Nghĩa vụ không thể quy ra tiền

BP - Trong dự thảo Luật Nghĩa vụ quân sự sửa đổi vừa được Bộ Quốc phòng trình tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XIII đã không có nội dung đóng tiền thay thế nghĩa vụ quân sự. Ngay sau khi dự thảo Luật Nghĩa vụ quân sự sửa đổi được công bố, dư luận xã hội có ý kiến cho rằng, Nhà nước nên cho phép đóng tiền thay thế nghĩa vụ quân sự để đảm bảo sự công bằng đối với công dân trong độ tuổi thực hiện nghĩa vụ quân sự.

Theo tôi, ý kiến trên đây là không thỏa đáng, vì các lý do sau: Thứ nhất, nếu quy tiền thay thế nghĩa vụ quân sự sẽ làm mất ý nghĩa thiêng liêng, vì nghĩa vụ quân sự là nghĩa vụ vẻ vang của công dân đã thấm sâu vào tiềm thức của cả dân tộc Việt Nam từ bao đời nay. Hơn nữa, việc thực hiện nghĩa vụ quân sự là nghĩa vụ vẻ vang của công dân được vinh dự phục vụ trong Quân đội nhân dân Việt Nam. Thực hiện nghĩa vụ quân sự bao gồm phục vụ tại ngũ và phục vụ trong ngạch dự bị từ đủ 18 tuổi đến hết tuổi thực hiện nghĩa vụ quân sự. Điều này đã được quy định trong Hiến pháp và các văn bản pháp luật khác.

Thứ hai, trong dự thảo luật đã quy định rất cụ thể việc miễn thực hiện nghĩa vụ quân sự tại ngũ đối với một số đối tượng, như: cán bộ, công chức, viên chức, thanh niên xung phong đã làm việc tại vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo...; Người làm công tác cơ yếu không phải là quân nhân, công an nhân dân; Dân quân tự vệ nòng cốt đã hoàn thành nghĩa vụ tham gia dân quân tự vệ, trong đó có ít nhất mười hai tháng làm nhiệm vụ dân quân tự vệ thường trực... Hơn nữa, trên thế giới rất ít quốc gia quy định nghĩa vụ thay thế, nếu có quy định cũng rất hạn chế và phải được Hiến pháp quy định. Trong khi đó, Hiến pháp năm 2013 của nước ta không quy định việc này.

Đông đảo dư luận xã hội không đồng tình với ý kiến đóng tiền thay thế nghĩa vụ quân sự. Tuy nhiên, điều được nhiều người đặc biệt quan tâm ở chỗ thực hiện nghĩa vụ quân sự còn là trách nhiệm của công dân trong việc bảo vệ Tổ quốc. Song, để bảo đảm sự công bằng xã hội trong thực hiện nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc, việc sửa đổi Luật Nghĩa vụ quân sự lần này cần có quy định để đảm bảo sự công bằng trong việc thực hiện nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc của mỗi công dân. Bởi thực tế cho thấy, hiện nay số lượng công dân tham gia nhập ngũ hằng năm rất ít, các trường hợp khác không nhập ngũ cũng không thực hiện nghĩa vụ gì với Nhà nước để thể hiện trách nhiệm của mình trong bảo vệ Tổ quốc. Vì vậy, việc đảm bảo cho công dân bình đẳng về quyền và nghĩa vụ trong bảo vệ Tổ quốc cần được các cơ quan chức năng nghiên cứu và đề xuất giải pháp phù hợp.

Một vấn đề nữa cũng được dư luận quan tâm là cần phải xác định cụ thể hơn địa vị pháp lý đối với đối tượng là công dân phục vụ có thời hạn trong công an nhân dân; dân quân tự vệ; người làm công tác cơ yếu không phải là quân nhân, công an nhân dân... cũng cần được coi là một “loại nghĩa vụ thay thế nghĩa vụ quân sự” của công dân đối với nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc. Ai cũng có nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc, nhưng không phải tất cả mọi người đều cứ phải đi nghĩa vụ quân sự.          

Hồ Văn