“Một phải năm giảm” - hướng đi mới cho người trồng lúa

BP - Nhằm triển khai giống lúa xác nhận (F1) và phương pháp thâm canh hiệu quả, khoa học, tăng năng suất, chất lượng và giá trị kinh tế cho nông dân, Trạm Khuyến nông huyện Hớn Quản vừa triển khai thí điểm mô hình trồng lúa theo nguyên tắc “Một phải năm giảm” cho 3 hộ tại xã Phước An và Tân Hưng. Với những ưu thế vượt trội từ việc chọn giống lúa xác nhận cũng như áp dụng hiệu quả nguyên tắc, những mô hình thí điểm đã cho năng suất tăng gấp nhiều lần so với cách làm truyền thống.

Tháng 8-2016, Trạm Khuyến nông huyện Hớn Quản đã thực hiện trồng thí điểm giống lúa xác nhận OM6162, thời gian 100 ngày cho 3 hộ đồng bào dân tộc thiểu số ở xã Phước An và xã Tân Hưng, mỗi hộ 1 ha. Tại xã Phước An, các hộ dùng phương pháp sạ thưa bằng tay, áp dụng nguyên tắc “Một phải năm giảm” gồm: Phải sử dụng giống lúa xác nhận và giảm lượng giống gieo sạ, giảm phân bón, giảm sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, giảm lượng nước, giảm thất thoát sau thu hoạch. Đến ngày thu hoạch, chất lượng và năng suất đạt trên 90%. Cán bộ khuyến nông kiêm bảo vệ thực vật xã Nguyễn Thị Thơm cho rằng, do thời điểm xuống giống vào mùa mưa nên đến đợt bón phân gặp mưa to dẫn đến hiệu quả chưa đạt như mong đợi.

Trên thửa ruộng nhà ông Den có rất nhiều người đến xem, vì thấy năm nay “lúa của ổng lạ”. Chị Thị Ánh ở cùng ấp, sau một hồi rụt rè đã hỏi cán bộ khuyến nông về giống lúa nhà ông Den sạ. Bởi cùng một cánh đồng, ruộng nhà ông Den ít tốn công làm cỏ mà năng suất nhìn đã thấy hơn hẳn của mọi người. Chị còn kiến nghị cán bộ khuyến nông có khuyến cáo cho người dân biết chất đất của cánh đồng hợp với giống gì để bà con canh tác hiệu quả.

Cùng được trồng giống lúa xác nhận, hộ ông Điểu Huyên, ấp Tranh II vui mừng vì năm nay lúa thu không chỉ đủ ăn mà còn dư bán mua sắm vật dụng gia đình. Do chăm chỉ làm ăn, diện tích lúa của gia đình được ông Huyên chăm sóc kỹ. Nhìn cuốn sổ ghi chép cẩn thận ngày bón phân, khi nào xịt thuốc là biết ông thực hiện đúng hướng dẫn của cán bộ khuyến nông. “Giống lúa phải mất tiền mua có khác. Năng suất cao hơn nhiều. Từ giờ tôi không dùng giống lúa thịt nữa, làm cả vụ chẳng đủ ăn” - ông Huyên nói.

Hộ ông Điểu Phương ở xã Tân Hưng xuống giống cùng đợt với ông Den và ông Huyên, song hôm chúng tôi đến thì đang thu hoạch. Ông Phương cho biết: “Do ở Tân Hưng ít mưa hơn nên lúa chín sớm hơn nhà ông Den, ông Huyên 1-2 ngày. Trồng giống này, lúa chín đều, dùng máy gặt nên khỏe re”.

Theo đánh giá của ngành chuyên môn, mô hình đã đem lại hiệu quả thiết thực đối với người trồng lúa ở Phước An cũng như Tân Hưng. Áp dụng nguyên tắc “Một phải năm giảm”, năng suất đạt 5,5 tấn/ha, trong khi trước đây trên cánh đồng hơn 20 ha của ấp Tranh II, năng suất chỉ đạt 1,5 tấn/ha. Ông Dương Kim Đương, Trưởng trạm Khuyến nông huyện Hớn Quản cho biết: Chương trình “Một phải năm giảm” hiệu quả đạt được là tăng năng suất của cây lúa và chất lượng ruộng lúa. Trồng giống lúa xác nhận trước tiên người dân giảm được đến 80kg lúa giống/ha, tương đương tiết kiệm 1,2 triệu đồng. Thứ hai, bảo đảm không bị tồn dư lượng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật do được hướng dẫn bảng so màu lá lúa. Từng thời điểm, lúa có nhu cầu gì dựa vào phân tích màu lá lúa để cung cấp dưỡng chất cho cây. Cánh đồng ấp Tranh II từ nhiều năm nay bệnh đạo ôn diễn biến phức tạp, người dân sử dụng thuốc rất nhiều song chỉ làm cho sâu bệnh kháng thuốc. Triển khai giống lúa mới, bà con đã kiểm soát được bệnh. Ưu điểm của giống OM6162 còn hạn chế sử dụng nước, vì có thời điểm phải ngắt nước để kìm hãm sự phát triển của những nhánh vô hiệu...

Thành công của chương trình là tín hiệu vui đối với người trồng lúa ở Hớn Quản trong việc ứng dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất. Và hơn hết, việc chọn triển khai mô hình này đã góp phần lớn trong việc thay đổi nhận thức, thói quen canh tác lúa truyền thống vốn đã lỗi thời và ăn sâu vào tiềm thức của đồng bào dân tộc thiểu số.

Hồng Cúc