Một “căn bệnh” lãng phí

Theo con số thống kê chưa đầy đủ của Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch, mỗi năm trên cả nước diễn ra khoảng 8.000 lễ hội lớn nhỏ.

Nhiều nhà nghiên cứu văn hóa khẳng định rằng, Việt Nam là một trong những quốc gia có nhiều lễ hội nhất thế giới!

Đã từ bao đời nay, cứ mỗi độ tết đến xuân về là nhiều người chuẩn bị hành trang cho mùa lễ hội, du xuân. Đây là nét đẹp văn hóa rất đáng giữ gìn. Tuy nhiên, nét đẹp đó đang ngày càng mờ nhạt, lai căng với nhiều biểu hiện khác nhau. Trong đó đáng lên án là hiện tượng đốt vàng mã và đồ mã một cách... vô tội vạ. Chỉ riêng thành phố Hà Nội, ước tính mỗi năm đã “đốt” hết hơn 400 tỷ đồng. Dù ở phố phường đông đúc hay nơi thôn cùng xóm vắng thì hầu hết người Việt Nam vẫn giữ quan niệm “có thờ có thiêng, có kiêng có lành”, “trần sao, âm vậy” nên việc đốt vàng mã đã trở thành chuyện... bình thường. Khi điều kiện kinh tế đã khá hơn trước, nhiều gia đình sẵn sàng “tậu” nhà lầu, xe hơi, iPhone, iPad... cho những người thân đã khuất. Làng tranh dân gian Đông Hồ ở xã Song Hồ, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh nức tiếng một thời nay đã chuyển đổi sang sản xuất đồ mã. Nhiều gia đình đã “ăn nên làm ra”, trở thành tỷ phú nhờ nghề thủ công truyền thống này.

Đốt vàng mã nói riêng và đồ mã nói chung vừa lãng phí tiền bạc, gây ô nhiễm môi trường, đồng thời là tác nhân gây ra các vụ cháy, nổ với hậu quả khôn lường. Nghị định số 75/2010/NĐ-CP, ngày 12-7-2010 của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động văn hóa quy định phạt tiền từ 500 ngàn đến 1 triệu  đồng cho hành vi đốt đồ mã tại nơi tổ chức lễ hội, di tích lịch sử - văn hóa, nơi công cộng khác (điểm c, Khoản 1, Điều 18). Chỉ thị số 27-CT/TW, ngày 12-1-1998 của Bộ Chính trị về việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội đã nhấn mạnh, bảo tồn có chọn lọc, cải tiến, đổi mới những phong tục, tập quán tốt đẹp của dân tộc; loại bỏ dần trong cuộc sống những hình thức lỗi thời, lạc hậu; nghiên cứu xây dựng và hình thành dần những hình thức vừa văn minh, vừa giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trong việc cưới, việc tang, lễ hội. Hy vọng đây là kim chỉ nam cho công tác tổ chức, quản lý các hoạt động văn hóa, lễ hội. Các cơ quan chức năng cần tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục, kiểm tra và xử phạt nghiêm các hành vi đốt đồ mã theo Nghị định 75 của Chính phủ. Điều đặc biệt quan trọng là bản thân mỗi chúng ta cần nhận thức đúng về đời sống văn hóa tâm linh, từ đó thay đổi hành vi, ứng xử đúng đắn, phù hợp, trong đó có việc không đốt vàng mã và đồ mã.

Ngọc Nguyên