Nét độc đáo của một gia đình “nghệ sĩ” tứ đại đồng đường

Giữa cuộc sống ồn ào với bao lo toan, chúng tôi tìm thấy một cảm giác bình yên, hứng khởi, lạc quan trong một gia đình nhiều thế hệ ở ấp 4, xã Tân Thành (TX. Đồng Xoài).

Dưới mái nhà ấy, ngày qua ngày luôn rộn rã tiếng hát “cò lả” của cụ bà ở tuổi 71 cùng các con gái, trai, dâu, rể và các cháu múa minh họa. Ngoài sân là những đường múa kiếm thể thao, tiếng lách cách ai chuyển quân cờ... đầy đam mê của cụ ông và các con trai, con rể.

Vừa dừng trước ngõ, chúng tôi không khỏi bất ngờ khi nghe làn điệu dân ca cò lả ngân lên rất gần: “Còn duyên là duyên mình hát, hát dân ca. Hết duyên thì duyên con cháu nối với ta, ý a một dòng...”. Đó là tiếng ca của cụ bà Bùi Thị Nhớn.

MỘT KHÔNG GIAN ĐẦM ẤM KHI MẶT TRỜI LẶN

Với tôi là người khách lạ, thấy thật bất ngờ, nhưng còn những người dân trong vùng thì họ đã quá quen thuộc với “sân khấu tại gia” của cụ Nhớn. Nếu chiều chiều, tối tối nào, nhà cụ Nhớn không rộn ràng nhạc cụ, ca múa, nhiều người sẽ thấy thiếu vắng cái gì đó rất thân quen!

Cụ Nhớn đón tôi từ ngõ. Cụ nắm tay dắt qua từng bậc thềm. Tôi bối rối như người con đi xa vừa về thăm mẹ. Trong nhà có đông chị em chuẩn bị tập múa. Cụ Nhớn cầm cuốn sổ khá dày lên. Đó là cuốn sổ ghi chép cẩn thận những tác phẩm chèo.

Bàn tay nhăn nheo lật từng trang, đến trang cuối cùng có dòng chữ: “Mồng một tháng mười”, cụ phấn khởi: “Mẹ hát bài mới. Các con đứng lại thành vòng tròn. Thủy, Nhận đứng cách ra một chút. Đúng rồi, đúng rồi”. Và cụ bắt đầu hát, những cánh quạt màu hồng cũng bắt đầu uyển chuyển theo từng lời:

“Dân ta ơn Đảng, Bác Hồ/ Ơn người xây dựng cơ đồ nước non/ Toàn dân lớp lớp cháu con/ Làm theo lời dạy sắt son của Người/ Đồng tâm bảo vệ đất trời/ Dựng xây đất nước ngời ngời ấm no/ Công bằng dân chủ tự do/ Trước vì dân nước, sau lo đến mình”...

(tác giả Huy Kế)

Khi lời ca vừa dứt cũng là lúc các “diễn viên” tạo xong hình bông sen đang nở. Một học sinh đi học về vào xem nhận xét với cậu bạn đứng bên cạnh: “Giống diễn viên múa Linh Nga quá”. Mọi người cười ồ vui vẻ và không giữ được nguyên hình bông sen thêm chút nữa.

Hơn 54 năm hát chèo, rong ruổi trên mọi nẻo đường, bước chân “nghệ sĩ” quê gốc đất chèo Thái Bình, cụ Bùi Thị Nhớn đi đến đâu, lời ca tiếng hát ngân lên đến đó. Gương mặt vui vẻ sau buổi tập hát và múa điệu cò lả “Mồng một tháng mười”, cụ kể: Trong câu lạc bộ thơ ca Bình Phước, có nhiều người làm thơ hay lắm, như chú Huy Kế ở Bù Đăng, cụ Văn Sơn ở thị xã Đồng Xoài... Cụ mong phong trào văn nghệ, thể thao phát triển mạnh ở mọi nơi.

Không thua kém cụ bà và con gái, con dâu, người bạn đời của nghệ sĩ chèo Bùi Thị Nhớn - cụ Trần Văn An cùng con trai, con rể lại có “máu” thể thao. Cụ An phấn khởi nói, Bác Hồ dạy: “Một người dân yếu ớt làm cho cả nước yếu ớt một phần, một người dân mạnh khỏe góp phần cho cả nước mạnh khỏe”. Và, sức trẻ cứ thúc giục làm tôi không yên được, thế là tham gia phong trào thể dục - thể thao của xã.

Nhìn những đường kiếm vừa dẻo vừa chính xác của cụ An, tôi cảm thấy thanh bình. Và mong sao cuộc đời của mỗi người cứ nhẹ nhàng với bao ngày vui khỏe như thế. Các anh Trần Văn Thưởng, Trần Văn Thược (con trai, con rể của cụ An) ngay từ nhỏ đã được rèn luyện thể thao, chơi cờ, tập võ cùng cha nên thường được các cơ quan, đơn vị mời đi “đánh thuê” với mục đích vui khỏe là chính.

NƠI NUÔI DƯỠNG TÌNH YÊU THƯƠNG

Cái nắng chẳng thể chiếu qua sự mỏng manh của những cánh quạt, cái mệt được xua tan dưới mái nhà dù tuổi các cụ đã ngoài 70 và các con đều đã có gia đình, bận cháu nhỏ. Chị Trần Thị Nhận (con gái cụ An) nói: Tham gia phong trào thấy khỏe hơn, vui hơn. Cuộc sống gia đình thoải mái, hạnh phúc nên ông xã ủng hộ lắm. Anh thường xuyên chở chị đi sinh hoạt văn hóa, thi văn nghệ ở thị xã, tỉnh. Chị Lê Thị Thủy (con dâu cụ An) chia sẻ: “Thấy ông xã tham gia phong trào thể thao tích cực, mình cũng tham gia. Áp lực cuộc sống giảm bớt rất nhiều”.

Phó chủ tịch xã Tân Thành Lý Thị Hồng Vinh nhận xét: Ông bà, cha mẹ nhiệt tình hoạt động phong trào đã nuôi dưỡng tình yêu và niềm tự hào dân tộc sâu sắc cho con cháu, thế hệ sau nối tiếp thế hệ trước, tạo thành truyền thống tốt đẹp của gia đình cụ An.

Trong khung kính treo trang trọng tại phòng khách của gia đình cụ An là những giải thưởng của các thành viên trong gia đình: Giải nhất cuộc thi “Văn nghệ, thể thao người cao tuổi” thị xã Đồng Xoài năm 2009, giải nhất thi “Khu dân cư văn hóa” cấp thị xã năm 2010 và năm 2011...

Dấu chân chim đã hằn sâu trên khóe mắt cụ An, cụ Nhớn đang dần có trong ánh mắt của con các cụ. Nhưng đó không phải là dấu mòn của thời gian mà là sự khắc sâu tình yêu quê hương, người thân và cộng đồng của đại gia đình có chung niềm đam mê văn nghệ, thể thao.

Cẩm Thơ