đình; thực hiện tốt quyền và nghĩa vụ công dân; có nếp sống văn hóa theo phong tục tập quán và truyền thống Việt Nam.

Ứng xử tại nơi công cộng và bên ngoài nhiệm vụ xét xử

Tại nơi công cộng, thẩm phán phải: Chấp hành các quy định của pháp luật và quy tắc sinh hoạt nơi công cộng; Không được lợi dụng chức vụ, quyền hạn để vụ lợi khi tham gia các hoạt động xã hội; Không được tiếp tay hoặc bao che cho hành vi vi phạm pháp luật; Kịp thời thông báo cho cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền biết các thông tin về những hành vi vi phạm pháp luật.

Ứng xử đối với các hoạt động bên ngoài nhiệm vụ xét xử: Thẩm phán phải ưu tiên sử dụng quỹ thời gian làm việc để thực hiện nhiệm vụ xét xử hơn các hoạt động khác. Thẩm phán được viết báo, viết sách, nghiên cứu khoa học, giảng dạy hoặc các hoạt động có thu nhập khác theo quy định của pháp luật nhưng tổng thu nhập của những hoạt động này không được vượt quá tổng lương và các phụ cấp của thẩm phán.

T.H