Những cựu chiến binh thầm lặng nơi biên giới

BP - Trở về từ cuộc kháng chiến chống Mỹ và vì nặng tình đồng đội thiêng liêng, nhiều cựu chiến binh đã âm thầm đi tìm đồng đội trên vùng đất biên cương của Tổ quốc trong nhiều năm qua...

Từ trung tâm thị trấn Lộc Ninh, chúng tôi ngược theo cung đường ngoằn nghoèo để đến xã biên giới Lộc Hòa trong tiết trời se lạnh của những ngày giáp xuân Ất Mùi 2015. Chiến tranh đã lùi xa 43 năm kể từ ngày huyện Lộc Ninh được giải phóng (1972), vùng đất hoang vu xưa nay đã thay da đổi thịt với màu xanh của ngút ngàn cây trái và những nếp nhà xây khang trang...

Trách nhiệm của người sống

Tiếp chúng tôi tại trụ sở làm việc, Chủ tịch Hội Cựu chiến binh (CCB) xã Lộc Hòa Nguyễn Văn Miện và các thành viên của Đội tìm kiếm, cất bốc hài cốt liệt sĩ vui vẻ giới thiệu về công việc của mình. Chỉ tay về góc phòng, nơi trưng bày hàng chục bức ảnh ghi lại hoạt động của đội, ông Miện mở đầu câu chuyện: “Đó là toàn bộ công việc của chúng tôi trong suốt hơn 5 năm qua”.

Ông Trịnh Văn Trung, thành viên duy nhất của đội trước đây từng tham chiến tại Lộc Hòa cho biết: Những năm cuối của cuộc kháng chiến chống Mỹ, Lộc Hòa là vị trí chiến lược quan trọng để tập kết và triển khai đội hình chiến đấu của quân ta, là chiến khu nuôi quân cách mạng nên trở thành địa điểm giao tranh ác liệt giữa ta và địch, bộ đội ta hy sinh rất nhiều. Sau ngày miền Nam giải phóng có hàng trăm liệt sĩ đã nằm lại nơi này.

Nhấp ngụm nước, ông Miện trầm tư: “Do xã biên giới xa xôi, điều kiện kinh tế khó khăn, trong khi chiến tranh đã lùi xa rất nhiều năm nên việc tìm kiếm mộ liệt sĩ nơi đây gặp rất nhiều khó khăn. Là những CCB, chúng tôi không khỏi trăn trở khi nhiều lần chứng kiến các gia đình thân nhân lặn lội từ miền Trung, miền Bắc vào tìm kiếm mộ liệt sĩ...”.

Xuất phát từ trăn trở đó, ngày 16-10-2009, Ban chấp hành hội xin ý kiến cấp ủy, Đội tìm kiếm, cất bốc hài cốt liệt sĩ chính thức thành lập gồm 8 thành viên đều là hội viên CCB của xã.

Công việc của thành viên là bố trí nơi ăn chốn nghỉ, hỗ trợ phương tiện đi lại và dẫn đường cho các gia đình thân nhân trong quá trình tìm kiếm, cất bốc hài cốt liệt sĩ. Đồng thời trực tiếp cất bốc mộ và tổ chức lễ tiễn đưa trang trọng từng liệt sĩ về quê nhà. Để có thêm thông tin phục vụ tìm kiếm, đội cũng cử người trực tiếp về các đơn vị trước đây từng chiến đấu trên địa bàn huyện Lộc Ninh và xã Lộc Hòa để lấy thêm thông tin.

Còn đó những trăn trở

“Thời gian đầu, ngoài vất vả tìm kiếm mộ liệt sĩ đội còn trải qua rất nhiều thử thách, khó khăn như: tuổi cao sức yếu, nguy hiểm vì đối diện với bom mìn trong quá trình đào bốc mộ và cả những dư luận không hay, sự hoài nghi của một số người... Nhưng sự bền bỉ theo thời gian giờ đổi lại là những tấm giấy khen, thư khen của hội CCB các cấp, của chính quyền huyện, xã... Đặc biệt là những cuộc điện thoại thăm hỏi, cảm ơn của các gia đình thân nhân trên mọi miền Tổ quốc gọi về trong dịp lễ tết... là động lực to lớn để chúng tôi tiếp tục công việc của mình” - ông Miện chia sẻ.

Trong số họ, nhiều người bệnh tật do tuổi cao sức yếu, di chứng chiến tranh  và điều kiện kinh tế gia đình không khá giả nhưng tất cả đều nhiệt huyết với công việc. Bất kể trời mưa, nắng hay đêm tối, hễ có tin báo của người dân phát hiện mộ liệt sĩ hoặc nhận được đề nghị giúp đỡ của thân nhân liệt sĩ là họ lập tức lên đường. Có những gia đình sau tìm được mộ người thân đã cảm kích đem quà và tiền biếu nhưng các ông nhất quyết không nhận. Bởi sự tận tình giúp đỡ đó xuất phát từ tấm lòng của những người lính Cụ Hồ.

Ông Miện nhớ lại: Có một gia đình từ miền Bắc vào tìm mộ người thân. Do quá trình tìm kiếm kéo dài nên khi xong việc thì hết tiền về quê. Vậy là các ông mỗi người góp một ít tiền giúp đỡ họ...

Nhờ nỗ lực không mệt mỏi của Đội tìm kiếm, cất bốc hài cốt liệt sĩ, đến nay đã có 43 liệt sĩ được đoàn tụ với gia đình trong niềm hạnh phúc vô bờ của thân nhân; 2 liệt sĩ vô danh được quy tập về Nghĩa trang liệt sĩ huyện Lộc Ninh. “Chúng tôi sẽ nỗ lực hết mình để con số này ngày càng nhiều thêm” - ông Bùi Quý Từ, thành viên của đội khẳng định.

Quyết tâm là thế nhưng không thể không băn khoăn khi một năm nữa lại sắp qua đi, đồng nghĩa với việc sức khỏe các ông cũng yếu dần, trí nhớ kém minh mẫn... trong khi vẫn còn biết bao liệt sĩ đang nằm lại Lộc Hòa chưa được về quê. Ông Miện cũng đang lo vì có 2 thành viên của đội do sức yếu sẽ không thể tiếp tục công việc trong thời gian tới.

“Chúng tôi mong sao có thật nhiều sức khỏe để còn tiếp tục công việc của mình. Chừng nào còn đồng đội chưa được tìm thấy, chưa được trở về quê hương thì chúng tôi vẫn còn băn khoăn, trăn trở...” - ông Miện bày tỏ nỗi niềm.        

Quang Trung