Mùa trả của, đáp lễ của đồng bào Xêtiêng ở Bình Phước

BP - Sau khi thu hoạch vụ điều, cao su xong, nhiều gia đình đồng bào Xêtiêng ở Bình Phước thực hiện tục trả của, đáp lễ sau nhiều năm không có điều kiện tiến hành. Tục trả của, đáp lễ nằm trong lễ cưới của đồng bào Xêtiêng được duy trì từ xưa đến nay. Đa số các gia đình có con dựng vợ gả chồng đều thực hiện nghi lễ trả của, đáp lễ, tùy theo điều kiện kinh tế để tổ chức to hay nhỏ.

Theo quan niệm của đồng bào Xêtiêng, nếu gia đình nào không thực hiện lễ trả của, đáp lễ thì sau này con cái khi dựng vợ gả chồng không được làm lễ trả của, đáp lễ vì chưa trả được nợ. Dự lễ trả của, đáp lễ của gia đình ông Điểu Sarưng, ở thôn Bom Bo, xã Bình Minh (Bù Đăng) mới thấy được không khí tưng bừng, rộn rã của buổi lễ. Ông Điểu Sarưng cho biết: Gia đình tổ chức lễ trả của, đáp lễ cho con gái và con trai sau 5 năm dựng vợ gả chồng. Để buổi lễ được thực hiện đúng phong tục và theo những nghi thức đã bàn bạc trong lễ cưới của hai bên từ trước, gia đình ông phải chuẩn bị một khối lượng lớn của cải, gồm trâu, heo, xà lung...

Anh Điểu Moon ở thôn Bom Bo cho biết: Vợ chồng anh cưới nhau đã 5 năm. Anh làm việc ở Đoàn thanh niên xã Bình Minh, vợ là giáo viên. Vợ chồng sống với nhau hòa thuận và đã có con gái hơn 3 tuổi. Năm nay, gia đình hai bên có điều kiện nên tổ chức nghi lễ trả của, đáp lễ cho anh và em gái. Đây cũng là dịp để anh em thân tộc, bà con trong thôn đến chung vui hạnh phúc và tặng những phần quà chúc mừng.

Trong các lễ trả của thì đáp lễ trâu là quan trọng. Thông qua lễ đâm trâu, người Xêtiêng muốn báo lên các vị thần (Yang Liêng, Park) chứng kiến cho đôi vợ chồng trẻ, cầu mong cuộc sống tốt đẹp, hạnh phúc, xua đuổi điều không hay cho gia đình. Trâu được xẻ thịt để thiết đãi khách. Số thịt còn lại chia cho dân làng, mỗi người một ít để thể hiện sự cảm ơn vì đã đến chung vui với gia chủ.

Già làng Điểu Lên ở thôn Bom Bo cho biết: Theo quan niệm của đồng bào Xêtiêng, khi con trai, con gái đến tuổi trưởng thành thì bố mẹ phải có trách nhiệm dựng vợ, gả chồng. Sau quá trình tìm hiểu và đi đến hôn nhân thì lễ cưới phải qua lễ hỏi (peri). Sau lễ cưới là nghi thức trả của, đáp lễ của nhà trai cho nhà gái, hoặc nhà gái với nhà trai.

Tập tục trả của, đáp lễ thể hiện nét văn hóa đặc trưng riêng trong phong tục cưới hỏi của người Xêtiêng ở Bình Phước. Cũng vì tập tục này, không ít chàng trai không lấy được vợ hay những đôi bạn trẻ đã yêu nhau nhưng không thể đến với nhau... Cho dù phong tục cưới còn đôi chút nặng nề, ràng buộc nhưng người Xêtiêng luôn tin tưởng vào tương lai cuộc sống. Họ luôn sát cánh bên nhau, cầu mong cuộc sống ấm no, hạnh phúc.

Hoàng Nguyên