Nhà vườn không nên bán tiêu ồ ạt

Tháng 3, người trồng tiêu Bình Phước bước vào chính vụ. Do ảnh hưởng của thời tiết, năng suất và sản lượng hồ tiêu giảm so năm 2013. Việt Nam chiếm 30% sản lượng hồ tiêu thế giới và 50% lượng tiêu xuất khẩu toàn cầu nên khi vào vụ thu hoạch chính, các nhà nhập khẩu tìm đủ cớ để dìm giá tiêu Việt Nam. Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam (VPA) khuyến cáo người trồng tiêu và doanh nghiệp (DN) Việt Nam không bán ồ ạt trong mùa thu hoạch để giữ giá tiêu. Bởi trên thị trường thế giới giá tiêu đang cao nhưng ở Việt Nam đã giảm từ 160 ngàn đồng/kg cuối năm 2013 xuống còn bình quân 125 ngàn đồng/kg hiện nay.

SẢN LƯỢNG GIẢM

Trung tuần tháng 3, thời điểm tiêu Trung ở huyện Lộc Ninh vào thu hoạch chính vụ, chúng tôi đến thăm các hộ là những người có kỳ tích giữ được vườn tiêu sau gần một thập kỷ rớt giá. Mùa khô đã qua gần 2/3 nhưng buổi sáng, vùng biên giới Lộc Ninh vẫn còn sương phủ trắng. Hơn 3 tháng không có mưa, hồ tiêu đang vào vụ lại ra hoa thứ hai làm nhiều nhà vườn không khỏi lo lắng.

Đến vùng trồng tiêu trọng điểm ấp 4, xã Lộc An, anh Trần Hữu Trí đưa chúng tôi thăm vườn tiêu của gia đình. Những người làm công vừa hái tiêu vừa mở loa nghe ca nhạc rộn rã. Nhà ở Vũng Tàu, vợ chồng anh Trí phân công vợ ở nhà kinh doanh thủy sản, còn anh lên Lộc Ninh trồng tiêu đã hơn 10 năm. Vườn tiêu gần 5 ha của anh Trí đang ở thời điểm cho năng suất cao nhất, nhưng vụ này, do ảnh hưởng của thời tiết nên năng suất giảm nhiều so năm 2013. Hiện giống tiêu Trung mới vào thu hoạch. Anh Trí ước tính năm nay năng suất chỉ đạt khoảng 5,5kg/trụ và sản lượng mùa này chỉ thu khoảng hơn 25 tấn (giảm hơn 9 tấn so 2013).

Đến thăm vườn tiêu của “vua” trồng tiêu Nguyễn Bá Thịnh ở ấp 4, xã Lộc An, thời điểm này đã thu được 5 tấn. Ông Thịnh cho biết, vườn tiêu của gia đình thuộc tiêu già (trồng năm 1996), do đó năng suất, sản lượng giảm hàng năm là hợp lý. Chăm sóc đúng kỹ thuật, đủ phân nếu theo chu kỳ sinh trưởng của cây thì năm nay ông Thịnh ước tính thu 15 tấn, nhưng chỉ đạt khoảng 9-10 tấn. Mùa tiêu năm nay, ông Thịnh đã ký hợp đồng bán sản phẩm cho Công ty Nedspice 10 tấn và nay đang lo thu không đủ nhập cho công ty. Với kinh nghiệm 25 năm gắn bó với cây tiêu, ông Thịnh rất lo cho năng suất, sản lượng của mùa tiêu năm sau. Bởi chưa khi nào có hiện tượng bất thường xảy ra ở nhiều vườn tiêu giống Vĩnh Linh là vừa cho thu hoạch lại vừa ra hoa trái vụ.

Ở xã Lộc Thiện, diện tích hồ tiêu không còn nhiều. Theo phản ánh của ông Hoàng Sánh, Chủ tịch Hội nông dân xã: Năng suất, sản lượng hồ tiêu trong xã năm nay ước giảm 25-30% so năm 2013 do ảnh hưởng thời tiết.
 

NGHỊCH LÝ THỊ TRƯỜNG HỒ TIÊU

Do ảnh hưởng thời tiết lạnh kéo dài nên mùa tiêu năm nay đến muộn hơn so các năm gần 1 tháng. Giống tiêu Vĩnh Linh đúng ra đã thu hoạch xong khoảng nửa tháng nhưng đến nay nông dân mới bắt đầu hái xả. Riêng tiêu Trung mới bắt đầu vào chính vụ. Hiện nay ở Lộc Ninh cũng như cả tỉnh, nhiều hộ có diện tích tiêu lớn chỉ bán một phần rất ít để trang trải tiền công, còn lại cất trữ chờ giá lên. Còn đa phần hộ có diện tích nhỏ lẻ thu đến đâu, bán đến đó.

Một nghịch lý là hiện giá tiêu tại các thị trường Ấn Độ, Indonesia, Malaysia và các nước tiêu thụ lớn như Mỹ, EU từ đầu năm 2014 đến nay vẫn ở mức rất cao. Riêng ở Việt Nam, trước tết Nguyên đán đến nay, giá đã rơi từ 160 ngàn đồng/kg xuống còn 125 ngàn đồng/kg. Theo phân tích của VPA và các chuyên gia kinh tế, vào thời điểm này các nhà nhập khẩu thế giới đều tập trung vào mua tiêu Việt Nam. Họ tìm mọi cách ép giá bằng các cớ như rào cản về chất lượng, dư lượng thuốc trừ sâu... nhằm mua giá thấp hơn thị trường thế giới và gom được nhiều hàng. Trong khi Việt Nam có 6 tỉnh trồng tiêu trọng điểm nhưng mới có Chư Sê (Gia Lai) xây dựng được thương hiệu hồ tiêu.

Trong thực tế, các nhà nhập khẩu nước ngoài không mua tiêu trực tiếp từ nông dân mà qua trung gian nước ngoài, tác động với các DN xuất khẩu trong nước. Theo đó, các nhà xuất khẩu tác động đến DN cung ứng của Việt Nam. Như vậy, người trồng tiêu có thể “cắt đuôi” các khâu trung gian nhờ thông tin từ internet để tìm hiểu giá cả, mùa vụ theo dự báo của VPA và các bộ, ngành... Theo khảo sát của Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam từ ngày 7 đến 13-3, vụ tiêu này ở Bình Phước giảm sản lượng 20% so năm 2013; Đắk Nông giảm 20-25%; Gia Lai giảm 25-30%. Dự báo ở Gia Lai sẽ có hàng trăm ha hồ tiêu bị xóa sổ trong năm nay vì bệnh chết nhanh, chết chậm. 

Năm 2014, Việt Nam dự kiến xuất khẩu 120-125 ngàn tấn hạt tiêu, thế giới tiêu thụ khoảng 340 ngàn tấn. Với lợi thế chiếm gần 50% thị phần xuất khẩu toàn cầu, Việt Nam vẫn cầm trịch được giá hồ tiêu nếu nông dân và DN cùng đồng lòng không bán tiêu ồ ạt mà điều tiết bán đều trong năm để giữ giá.              

  Phương Hà