Nhận hối lộ lợi ích phi vật chất có thể bị tử hình

BPO - Bộ luật Hình sự năm 2015 đã được Quốc hội khóa XIII, kỳ họp thứ 10 thông qua ngày 27-11-2015, được sửa đổi, bổ sung năm 2017 và bắt đầu có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1-1-2018. So với Bộ luật Hình sự hiện hình, Bộ luật Hình sự năm 2015 có rất nhiều điểm mới được sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với tình hình thực tế của đất nước. Cụ thể là hành vi nhận hối lộ bằng lợi ích phi vật chất, như: Hối lộ tình dục, hối lộ thông tin, hối lộ thành tích, hối lộ điểm thi… và gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng thì cũng có thể bị lãnh án hình phạt cao nhất: Tử hình.

Theo quy định của pháp luật hiện hành thì người nào lợi dụng chức vụ, quyền hạn, trực tiếp hoặc qua trung gian đã nhận hoặc sẽ nhận tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác dưới bất kỳ hình thức nào có giá trị từ 2 triệu đồng hoặc dưới 2 triệu đồng nhưng “thuộc trường hợp đặc biệt” để làm hoặc không làm một việc vì lợi ích hoặc theo yêu cầu của người đưa hối lộ thì bị cấu thành tội nhận hối lộ. Cụ thể, Điều 279 về tội nhận hối lộ trong Bộ luật Hình sự năm 1999 và được sửa đổi, bổ sung năm 2009 có quy định như sau:

Người nào lợi dụng chức vụ, quyền hạn, trực tiếp hoặc qua trung gian đã nhận hoặc sẽ nhận tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác dưới bất kỳ hình thức nào có giá trị từ hai triệu đồng đến dưới mười triệu đồng hoặc dưới hai triệu đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây để làm hoặc không làm một việc vì lợi ích hoặc theo yêu cầu của người đưa hối lộ, thì bị phạt tù từ hai năm đến bảy năm: Gây hậu quả nghiêm trọng; Đã bị xử lý kỷ luật về hành vi này mà còn vi phạm; Đã bị kết án về một trong các tội…., chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.

Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ bảy năm đến mười lăm năm: Có tổ chức; Lạm dụng chức vụ, quyền hạn; Phạm tội nhiều lần; Biết rõ của hối lộ là tài sản của Nhà nước; Đòi hối lộ, sách nhiễu hoặc dùng thủ đoạn xảo quyệt; Của hối lộ có giá trị từ mười triệu đồng đến dưới năm mươi triệu đồng; Gây hậu quả nghiêm trọng khác. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ mười lăm năm đến hai mươi năm: Của hối lộ có giá trị từ năm mươi triệu đồng đến dưới ba trăm triệu đồng; Gây hậu quả rất nghiêm trọng khác.

Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù hai mươi năm, tù chung thân hoặc tử hình: Của hối lộ có giá trị từ ba trăm triệu đồng trở lên; Gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng khác. Người phạm tội còn bị cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định từ một năm đến năm năm, có thể bị phạt tiền từ một lần đến năm lần giá trị của hối lộ, tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

Thế nhưng, kể từ ngày 1-1-2018 - ngày Bộ luật Hình sự năm 2015 được sửa đổi, bổ sung năm 2017 có hiệu lực thi hành thì, người nào lợi dụng chức vụ, quyền hạn trực tiếp hoặc qua trung gian nhận hoặc sẽ nhận “lợi ích phi vật chất” cho chính bản thân người đó hoặc cho người hoặc tổ chức khác để làm hoặc không làm một việc vì lợi ích hoặc theo yêu cầu của người đưa hối lộ cũng bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội nhận hối lộ. Như vậy, trong Bộ luật Hình sự mới đã quy định của hối lộ bao gồm cả tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác và lợi ích phi vật chất, thì việc nhận hối lộ tình dục, thông tin, thành tích, tình cảm… cũng đã đủ yếu tố cấu thành tội nhận hối lộ và sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Trong khi đó, mức hình phạt tối đa của tội danh này lên đến tử hình. Cụ thể, Điều 354 quy định về tội nhận hối lộ trong Bộ luật Hình sự 2015 được sửa đổi, bổ sung năm 2017, có quy định như sau:

Người nào lợi dụng chức vụ, quyền hạn trực tiếp hoặc qua trung gian nhận hoặc sẽ nhận bất kỳ lợi ích nào sau đây cho chính bản thân người đó hoặc cho người hoặc tổ chức khác để làm hoặc không làm một việc vì lợi ích hoặc theo yêu cầu của người đưa hối lộ, thì bị phạt tù từ 2 năm đến 7 năm: Tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác trị giá từ 2 triệu đồng đến dưới 100 triệu đồng hoặc dưới 2 triệu  đồng nhưng đã bị xử lý kỷ luật về hành vi này mà còn vi phạm hoặc đã bị kết án…, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm; Lợi ích phi vật chất.

Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 7 năm đến 15 năm: Có tổ chức; Lạm dụng chức vụ, quyền hạn; Của hối lộ là tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác trị giá từ 100 triệu đồng đến dưới 500 triệu đồng; Gây thiệt hại về tài sản từ 1 tỷ đồng đến dưới 3 tỷ đồng; Phạm tội 2 lần trở lên; Biết rõ của hối lộ là tài sản của Nhà nước; Đòi hối lộ, sách nhiễu hoặc dùng thủ đoạn xảo quyệt.

Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 15 năm đến 20 năm: Của hối lộ là tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác trị giá từ 500 triệu đồng đến dưới 1 tỷ đồng; Gây thiệt hại về tài sản từ 3 tỷ đồng đến dưới 5 tỷ đồng. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình: Của hối lộ là tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác trị giá 1 tỷ đồng trở lên; Gây thiệt hại về tài sản 5 tỷ đồng trở lên.

Ngoài ra, người phạm tội còn bị cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định từ 1 năm đến 5 năm, có thể bị phạt tiền từ 30 triệu đồng đến 100 triệu đồng, tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản. Người có chức vụ, quyền hạn trong các doanh nghiệp, tổ chức ngoài Nhà nước mà nhận hối lộ, thì bị xử lý theo quy định tại điều này.

Như vậy, bắt đầu từ ngày 1-1-2018, tất cả những hành vi hối lộ tình dục, hối lộ thông tin, hối lộ thành tích, hối lộ điểm thi…, thậm chí là lời hứa làm hay không làm một việc nào đó để có lợi cho người khác, nhưng lại gây hậu quả nghiêm trọng cho xã hội, thì chắc chắn sẽ bị xử lý hình sự và mức phạt cao nhất là tử hình. Và với quy định này chắc chắn sẽ góp phần tích cực vào việc lập lại trật tự, kỷ cương trong xã hội, đồng thời ngăn chặn có hiệu quả những hành vi tham nhũng.

Minh Quang