Nhớ về Đồng Xoài những năm “rực lửa chiến công”

>> Điều kiện thuận lợi để Đồng Xoài mời gọi đầu tư
>> Để Đồng Xoài xứng tầm đô thị trung tâm của tỉnh

BP - Đồng Xoài được giải phóng đến nay vừa tròn 40 năm. Thế nhưng, với người dân Đồng Xoài, mốc lịch sử đặc biệt để làm nên “Đồng Xoài rực lửa” là ngày 9-6-1965. Đó là ngày tháng mà lịch sử mãi còn ghi những trận chiến đấu oanh liệt của quân và dân Đồng Xoài anh hùng, làm phá sản hoàn toàn Chiến tranh Đặc biệt của Mỹ trên chiến trường miền Nam. 

Hòa trong niềm vui chung của toàn Đảng, toàn dân, những cựu chiến binh đã từng sống, chiến đấu để làm nên một “Đồng Xoài rực lửa”, giải phóng hoàn toàn Chi khu Đồng Xoài đều bồi hồi nhớ lại những ngày tháng không thể nào quên.

“ĐỒNG XOÀI RỰC LỬA”

Đồng Xoài, trước ngày giải phóng gọi là Đôn Luân, nằm ở vị trí chiến lược rất quan trọng. Vì vậy, Mỹ - ngụy xây dựng Chi khu quân sự Đồng Xoài với các sân bay, bãi pháo, xe tăng, công sự ngầm cố thủ, cùng với các “ấp chiến lược” ken dày, nối liền với Chi khu quân sự Phước Long và khu “mắt thần” rađa Bà Rá, tạo thành vành đai phòng thủ “bất khả xâm phạm” để bảo vệ Sài Gòn. Đại tá Trương Văn Đàng, cựu chiến binh Sư đoàn 9, Quân đoàn 4 là một trong những chiến sĩ thuộc Trung đoàn 2 trực tiếp tham gia trận đánh Chi khu Đôn Luân ghi lại trong hồi ký: Đúng 16 giờ ngày 9-6-1965, từ vị trí tập kết các đơn vị hành quân chiếm lĩnh trận địa. Nhiều người lính tự viết khẩu hiệu cho riêng mình với nội dung “Quyết tử giải phóng Đồng Xoài”. Đây là trận chiến đấu quyết liệt mà từ thủ trưởng đơn vị đến các chiến sĩ đều quyết chiếm cho bằng được cứ điểm của địch. Cái giá ấy là hàng trăm cán bộ, chiến sĩ anh dũng hy sinh hoặc bị thương trước cửa mở để cuối cùng làm nên một “Đồng Xoài rực lửa”. Chiến thắng này đã chứng minh tinh thần chiến đấu kiên cường dũng cảm của cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 2, sau đó được mang tên Trung đoàn Đồng Xoài. Thắng lợi của trận Đồng Xoài rất to lớn, khẳng định sức mạnh và chiến lược của các binh đoàn chủ lực trong quá trình phát triển của chiến tranh cách mạng, đánh dấu sự phá sản hoàn toàn Chiến tranh Đặc biệt của Mỹ trên chiến trường.

GIẢI PHÓNG ĐỒNG XOÀI

Trung tá Nguyễn Văn Vẫy, nguyên Tham mưu trưởng Huyện đội Đồng Phú, hiện cư ngụ tại phường Tân Phú (TX. Đồng Xoài), nhớ lại những ngày tháng chuẩn bị cho trận đánh quyết định giải phóng Đồng Xoài với những hồi ức không thể nào quên. Ngày ấy, ông là chiến sĩ quân báo K17. Đầu năm 1974, lực lượng quân báo bí mật đột nhập, do thám và nắm chắc tình hình báo cáo cấp trên chuẩn bị cho trận đánh. Đến ngày 20-12-1974, các lực lượng triển khai ém quân. Đêm 25-12, tất cả các đơn vị vào vị trí. Đúng 5 giờ sáng ngày 26-12, các trận địa pháo đồng loạt nhả đạn vào các yếu điểm của địch. Đến 9 giờ sáng quân ta đánh cầu Nha Bích, sân bay Tà Bế, chốt Cầu Hai. Tổ của ông Vẫy tham gia đánh chốt ở Thuận Lợi... Quân ta đồng loạt tấn công trên tất cả các mũi, địch thất bại nhanh chóng và Chi khu Đồng Xoài được giải phóng. Ông Vẫy nói: “Trận đánh giải phóng Đồng Xoài kết thúc nhanh gọn là nhờ công tác chuẩn bị và tổ chức tốt. Lực lượng quân báo bí mật tiếp cận địch, nắm chắc tình hình địch. Khi nổ súng thì đồng loạt, tiêu diệt gọn, giải phóng nhanh, bảo đảm an toàn cho dân”.

Thượng tá Trần Văn Thuần, nguyên Phó trưởng Công an huyện Đồng Phú, hiện cư ngụ tại phường Tân Xuân (TX. Đồng Xoài), cũng là một trong những người lính trực tiếp tham gia trận đánh giải phóng Chi khu Đồng Xoài. Ông Thuần kể tường tận từng vị chỉ huy, từng đơn vị được giao nhiệm vụ tiêu diệt các đồn, bốt xung quanh Chi khu Đồng Xoài. Hồi ấy, ông Thuần là Tiểu đội trưởng, Ban an ninh thuộc K17 Đồng Xoài. Ông Thuần cho biết, bắt đầu từ ngày 23-12-1974 quân ta đánh đồn địch ở cầu 11, rồi đánh đồn cầu 2. Sau khi các đồn bốt của địch xung quanh chi khu bị ta tiêu diệt, địch co cụm vào chi khu. Ngày 26-12, pháo binh của ta bắt đầu cấp tập dội lửa vào chi khu làm cho địch trở tay không kịp. Sau hỏa lực, bộ binh của ta ào ạt tấn công, nhanh chóng giải phóng chi khu. Ông Thuần nói: Sướng nhất trong trận đánh này là quân ta không ai hy sinh vì chúng tôi tấn công sau khi pháo đã cấp tập băm nát căn cứ của địch. Nhưng sau khi giải phóng phải đưa dân đến vùng an toàn. Bởi địch cho máy bay lên ném bom hòng chiếm lại Đồng Xoài. Nhưng âm mưu của chúng đã thất bại”. 

Hà Thanh