Người chỉ huy đơn vị tiên phong giải phóng Phước Long

BP - Một trong những nười chỉ huy thọc sâu đánh chiếm thị xã Phước Long (Bình Phước) là ông Bế Ích Quân, dân tộc Tày, quê ở xã Độc Lập, huyện Quảng Uyên, tỉnh Cao Bằng nay cư trú ở tổ 2, phố A, thị trấn Nước Hai, Hòa An, tỉnh Cao Bằng.

Ông Bế Ích Quân nhập ngũ tháng 2-1964, tại Trung đoàn 41, Sư 312. Sau khi tập trung ở Huyện đội, đơn vị ông hành quân đến Sóc Sơn (Hà Nội). Được huấn luyện 6 tháng, tháng 8-1964, cả đơn vị hành quân bộ theo đường Trường Sơn vào Nam chiến đấu. Sau nhiều tháng hành quân đến Tây Ninh, đơn vị tham gia đánh nhiều trận và trong các trận đánh ở nhiều nơi, ông ghi nhớ sâu sắc nhất là trận đánh thị xã Phước Long.

Tháng 10-1974, là Trung đoàn phó, đơn vị ông Quân ngày ấy phối hợp các đơn vị bạn chuẩn bị đánh chiếm thị xã Phước Long. Ngày 13 đến 27-12-1974, trung đoàn cùng đơn vị bạn làm tan rã lực lượng bảo an, biệt động các chi khu quân sự địch vòng ngoài thị xã. Ngày 28-12-1974, đơn vị hành quân cơ giới đến cách thị xã 10km đi bộ luồn sâu dần vào thị xã Phước Long. Đây là một căn cứ kiên cố của địch, chúng bố trí nhiều tuyến, lập công sự, hàng rào dây thép gai. Chúng có ba bốn tiểu đoàn và lực lượng địa phương được trang bị vũ khí hiện đại, có máy bay đại bác yểm trợ, có căn cứ quân sự “mắt thần” núi Bà Rá khống chế, quan sát được một vùng rộng lớn.

Đơn vị được cấp trên giao nhiệm vụ thọc sâu đánh chiếm thị xã Phước Long. Đây là niềm vinh dự và cũng là thử thách, trách nhiệm nặng nề. Ngày 31-1-1975, bộ đội ta đánh chiếm Phước Bình rồi đánh chiếm căn cứ “mắt thần” núi Bà Rá. Lần đầu tiên, pháo 130 ly tầm xa của ta xuất hiện bắn dồn dập vào các căn cứ địch. Thấy vậy, bọn địch hoang mang lo sợ, nhưng chúng cũng chống cự quyết liệt. Cuối cùng ta làm chủ được các căn cứ này. Lúc đó, địch biết ta sẽ đánh chiếm thị xã Phước Long nên tăng cường phòng thủ mọi mặt để đối phó ta.

Ngày 2 và 3-12-1974, ta chiếm phía tây nam thị xã. Ta dùng 2 đại đội thọc sâu đánh chiếm khu chợ. Hai bên đánh nhau quyết liệt, tranh giành từng mét đất, địch chống trả ác liệt nên cả hai bên bị thương vong khá nhiều. Thấy tình thế như vậy, ông bình tĩnh chấn chỉnh, bố trí các đội hình cho thích hợp tác chiến mới. Ông cho các đơn vị lợi dụng địa hình tiếp tục xông lên vây ép địch. Đến 3 giờ chiều mới vào được thị xã, đơn vị bắt được 1 tên thiếu tá dù.

Qua khai thác biết thêm một số tình hình địch, các cánh quân ta chiếm thêm một số nơi quan trọng. Chiến sự diễn ra mỗi lúc một căng thẳng, ác liệt, bước tiến quân ta chậm lại do gặp một số khó khăn. Lúc đó có ý kiến muốn tạm dừng để tăng cường củng cố đội hình chiến đấu nhưng nhiều anh em binh sĩ dù thấy thương vong và gặp khó khăn nhưng vẫn quyết tâm tiếp tục chiến đấu, thừa thắng xông lên diệt quân thù, không cho địch có thời gian củng cố trận địa, đội hình.

Trước tình hình đó, ông báo cáo cấp trên cho tiếp tục tiến công, gọi 4 xe tăng xông lên. Lúc đó, máy bay địch dội bom xuống trận địa rất ác liệt làm một số đồng đội theo xe tăng bị thương vong, bị bắt, thậm chí có xe tăng của ta bắn hết đạn. Ông ra lệnh tất cả xe tăng tiếp tục xông lên, dùng nòng pháo, bánh xích nghiền nát các cộng sự và lính địch. Đêm 5-1-1975, bị mất liên lạc nhưng ông vẫn nghe tiếng súng AK nổ giòn, qua đó biết được anh em ta còn nhiều người sống, chiến đấu. Đến 4 giờ sáng 6-1 bắt được liên lạc với Đại đội 7 và được biết 36 người theo xe tăng chỉ còn 8 người. Cuộc chiến đấu diễn ra ác liệt, thương vong khá nhiều nhưng tinh thần, tư tưởng anh em không hề nao núng, vẫn quyết chiến, quyết thắng.

Trước tình hình đó, ông khẩn trương củng cố đội hình chiến đấu, phân công giao nhiệm vụ rõ ràng để tiến lên đánh chiếm thêm các nơi quan trọng: khu hành chính và người cắm cờ, khu bệnh viện, khu chợ... Ông gọi pháo bắn cấp tập vào các công sự và nơi có địch, dừng tiếng pháo, anh em xông lên đánh chiếm vị trí được phân công. Lúc đó, qua điện đài nghe tiếng tên Tỉnh trưởng gào thét: các chiến hữu tự thủ đến cùng, nếu ai còn sống sót sẽ được thưởng nhiều đô la. Đến 18 giờ ngày 6-1-1975, đồng chí Nguyễn Văn Hoan, Trung đội phó, Đại đội 7, Tiểu đoàn 2 lên cắm cờ trên nóc dinh tỉnh trưởng, báo hiệu tin vui cho nhân dân Bình Phước và cả nước. Quân ta đã chiếm lĩnh hoàn toàn thị xã Phước Long và đó là sự thất bại nặng nề đối với địch, chúng cho treo cờ rủ 7 ngày.

Lúc đó, quân Mỹ không dám nhảy vào cứu quân ngụy. Bọn ngụy không dám đánh chiếm lại. Vì địch biết ta có lực lượng hùng mạnh, áp đảo mọi mặt, ta đánh chiếm thị xã Phước Long là tỉnh đầu tiên ở miền Nam được giải phóng hoàn toàn. Điều đó có ý nghĩa chiến lược về quân sự, chính trị, ngoại giao rất quan trọng, tạo tiền đề thuận lợi để đánh chiếm các nơi khác, tiến tới giải phóng miền Nam.

Sau này, đơn vị ông Bế Ích Quân tiếp tục tham gia đánh trận ở đường 20, Chiến dịch Hồ Chí Minh, chiến tranh biên giới phía Tây Nam và biên giới phía Bắc. 40 năm chinh chiến, tham gia đánh nhiều trận, nhiều nơi, các chiến trường, ông bị thương nhiều lần ở chân, tay, lưng, đầu... nhưng đều vượt qua khó khăn, thử thách, hiểm nguy, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ. Ông về nghỉ hưu năm 2003 với quân hàm Đại tá, chức danh Sư đoàn trưởng.         

Nguyễn Quang Vinh