Nâng cao năng lực bí thư cấp xã nhìn từ một hội thảo

Hội thảo khoa học “Nâng cao năng lực Bí thư Đảng ủy cấp xã ở tỉnh Bình Phước trong tình hình hiện nay”, do trường Chính trị tỉnh tổ chức vào cuối tháng 11-2013 được nhiều đại biểu tham dự đánh giá thành công. Hội thảo đã có cái nhìn khá toàn diện về vai trò của bí thư cấp xã hiện nay và nhu cầu trong tình hình mới, đề xuất xây dựng mô hình bí thư cấp xã phù hợp với yêu cầu thực tiễn ở địa phương và xu thế nhất thể hóa chức danh bí thư đồng thời là chủ tịch UBND cấp xã.

Thực trạng năng lực đội ngũ Bí thư Đảng ủy xã hiện nay

Số liệu báo cáo thống kê cho thấy, trong số 111 bí thư đảng ủy xã của tỉnh có 89,18%  trình độ THPT; trình độ chuyên môn: Sơ cấp 1,80%, trung cấp - cao đẳng 36,03%, đại học và trên đại học 45,94%, chưa qua đào tạo 16,21%; trình độ quản lý hành chính: Sơ cấp 15,31%, trung cấp 15,31%, đại học 4,50%, chưa qua đào tạo 64,86%; trình độ lý luận chính trị: Sơ cấp 2,70%, trung cấp 61,26%, cao cấp và cử nhân 31,53%.

Báo cáo đề dẫn tại hội thảo đánh giá: Do những nguyên nhân khách quan và chủ quan, trong thực tế năng lực một bộ phận bí thư đảng ủy xã ở tỉnh chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ chính trị trong tình hình mới; chưa thực sự phát huy vai trò, trách nhiệm quan trọng của người lãnh đạo; nhất là trong những hoàn cảnh, điều kiện cụ thể đòi hỏi sự chủ động, tích cực, sáng tạo, nhạy bén tổ chức thực hiện các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước ở địa phương; đòi hỏi sự định hướng, quy tụ, tạo động lực huy động sức mạnh tổng hợp thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị hoặc giải quyết những vấn đề phức tạp, bức xúc nảy sinh ở cơ sở. Vì vậy, hiệu quả lãnh đạo và kết quả thực hiện nhiệm vụ chính trị ở một số xã, phường, thị trấn chưa cao. Công tác xây dựng Đảng và xây dựng hệ thống chính trị chưa được quan tâm đúng mức và còn nhiều hạn chế. Ở một số đảng bộ, bí thư đảng ủy chưa thực sự là “linh hồn”, là trung tâm đoàn kết của tổ chức đảng, chưa thực sự gương mẫu về mọi mặt để cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân noi theo.

Bí thư Đảng ủy phường Tân Phú (TX. Đồng Xoài) - thạc sĩ Nguyễn Xuân Trường cho rằng, có nhiều nguyên nhân dẫn đến những khó khăn trong quá trình lãnh đạo, điều hành của đội ngũ bí thư đảng ủy các xã, phường của thị xã Đồng Xoài. Ông Trường chia sẻ: Văn phòng đảng ủy phường không có cán bộ chuyên trách nên đôi lúc tôi kiêm luôn việc đóng dấu, soạn thảo văn bản, báo cáo xây dựng nghị quyết. Bên cạnh cơ chế chính sách của Nhà nước chưa có sự quan tâm đãi ngộ đúng mức đối với cán bộ ở cơ sở, điều kiện làm việc khó khăn, thiếu thốn thì kinh phí hoạt động của đảng ủy xã, phường ít, quyền hạn bó hẹp nên bị động trong điều hành các hoạt động.

Xu hướng Bí thư nhất thể hóa

Tại hội thảo, nhiều đại biểu cho rằng, thực tế có lúc, có nơi trong công tác lãnh đạo, điều hành ở xã, phường còn xảy ra tình trạng giữa bí thư và chủ tịch UBND không có sự thống nhất về quan điểm công tác. Có một số bí thư can thiệp, làm thay việc chính quyền; cũng có nơi buông lỏng lãnh đạo, khoán trắng cho chính quyền, thiếu định hướng, kiểm tra, giám sát dẫn đến chủ tịch UBND sai phạm, bị xử lý kỷ luật hay tình trạng đảng ủy ra nghị quyết nhưng chính quyền chậm triển khai thực hiện.

Để khắc phục tình trạng này, năm 2009 thị trấn Tân Phú (Đồng Phú) được chọn thực hiện thí điểm mô hình Bí thư đảng ủy đồng thời là Chủ tịch UBND. Gần 5 năm thực hiện, ông Trần Văn Hồng, Bí thư - Chủ tịch UBND thị trấn Tân Phú cho rằng, mô hình đã phần nào tạo thuận lợi trong việc lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy đảng với tổ chức thực hiện của chính quyền nhanh và hiệu quả hơn.

Ông Hồng phân tích: Với vai trò vừa là bí thư vừa là chủ tịch nên bí thư được tiếp xúc và dự nhiều hội nghị quán triệt các văn bản chỉ đạo của cấp trên về công tác đảng và công tác chính quyền nên nắm bắt được nhiều thông tin, đồng thời có thể trực tiếp chỉ đạo việc triển khai tổ chức thực hiện. Vì vậy, các vấn đề được đưa ra cấp ủy bàn bạc, xây dựng nghị quyết để lãnh đạo và tổ chức thực hiện sát với thực tế, cụ thể hơn và khắc phục được tình trạng chờ khi có nghị quyết của cấp ủy ban hành mới tổ chức thực hiện...

Bí thư kiêm chủ tịch sẽ tiếp nhận và xử lý thông tin nhanh, kịp thời hơn nên vai trò của bí thư được đề cao, tăng cường được mối quan hệ giữa các đồng chí làm công tác đảng, đoàn thể với cán bộ chuyên môn thuộc UBND. Đồng thời, giảm bớt một số cuộc họp, tiết kiệm thời gian, kinh phí hoạt động, góp phần đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng, nâng cao hiệu quả hoạt động quản lý của chính quyền, nội bộ cấp ủy, chính quyền, đoàn thể.

Phát biểu tại hội thảo, ông Hà Anh Dũng, Tỉnh ủy viên, Chánh văn phòng tỉnh ủy cho rằng, muốn xây dựng mô hình  bí thư cấp xã phù hợp với yêu cầu thực tiễn ở địa phương và nhất thể hóa chức danh bí thư đồng thời là chủ tịch UBND cấp xã trước hết phải vẽ được chân dung bí thư nhất thể hóa là ai? đồng thời cần xây dựng tiêu chuẩn chung và quy chế làm việc khi nhất thể hóa 2 chức danh bí thư và chủ tịch UBND xã, phường, thị trấn.

Thạc sĩ Nguyễn Thị Lan Hương, Chủ tịch Liên hiệp các Hội KH&KT tỉnh rất tâm đắc với các báo cáo tham luận tại hội thảo, vì qua đó có cái nhìn toàn diện hơn về những vấn đề cấp thiết trong công tác xây dựng Đảng giai đoạn hiện nay; chỉ rõ thực trạng đội ngũ bí thư cấp xã, phân tích những nguyên nhân hạn chế trong quá trình lãnh đạo, điều hành của đội ngũ này; đồng thời đưa ra được những giải pháp về quy hoạch xây dựng tiêu chuẩn đối với chức danh bí thư thời gian tới.

Hội thảo được nhiều đại biểu đánh giá thành công vì đã đề xuất được những giải pháp thiết thực để nâng cao năng lực bí thư đảng ủy cấp xã, chuẩn bị cho việc nhất thể hóa chức danh lãnh đạo Đảng và chính quyền cấp xã thực hiện bầu trực tiếp bí thư cấp ủy có số dư. Chỉ khi thực sự có đủ năng lực, uy tín thì người được lựa chọn, giới thiệu mới có thể được đảng viên tín nhiệm bầu làm bí thư đảng ủy và hoàn thành tốt nhiệm vụ, chức trách được giao.

Phương Dung