Những bất cập về thuế môn bài

BP - Theo quy định tại Nghị định số 75/2002/NĐ-CP của Chính phủ, các tổ chức kinh doanh nộp thuế môn bài theo 4 mức: Đối với doanh nghiệp có vốn đăng ký từ trên 10 tỷ đồng thì có mức thuế môn bài cả năm là 3 triệu đồng, doanh nghiệp có mức vốn từ 5 đến dưới 10 tỷ đồng là 2 triệu đồng, doanh nghiệp từ 2 đến dưới 5 tỷ là 1,5 triệu đồng và doanh nghiệp có vốn dưới 2 tỷ đồng là 1 triệu đồng. Đối với các hộ cá thể kinh doanh nộp thuế môn bài theo Thông tư số 96/2002/TT-BTC của Bộ Tài chính, gồm có 6 mức. Cụ thể, hộ có thu nhập trên 1,5 triệu đồng/tháng thì mức đóng là 1 triệu đồng, thu nhập từ 1 đến dưới 1,5 triệu đồng là 750 ngàn đồng, thu nhập trên 750 ngàn đến 1 triệu đồng/tháng là 500 ngàn đồng, thu nhập trên 500 ngàn đến dưới 750 ngàn là 300 ngàn đồng, thu nhập từ trên 300 ngàn đến 500 ngàn là 100 ngàn đồng, thu nhập bằng hoặc thấp hơn 300 ngàn đồng là 50 ngàn đồng.

Như vậy, thuế môn bài hiện nay được thu theo 2 đối tượng với mức thu khác nhau. Cụ thể, tổ chức kinh doanh nộp thuế môn bài theo 4 bậc, căn cứ vào vốn đăng ký ghi trong giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh hoặc giấy phép đầu tư với mức thu từ 1-3 triệu đồng/năm. Đối với hộ cá nhân kinh doanh cá thể nộp thuế môn bài theo 6 bậc căn cứ vào mức thu nhập trên tháng và mức thu thuế từ 50 ngàn đến 1 triệu đồng/năm. Tại kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XIII đã thông qua Luật Phí và lệ phí, có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2017 thay thế Pháp lệnh Phí. Theo luật mới, thuế môn bài đã được chuyển thành lệ phí môn bài. Và đây là lý do thứ nhất để những quy định trong Nghị định số 75/2002/NĐ-CP của Chính phủ và Thông tư số 96/2002/TT-BTC của Bộ Tài chính không còn phù hợp.

Lý do thứ hai và cũng là vấn đề cần bàn trong bài viết này là sau hơn 13 năm được áp dụng vào thực tế cuộc sống, chính sách thuế môn bài đã phát sinh nhiều bất cập cần được sửa đổi, bổ sung cho phù hợp. Bất cập thứ nhất là đối với hộ kinh doanh cá thể trong cả nước hiện phần lớn nộp thuế theo phương pháp khoán. Vì hầu hết các hộ không thực hiện đầy đủ chế độ sổ sách, hóa đơn chứng từ và không hạch toán được kết quả sản xuất - kinh doanh. Trong khi đó, mức thu thuế môn bài lại quy định gồm 6 mức và lại căn cứ vào thu nhập trên tháng. Do đó, hằng năm cơ quan thuế phải tốn nhiều thời gian, nhân lực cho công tác điều tra doanh số nên chi phí cho việc thu loại thuế này rất cao.

Thứ hai, thực chất thuế môn bài là một khoản lệ phí và mục đích của nó là nhằm kiểm kê kiểm soát số lượng cơ sở có hoạt động kinh doanh trong năm. Tuy nhiên, mức thu môn bài đối với khu vực hộ kinh doanh cá thể gồm 6 mức tùy thuộc vào thu nhập trung bình 1 tháng nên đã gây nhiều khó khăn cho cả người nộp thuế, cũng như với cơ quan thuế trong việc xác định mức nộp dẫn đến bỏ sót cả thuế lẫn người nộp thuế. Và chính điều này dẫn đến không phát huy hết chức năng kiểm đếm số lượng cơ sở kinh doanh.

Bất cập thứ ba là theo quy định của Luật Thuế thu nhập cá nhân thì đối vời những người có thu nhập dưới 9 triệu đồng/tháng thì không phải nộp thuế thu nhập cá nhân, nếu có 2 người phụ thuộc thì thu nhập dưới 16,2 triệu đồng/tháng cũng không phải nộp thuế thu nhập cá nhân. Trong khi đó, theo bậc thuế môn bài hiện hành thì hộ kinh doanh có thu nhập 300.000 đồng cũng phải nộp thuế môn bài. Như vậy quy định về mức thu nhập để phân bậc môn bài hiện hành của hộ kinh doanh không còn phù hợp với tình hình thực tế.

Bất cập thứ tư là mức thuế môn bài hiện hành được xây dựng căn cứ theo mức lương tối thiểu năm 2002 là 290.000 đồng/tháng. Hiện nay, mức lương tối thiểu đã lên 1.150.000 đồng/tháng và sắp tới đây (từ 1-5-2016) sẽ là 1.210.000 đồng/tháng. Do đó, việc xác định bậc thuế môn bài hiện nay không phù hợp với sự thay đổi của tiền lương.

Do đó, để Luật Phí và lệ phí sớm đi vào cuộc sống và những bất cập trên đây được khắc phục, đồng thời tạo thuận lợi cho doanh nghiệp cũng như các hộ kinh doanh cá thể phát triển sản xuất - kinh doanh thì việc sửa đổi, bổ sung chính sách về lệ phí môn bài là cần thiết.

NV