Nếu xã, phường nào cũng làm được như Đồng Tâm!

BP - Chuyện người dân hài lòng vì nhận được những lá thư chúc mừng từ chính quyền cơ sở khi có thêm thành viên mới trong gia đình hoặc khi đăng ký kết hôn... không còn là chuyện xa xôi ở mãi TP. Hồ Chí Minh, tỉnh Quảng Nam hay tỉnh Đồng Tháp..., mà ở ngay xã Đồng Tâm (Đồng Phú). Dù có tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số cao, điều kiện kinh tế - xã hội chưa được thuận lợi như các xã, phường, thị trấn trong tỉnh, nhưng từ 2 năm trước, Đồng Tâm đã tiên phong xây dựng mô hình “chính quyền, cơ quan, công sở thân thiện, vì nhân dân phục vụ”.

Việc xây dựng mô hình “chính quyền thân thiện” hay “nụ cười công sở”... thì nhiều nơi đã làm và làm từ nhiều năm qua. Thế nhưng không phải cứ treo khẩu hiệu, băng rôn lên là lập tức có chính quyền thân thiện. Nói thì dễ, nhưng nhận thức cho đúng tầm quan trọng, sự cần thiết và bắt tay xây dựng một chính quyền thân thiện thì không dễ chút nào. Những người vận hành trong bộ máy ấy nếu chỉ làm việc kiểu “ăn cơm chúa múa tối ngày” thì dù có treo hàng ngàn băng rôn, khẩu hiệu cũng không thể nào có được. Đơn giản như việc thực hiện thủ tục kết hôn, cán bộ tư pháp xã Đồng Tâm không chỉ hướng dẫn công dân để hoàn thành thủ tục nhanh nhất mà còn phải đọc tài liệu, cập nhật thông tin, kiến thức khoa học và văn hóa ứng xử để tư vấn, hướng dẫn những bạn trẻ sắp bước vào hôn nhân, nhất là với bạn trẻ người dân tộc thiểu số. Và chỉ nội việc mỗi ngày tiếp từ 40-50 lượt công dân đến thực hiện thủ tục hành chính, trong đó không phải ai cũng hiểu rõ quy trình, cung cấp đủ thông tin, dữ liệu, mà vẫn phải niềm nở phục vụ đã không dễ chút nào. Nếu không coi việc của dân như việc của mình hay của người thân quen, không làm kịp sẽ lỡ việc, thậm chí gây thiệt hại thì cán bộ xã Đồng Tâm sẽ không làm được như những câu khẩu hiệu.

Thực tế là ở nhiều nơi, một số chính sách khi triển khai về đến cấp xã thường gặp khó khăn, thậm chí bị người dân phản đối, phổ biến nhất là chính sách liên quan đến thu hồi đất đai, đền bù, giải phóng mặt bằng. Nguyên nhân của tình trạng này trước hết là do người dân không được tham gia vào quá trình hoạch định chính sách; chính quyền cơ sở thiếu sự công khai, minh bạch; cán bộ, công chức thiếu kỹ năng ứng xử trong các tình huống nhạy cảm... Chưa kể có những nơi, một số cán bộ biến chất còn lợi dụng việc thực hiện các chương trình, dự  án để ép dân, trục lợi cho bản thân và người thân.

Chính vì thế, từ năm 2007 Pháp lệnh số 34/2007/PL-UBTVQH của Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa XI về thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn đã được ban hành. Đây là văn bản pháp lý có hiệu lực cao nhất sau Hiến pháp quy định về vấn đề dân chủ ở cấp xã, nhằm phát huy quyền dân chủ của nhân dân. Từ đó đến nay, Đảng, Nhà nước đã ban hành nhiều văn bản liên quan đến việc phát huy quyền làm chủ của nhân dân, để người dân tham gia quản lý Nhà nước. Tuy nhiên, để dân chủ cơ sở thực sự được phát huy, để chính quyền thực sự thân thiện, gần dân thì cần tăng cường tính công khai, minh bạch, cán bộ, công chức không chỉ cần nâng cao năng lực mà còn phải rèn kỹ năng để xử lý các tình huống khiến người dân bức xúc. Về phía người dân, cần được tăng quyền tiếp cận thông tin về các chính sách của Nhà nước và được tham vấn trong quá trình xây dựng chủ trương, chính sách.

Trở lại câu chuyện xây dựng chính quyền thân thiện ở Đồng Tâm, nếu xã, phường, thị trấn nào trong tỉnh cũng làm được như thế, lãnh đạo cấp huyện, cấp tỉnh sẽ không còn mất nhiều thời gian giải quyết những sự vụ thuộc thẩm quyền cấp xã, nhưng vì không được giải quyết dứt điểm nên người dân khiếu nại vượt cấp, để dành thời gian cho việc hoạch định chính sách hay quản lý, điều hành ở phạm vi lớn hơn.

Nguyên Thủy