Nâng giá bồi thường sẽ giảm khiếu kiện

Luật Đất đai năm 2013 đã được Quốc hội khóa XIII, kỳ họp thứ 6 thông qua toàn văn ngày 29-11-2013 và có hiệu lực thi hành từ ngày 1-7-2014.

Tuy nhiên, để những quy định của Luật Đất đai sửa đổi sớm đi vào cuộc sống, Chính phủ và Bộ Tài nguyên - Môi trường còn phải ban hành các nghị định, thông tư hướng dẫn thi hành. Mới đây, Bộ Tài nguyên - Môi trường đã công bố dự thảo nghị định của Chính phủ quy định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất để lấy ý kiến của các cấp, các ngành và nhân dân.

So với quy định hiện hành, dự thảo nghị định đã bổ sung nhiều quy định mới và được kỳ vọng sẽ tháo gỡ những tranh chấp kéo dài liên quan tới bồi thường trong thu hồi đất. Một trong những quy định mới của dự thảo là đã quy định rõ ràng, tách bạch về khung giá đất, các trường hợp bị thu hồi đất ở được bồi thường bằng đất ở hoặc nhà ở tái định cư và trường hợp bị thu hồi đất ở được bồi thường bằng tiền (chỉ được xem xét bồi thường bằng đất ở hoặc nhà ở tái định cư nếu địa phương có điều kiện về quỹ đất)... Dự thảo cũng bổ sung đối tượng là người Việt Nam định cư ở nước ngoài đang sở hữu nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất tại Việt Nam, nếu bị thu hồi đất ở thì được bồi thường như đối với hộ gia đình, cá nhân trong nước.

Bên cạnh đó, dự thảo nghị định cũng quy định hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất khi Nhà nước thu hồi đất phải di chuyển chỗ ở mà không đủ điều kiện được bồi thường về đất ở, nếu không có chỗ ở nào khác thì được Nhà nước bán, cho thuê, cho thuê mua nhà ở hoặc giao đất ở có thu tiền sử dụng đất. Giá bán, cho thuê, cho thuê mua nhà ở được xác định theo giá thị trường; giá đất ở tính tiền sử dụng đất khi Nhà nước giao đất là giá đất cụ thể do UBND cấp tỉnh quyết định theo quy định của pháp luật về đất đai...

Dự thảo nghị định cũng đưa ra nguyên tắc xây dựng khung giá đất. Theo đó, khung giá đất sẽ do Chính phủ ban hành định kỳ 5 năm/lần và công bố công khai vào ngày 1-7 của năm trước liền kề năm UBND cấp tỉnh ban hành bảng giá đất. Trên cơ sở của khung giá, UBND cấp tỉnh ban hành bảng giá đất định kỳ 5 năm/lần và công bố công khai vào ngày 1-1 của năm đầu kỳ (năm đầu kỳ ban hành bảng giá là 1-1-2015). Khi giá đất biến động tăng 20% trở lên so với giá tối đa hoặc giảm 20% trở lên so với giá tối thiểu trong 180 ngày trở lên thì Bộ Tài nguyên - Môi trường phải điều chỉnh khung giá đất, trình Chính phủ phê duyệt.

Bộ Tài nguyên - Môi trường cho biết, hiện ở các tỉnh, thành phố trong cả nước còn tồn đọng hàng ngàn vụ khiếu kiện kéo dài có liên quan đến đất đai, trong đó có tới 70% vụ là do giá bồi thường chưa thỏa đáng. Cũng vì chưa thỏa đáng nên có hàng ngàn hộ dân rơi vào đói nghèo sau khi bị thu hồi đất. Ngoài ra, các chính sách hỗ trợ người dân về đào tạo nghề theo Quyết định số 35/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ sau 3 năm triển khai nhưng chỉ có rất ít số hộ được hưởng.

Chính vì vậy, để giảm đến mức thấp nhất những vụ khiếu kiện kéo dài có liên quan đến đất đai, cũng như đảm bảo đời sống cho người dân khi bị thu hồi đất, vấn đề giá bồi thường khi thu hồi đất phải được quy định cụ thể, rõ ràng, cân xứng và phù hợp với giá thị trường tại các địa phương. Đồng thời,  phải song hành các chính sách hỗ trợ người dân như: Hỗ trợ di dời về nơi ở mới, đào tạo nghề, ưu đãi tín dụng để chuyển đổi nghề hoặc cây trồng, vật nuôi...

ĐT