Minh bạch PPP

BP - Ngày 25-12, báo cáo với Chủ tịch và 3 Phó chủ tịch UBND tỉnh, Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư Võ Sá cho biết, năm 2017 trên địa bàn tỉnh chỉ có 8 dự án đầu tư theo hình thức PPP (đối tác công - tư) nhưng triển khai rất chậm, hiện chỉ có 2 dự án bắt tay vào thực hiện các thủ tục thẩm định, chuẩn bị đầu tư.

Trong bối cảnh nguồn ngân sách hạn hẹp, đầu tư theo hình thức đối tác công - tư là xu hướng tất yếu. Bình Phước không phải là địa phương duy nhất mà gần như tất cả tỉnh, thành trong cả nước đều có dự án đầu tư theo hình thức này. Và đó cũng là giải pháp các quốc gia trên thế giới đưa ra từ hàng trăm năm qua, được đánh giá là một bước đột phá trong huy động toàn xã hội tham gia xây dựng phát triển đất nước.

Những năm gần đây, Bình Phước thực hiện nhiều dự án đầu tư theo hình thức PPP, trong đó hầu hết là các dự án giao thông. Trong số 8 dự án triển khai năm 2017, phần lớn xây dựng hạ tầng đô thị và làm đường giao thông chỉ là một phần. Khác nhau về lĩnh vực đầu tư, song điểm giống nhau của 8 dự án năm 2017 với các dự án trước đó là doanh nghiệp thường triển khai rất chậm. Có lẽ nhiều người vẫn chưa quên câu chuyện quốc lộ 14 đoạn Bù Đăng - Đồng Xoài đã khiến nhân dân đi lại khốn khổ như thế nào trong nhiều năm, còn cơ quan chức năng của tỉnh thì “ăn không ngon, ngủ không yên” với những vấn đề nảy sinh do doanh nghiệp triển khai chậm trễ...

Thực tế cho thấy, bên cạnh những doanh nghiệp có tiềm lực và có trách nhiệm, cũng có không ít doanh nghiệp năng lực kém nhưng lại đua tranh quyết liệt để trúng thầu hoặc tìm mọi cách để có được dự án như một cách xí phần nhằm trục lợi. Có trường hợp doanh nghiệp sau khi được dự án thì tìm cách bán lại cho nhà thầu khác kiếm lời. Có trường hợp doanh nghiệp xem dự án như cây gậy chống lưng để đi vay tiền ngân hàng. Có trường hợp doanh nghiệp trúng dự án xem như chiếm được khối lượng vốn lớn đem đi làm ăn chỗ khác. Có doanh nghiệp xem dự án như chiếc bánh, tìm mọi cách “câu” thời gian thực hiện dài ra và đội vốn đầu tư lên...

Trên địa bàn tỉnh hiện nay, không chỉ có 8 dự án được đầu tư theo hình thức PPP, một số dự án được đầu tư theo các hình thức khác cũng trong tình trạng đắp chiếu nhiều năm qua. Dù vì bất cứ lý do gì, việc triển khai dự án chậm để lại rất nhiều hệ lụy. Đó không chỉ là vấn đề gây thiệt hại về kinh tế, mà còn liên quan đến đời sống của hàng chục, hàng trăm, thậm chí hàng ngàn hộ dân. Nó còn gây hệ lụy làm cho kỷ cương hành chính, kỷ cương pháp luật bị bào mòn và làm suy giảm niềm tin của nhân dân đối với sự điều hành của chính quyền.

Nhà nước và nhân dân là “công” trong mối quan hệ đối tác công - tư và PPP là một giải pháp khả dĩ trong bối cảnh hiện nay. Tuy nhiên, thực tế cho thấy không phải dự án nào cũng có thể làm PPP và không phải doanh nghiệp nào cũng được chấp nhận tham gia PPP. PPP không phải là dự án thuần túy của khu vực tư nên rất cần được thẩm định chặt chẽ, xác định tính khả thi về kinh tế, xã hội, môi trường, tài chính… trước khi mời gọi đầu tư, tổ chức đấu thầu. Dự án phải chứng minh được hiệu quả đối với người dân, tác động của dự án. Đặc biệt, các dự án PPP phải được công khai minh bạch để bảo đảm sự giám sát của người dân và xã hội. Bởi lẽ chính người dân sẽ hoàn vốn cho nhà đầu tư sau khi dự án hoàn thành nên có quyền được biết đầy đủ và giám sát. Những vấn đề này được thực hiện nghiêm túc, chặt chẽ, có lẽ tình trạng dự án PPP chậm triển khai sẽ giảm mạnh.

Trần Phương