Nhìn lại 10 khoảnh khắc lịch sử trong quan hệ Mỹ-Triều Tiên

BPO - Cuộc gặp thượng đỉnh giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un sáng 12/6 sẽ trở thành cuộc tiếp xúc đầu tiên dạng này giữa lãnh đạo của hai quốc gia thù địch. Hãy cùng điểm lại 10 khoảnh khắc lịch sử, từng làm rung chuyển quan hệ giữa Mỹ và Triều Tiên:

Cuộc chiến tranh Triều Tiên 3 năm đã làm hàng triệu người thiệt mạng. (Ảnh: Wikimedia Commons)

1. Chiến tranh Triều Tiên:

Cả hai nước lao vào cuộc chiến trực diện kéo dài 3 năm, kể từ đầu năm 1950 làm hàng triệu người thiệt mạng, trong đó có 36.000 lính Mỹ tử trận. Khởi đầu cuộc chiến, từ tháng 6-1950, một lực lượng quân đội Hàn Quốc yếu ớt gần như đã bị quét sạch khỏi Bán đảo Triều Tiên trước khi lực lượng liên quân do Mỹ đứng đầu đẩy ngược đối phương về phía Bắc. Sau đó, Chí nguyện quân Trung Quốc đã tham chiến và đẩy lùi sức tấn công của liên quân. Cuộc chiến chấm dứt với lệnh ngừng bắn vào tháng 7-1953. Thực tế lệnh ngừng bắn chưa được thay thế bởi một hiệp định hòa bình khiến Bán đảo Triều Tiên vẫn đang trong tình trạng chiến tranh. Hiện vẫn có khoảng 28.500 binh sỹ Mỹ đồn trú tại Hàn Quốc. 

2. Tàu "gián điệp"

Tháng 1-1968, tàu hải quân Triều Tiên được cho là đã tấn công và bắt giữ tàu Mỹ USS Pueblo ngoài khơi vùng biển phía Đông Triều Tiên. Một thủy thủ Mỹ thiệt mạng và 82 người bị bắt. Những người này bị giam giữ tại Triều Tiên suốt 11 tháng cho tới khi trưởng đoàn đàm phán Mỹ ký vào một văn kiện thừa nhận con tàu nói trên đã xâm nhập bất hợp pháp vào vùng biển của Triều Tiên. Triều Tiên vẫn trưng bày Pueblo tại Bình Nhưỡng như một viện bảo tàng. Pueblo trở thành chiếc tàu hải quân Mỹ duy nhất bị một quốc gia nước ngoài giam cầm. 
 

Con tàu USS Pueblo được trưng bày như một bảo tàng tại Bình Nhưỡng. (Ảnh: KCNA-AP)

3. Tấn công bằng rìu

Mùa Hè năm 1976, hai binh sỹ Mỹ bị lính Triều Tiên chém chết bằng rìu trong một cuộc đối đầu mà phía Mỹ muốn chặt một cây gỗ ở khu vực phi quân sự giữa hai miền Triều Tiên (DMZ). Nước Mỹ nổi giận đã cử pháo đài bay B-52 có khả năng mang bom hạt nhân tới vùng vùng DMZ để hăm dọa Triều Tiên. Tình hình căng thẳng chỉ lắng dịu khi sau đó, nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Il Sung - ông nội của Kim Jong-un - bày tỏ hối tiếc về vụ lính Mỹ thiệt mạng. Đó vẫn là vụ đổ máu tai tiếng nhất tại DMZ, khu vực dày đặc mìn và hàng rào dây thép gai. 

4. Ông Carter thăm miền Bắc

Tháng 6-1994, cựu Tổng thống Mỹ Jimmy Carter đã đến Triều Tiên qua khu vực DMZ và có hai vòng đàm phán với nhà lãnh đạo Kim Il Sung trong một nỗ lực nhằm tháo ngòi nổ cho một cuộc đối đầu hạt nhân. Sau khi trở lại Hàn Quốc, cựu Tổng thống Carter đã chuyển lời đề nghị tiến hành cuộc gặp thượng đỉnh liên Triều tới Tổng thống Hàn Quốc Kim Young-sam và được ông này chấp thuận. Sau khi Kim Il Sung qua đời tháng 7-1994, con trai ông là Kim Jong Il lên nắm quyền đã tổ chức cuộc gặp thượng đỉnh liên Triều đầu tiên vào năm 2000 với Tổng thống Hàn Quốc khi đó là ông Kim Dae-jung.

5. Thỏa thuận khung

Tháng 10-1994, Mỹ đã ký thỏa thuận bước ngoặt về giải trừ vũ khí hạt nhân với Triều Tiên. Triều Tiên đã nhất trí đóng băng các hoạt động nguyên tử để đổi lấy 2 lò phản ứng hạt nhân nước nhẹ để sản xuất điện năng và được cung cấp dầu mỏ. Thỏa thuận này đổ vỡ năm 2002 khi phía Mỹ cáo buộc Triều Tiên lén lút khởi động chương trình hạt nhân. 

6. Phó Nguyên soái thăm Mỹ

Tháng 10-2000, nhân vật được coi là cánh tay phải của nhà lãnh đạo Kim Jong Il - Phó Nguyên soái Jo Myong Rok đáp chuyến bay tới Mỹ và trở thành quan chức Triều Tiên cấp cao nhất thăm quốc gia thù địch kể từ khi chấm dứt Chiến tranh Triều Tiên. Ông Jo đã tặp Tổng thống Mỹ khi đó là Bill Clinton và chuyển bức thư cá nhân của ông Kim.

7. Ngoại trưởng Albright tới Triều Tiên

Chỉ vài tuần sau chuyến thăm của Phó Nguyên soái Jo, Ngoại trưởng Mỹ Madeleine Albright đã có chuyến thăm "đáp lễ" tới Bình Nhưỡng để nỗ lực dàn xếp chuyến thăm Triều Tiên của Bill Clinton. Thái độ hòa giải giữa hai bên bị đảo ngược nhanh chóng sau khi Tổng thống George W. Bush lên nắm quyền vào tháng 1-2001. 

8. Đàm phán 6 bên

Nước Mỹ đã quay trở lại bàn đàm phán với Triều Tiên vào năm 2003, lần này được đặt trong khuôn khổ đàm phán 6 bên, với Hàn Quốc, Trung Quốc, Nga và Nhật Bản. Cuộc đàm phán liên tục bị ngắt quãng này còn tiếp tục tới năm 2008. Tới năm 2009, Triều Tiên chính thức rút khỏi cuộc đàm phán để phản đối việc quốc tế lên án nước này thử tên lửa tầm xa. 

9. Leo thang thử hạt nhân

Sau khi lên nắm quyền thay người cha Kim Jong Il qua đời cuối năm 2011, Kim Jong-un tiến hành một loạt các vụ thử vũ khí đầy bất thường. Năm 2017, cả thế giới vô cùng lo ngại về nguy cơ cuộc chiến bùng nổ trên Bán đảo Triều Tiên khi miền Bắc tiến hành vụ thử hạt nhân lần thứ sáu đồng thời là vụ thử mạnh nhất, cũng như có 3 vụ bắn thử tên lửa liên lục địa. Cuộc khẩu chiến qua lại giữa Kim Jong-un và Donald Trump bắt đầu. 

10. Lắng dịu

Nhà lãnh đạo Kim Jong-un dường như thay đổi chiến thuật trong năm 2018 khi cử đoàn vận động viên dự Thế vận hội mùa Đông tại Hàn Quốc và tiến hành cuộc gặp thượng đỉnh với Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in. Kim Jong-un cũng đưa đề nghị đàm phán việc từ bỏ chương trình hạt nhân nếu như Triều Tiên nhận được lời đảm bảo an ninh đáng tin cậy từ phía Mỹ.

Cuộc gặp thượng đỉnh lịch sử Mỹ-Triều Tiên diễn ra vào sáng 12-6 tại Singapore