Những đột phá trong dự thảo BLHS sửa đổi

BP - Ngay sau khi dự thảo Bộ luật hình sự sửa đổi được Bộ Tư pháp, cơ quan chủ trì soạn thảo, đưa ra lấy ý kiến đã được đông đảo dư luận đồng tình về những đề xuất mới. Cá nhân tôi cũng hoàn toàn ủng hộ ba đề xuất mới trong dự thảo là: Áp dụng hình phạt cho cá nhân và pháp nhân; giảm hình phạt tù, tăng hình phạt tiền; thu hẹp phạm vi áp dụng hình phạt tử hình.

Về đề xuất áp dụng hình phạt cho cá nhân và pháp nhân: Bộ luật hình sự hiện hành chỉ áp dụng hình phạt đối với cá nhân. Tuy nhiên, trong thực tế hiện nay có nhiều vụ việc thuộc lĩnh vực trách nhiệm hình sự liên quan đến pháp nhân. Hơn nữa, việc vi phạm dẫn đến hậu quả nghiêm trọng để bị xử lý hình sự không chỉ liên quan đến cá nhân người quản lý mà còn liên quan đến những người làm việc tại pháp nhân đó. Vậy sẽ xử lý ra sao khi hành vi vi phạm là do hầu hết những người làm việc tại pháp nhân, không thể quy trách nhiệm cụ thể cho từng người. Vì thế, theo tôi việc bổ sung thêm đối tượng chịu trách nhiệm hình sự pháp nhân là hợp lý.

Về giảm hình phạt tù, tăng hình phạt tiền: Ai cũng biết, mục đích của hình phạt là nhằm giáo dục, răn đe, hướng đến giảm thiểu các hành vi vi phạm gây ảnh hưởng đến trật tự an toàn xã hội. Các hình phạt liên quan đến kinh tế và môi trường có cần thiết phải áp dụng hình phạt tù hay không? Hơn nữa, đa số các hành vi vi phạm đến kinh tế và môi trường đều vì mục đích trục lợi, thu nguồn lợi từ tài sản của người khác về phía mình. Do đó, việc áp dụng hình phạt tù đối với các hành vi này có thật sự mang tính chất răn đe, giáo dục hay chỉ làm lãng phí nguồn ngân sách nhà nước từ việc phạt tù. Và việc phạt tiền kèm theo hình phạt tù đối với các hành vi này thực chất chỉ mang tính tượng trưng, không bù đắp được hậu quả do các hành vi này gây ra. Thay vào đó, tăng mức tiền phạt tương xứng với hậu quả do hành vi vi phạm đó gây ra thì tính chất răn đe, giáo dục đối với các đối tượng này sẽ cao hơn. Biện pháp này còn nhằm triệt tiêu mục đích thực hiện các hành vi của các đối tượng này. Vì vậy, tôi hoàn toàn nhất trí với đề xuất giảm hình phạt tù, tăng hình phạt tiền.

Tuy nhiên, có một thực tế khi áp dụng hình phạt tiền, nhiều bị cáo vẫn chây ì, chậm nộp tiền hay không nộp tiền theo đúng quy định. Để bảo đảm cho việc thực hiện này được chặt chẽ, tôi đồng tình với quy định trong dự thảo là: “Nếu trong thời hạn 6 tháng kể từ ngày bản án có hiệu lực, nếu người bị kết án cố ý không chấp hành hình phạt tiền, tòa án quyết định chuyển hình phạt tiền thành hình phạt tù có thời hạn nếu đó là hình phạt chính”.

Về thu hẹp phạm vi áp dụng hình phạt tử hình: Quy định trước đây áp dụng hình phạt tử hình đối với người phạm tội đặc biệt nghiêm trọng, có nghĩa là các hành vi vi phạm trong tất cả các lĩnh vực với mức độ gây nguy hại đến mức đặc biệt nghiêm trọng đều bị tử hình. Còn trong dự thảo Bộ luật hình sự sửa đổi chỉ nêu hình phạt tử hình đối với tội phạm đặc biệt nghiêm trọng trong lĩnh vực xâm phạm an ninh quốc gia, xâm phạm tính mạng con người, tội phạm về ma túy, tội phạm tham nhũng và các tội phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh.

Cá nhân tôi hoàn toàn nhất trí cao đối với đề xuất này, tuy nhiên trong mọi trường hợp, người xét xử cần phải cân nhắc, hạn chế áp dụng hình phạt này đến mức có thể để tránh những hậu quả đáng tiếc có thể xảy ra, như bỏ lọt người, lọt tội hoặc oan sai.       

Phượng Như