Mỗi thôn, tổ dân phố thành lập ít nhất một tổ hòa giải

LTS: Bộ Tư pháp vừa công bố dự thảo Luật Hòa giải cơ sở trên cổng thông tin của bộ này để lấy ý kiến đóng góp của nhân dân trong cả nước. Theo đó, mục đích hòa giải cơ sở là nhằm giúp các bên tự giải quyết các vi phạm pháp luật và tranh chấp nhỏ trong nhân dân, góp phần giữ gìn tình đoàn kết trong nội bộ nhân dân; củng cố, phát huy đạo lý, truyền thống tốt đẹp trong gia đình, dòng họ và cộng đồng các dân tộc Việt Nam; giảm bớt vụ việc khiếu kiện, phòng ngừa và hạn chế các vi phạm pháp luật; phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật trong nhân dân và giữ gìn trật tự xã hội, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển và ở mỗi thôn, ấp, tổ dân phố thành lập ít nhất một tổ hòa giải. Dưới dây, Binhphuoc Online xin giới thiệu cùng bạn đọc về những nội dung chính trong dự thảo luật này.

* Phạm vi hòa giải cơ sở

Tiêu chuẩn hòa giải viên

Trong dư thảo luật quy định hòa giai viên phải là công dân Việt Nam, thường trú tại Việt Nam và có đủ các tiêu chuẩn sau: Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ; có uy tín trong cộng đồng dân cư; có phẩm chất đạo đức tốt, chấp hành tốt chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; có hiểu biết pháp luật và khả năng vận động, thuyết phục; tự nguyện tham gia hoạt động hòa giải.

Theo quy định tại khoản 1, Điều 4 của dự thảo Luật Hòa giải cơ sở, việc hòa giải được tiến hành đối với những việc vi phạm pháp luật và tranh chấp nhỏ trong nhân dân ở cơ sở bao gồm: Mâu thuẫn, xích mích giữa các cá nhân với nhau; tranh chấp về quyền và lợi ích hợp pháp giữa các bên ở cơ sở phát sinh từ quan hệ pháp luật dân sự, đất đai, hôn nhân và gia đình; những vi phạm pháp luật mà theo quy định của pháp luật chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc xử lý vi phạm hành chính; hành vi vi phạm pháp luật hình sự nhưng người bị hại đã không yêu cầu hoặc rút yêu cầu khởi tố vụ án hình sự và cơ quan tiến hành tố tụng không khởi tố vụ án hoặc đình chỉ vụ án hình sự theo quy định của pháp luật; những vụ, việc khác mà pháp luật không cấm.

Dự thảo luật cũng quy định về những vụ, việc không được hòa giải, gồm: Tội phạm hình sự (trừ trường hợp quy định tại điểm d khoản 1 Điều này); hành vi vi phạm pháp luật bị xử lý vi phạm hành chính; kết hôn trái pháp luật; các tranh chấp phát sinh từ giao dịch trái pháp luật; các tranh chấp xâm phạm đến lợi ích của Nhà nước; các vi phạm pháp luật và tranh chấp khác mà theo quy định của pháp luật không được hòa giải.

* Nguyên tắc hoạt động hòa giải cơ sở

Điều 5 của dự luật quy định cụ thể về nguyên tắc hòa giải cơ sở như sau: Tôn trọng sự tự nguyện của các bên; không bắt buộc, áp đặt các bên phải tiến hành hòa giải. Tuân thủ quy định của pháp luật về hòa giải cơ sở và các văn bản pháp luật khác có liên quan; không trái đạo đức xã hội và phong tục, tập quán tốt đẹp của nhân dân. Khách quan, công bằng, kịp thời, có lý, có tình. Giữ bí mật thông tin đời tư của các bên trong trường hợp một bên hoặc các bên có yêu cầu hoặc pháp luật có quy định. Tôn trọng lợi ích của Nhà nước, lợi ích công cộng, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân; bảo đảm bình đẳng giới trong quá trình hòa giải.

* Quyền và nghĩa vụ của hòa giải viên

Hòa giải viên có các quyền sau đây: Thực hiện các hoạt động hòa giải; được bồi dưỡng kiến thức pháp luật, nghiệp vụ và kỹ năng hòa giải cơ sở; được cung cấp tài liệu pháp luật liên quan đến hoạt động hòa giải; được tham gia sinh hoạt; thảo luận và tham gia quyết định nội dung, phương thức hoạt động của tổ hòa giải; được khen thưởng theo quy định của pháp luật về thi đua, khen thưởng; được hưởng một khoản tiền hỗ trợ khi thực hiện hòa giải theo quy định của pháp luật; kiến nghị, đề xuất với tổ trưởng tổ hòa giải về các vấn đề liên quan đến công tác hòa giải; đề nghị các tổ chức, cá nhân có liên quan cung cấp tài liệu, thông tin về vụ, việc hòa giải; hòa giải viên bị thương hoặc chết trong khi thực hiện nhiệm vụ, thì được Ủy ban nhân dân cấp xã hỗ trợ một khoản tiền để chữa bệnh, mai táng.

Hòa giải viên có các nghĩa vụ sau đây: Thực hiện hòa giải theo yêu cầu của các bên hoặc sự phân công của Tổ trưởng Tổ hòa giải; lựa chọn thời gian, địa điểm tiến hành hòa giải; tuân thủ các quy định của pháp luật về hòa giải cơ sở; tôn trọng quyền, lợi ích hợp pháp của các bên trong quá trình hòa giải; phổ biến pháp luật cho các bên và những người có liên quan thông qua hoạt động hoà giải; đối với những tranh chấp không thuộc phạm vi hoà giải có thể ảnh hưởng đến an ninh, trật tự ở địa phương, Hòa giải viên phải báo cáo Tổ trưởng Tổ hòa giải để Tổ trưởng báo cáo Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Uỷ ban nhân dân cấp xã xem xét, giải quyết.

* Trách nhiệm của tổ hòa giải

Theo quy định trong dư thảo luật, tổ hòa giải có các trách nhiệm sau: Tổ chức thực hiện hòa giải. Tổ chức họp, trao đổi kinh nghiệm, thảo luận các giải pháp để tiến hành hòa giải những vụ, việc phức tạp. Phối hợp với chi hội phụ nữ, chi đoàn thanh niên, chi hội cựu chiến binh, chi hội nông dân, tổ chức hội luật gia và câu lạc bộ trợ giúp pháp lý trong hoạt động hòa giải. Kiến nghị, đề xuất với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Ủy ban nhân dân cấp xã các giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động hòa giải cơ sở và bảo đảm các điều kiện cần thiết cho hoạt động của tổ hòa giải. Đề nghị cơ quan có thẩm quyền khen thưởng tổ hòa giải và hòa giải viên có thành tích xuất sắc trong công tác hòa giải. Định kỳ hàng năm báo cáo về tổ chức và hoạt động hòa giải cơ sở với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Ủy ban nhân dân cấp xã.

ĐT