Miền Tây du ký

Những ngày tháng 4 lịch sử, chúng tôi có dịp về vùng đất cực Nam của Tổ quốc. Hành trình từ Bình Phước qua các tỉnh miền Tây Nam bộ, chúng tôi không khỏi ngỡ ngàng trước những thay đổi diệu kỳ về một vùng đất đã đi vào văn chương thời phổ thông “trên thì muỗi như tro trấu, dưới thì sấu lội từng đàn” chỉ còn trong cổ tích. Miền Tây hôm nay đã thay da đổi thịt với nhiều công trình như: Cầu Cần Thơ, cầu Rạch Miễu, cầu Mỹ Thuận... kết nối đôi bờ, thông thương hàng hóa không còn biệt lập, cách trở đò ngang như khoảng 10 năm về trước. Con người miền Tây chân thành, giản dị; đặc sản miền Tây luôn níu kéo du khách; phong cảnh nên thơ làm say đắm lòng người. Về miền Tây để cảm nhận hồn người lắng sâu trong hồn sông nước, để nghe nhịp thở của đất nước và con người Việt Nam trên con đường đổi mới.

Bài 1: Về miền cổ tích

Thời phổ thông được học những bài văn Hương rừng Cà Mau, Đất rừng phương Nam, hay những câu chuyện về bác Ba Phi... và ai ai cũng muốn một lần trong đời đặt chân đến đất mũi Cà Mau - miền cổ tích của đất phương Nam. Gần 40 năm sau ngày giải phóng, Cà Mau - mảnh đất cực Nam của Tổ quốc đã có những bước phát triển thần kỳ. Vùng đất hoang hóa năm xưa đã trở thành vựa hải sản, lúa... Người Cà Mau đôn hậu, cần cù đã xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp. Những câu chuyện về săn cá sấu, xúc từng rổ muỗi, hay vớt từng tô đỉa... đã lùi vào ký ức. Trên đất Cà Mau, hơi thở của cuộc sống mới đang hối hả với tốc độ đô thị hóa ngày càng cao.

Quách Thị Ngân Hoa, Phó giám đốc Trung tâm Văn hóa tỉnh Cà Mau gọi điện thoại: “Anh về Cà Mau mà không đến Đất Mũi thì coi như chưa đến Cà Mau”. Vậy là chúng tôi quyết định phải đi Đất Mũi ngay. Ngân Hoa kể, vài năm trước, tuyến đường từ thành phố Cà Mau về huyện lỵ Năm Căn chỉ 50km nhưng xe ôtô không đi được. Mọi phương tiện lưu thông đều dùng ghe, thuyền, vỏ lãi hay ca nô. Do vậy, để đi ca nô từ thành phố Cà Mau về Đất Mũi chỉ khoảng 100km nhưng là hành trình đầy gian khổ. Nay đường bộ đến Năm Căn đã được nâng cấp nên chỉ khoảng 40 phút đi ôtô, sau đó đi xuồng cao tốc len lỏi trong những tuyến kinh của rừng ngập mặn đầy cây sú, đước, mắm, vẹt gần một giờ nữa là tới Đất Mũi.

Khi nghe chúng tôi nói về sấu lội, đỉa bơi, trăn mắc võng, rắn đi tuần, cầu khỉ... trong những bài văn của nhà văn Đoàn Giỏi, Mười Hùng - tài công ca nô của đoàn chúng tôi quả quyết: “Tôi là người miệt vườn nay đã gần 50 tuổi. Ba mươi năm trước những chuyện như thế là có thật. Bà nội tôi chèo vỏ lãi ra kinh quơ sào vào mặt nước là cá “bay” ào ào vào xuồng. Nay tất cả đều vào đìa nuôi để trở thành con đặc sản”. Vừa chuyện trò, vừa nghe tiếng xẻ nước của chiếc ca nô, gió từ mặt sông, dòng kinh thổi sàn sạt vào mặt. Tài công thi thố tài nghệ bẻ vô lăng, chiếc ca nô đánh võng trên mặt sóng làm những người trong đoàn phấn khích. Hai bên bờ kinh, ngoài những khu dân cư, thị tứ khá sầm uất của miền sông nước, là cánh rừng đước, cây mắm, cây sú vươn cành xõa bóng và từng chùm rễ cây cắm sâu vào lòng đất như người dân Cà Mau bám chặt quê hương trong những năm khói lửa chiến tranh.

Tại Đất Mũi, khung cảnh hoang sơ của thiên nhiên với khu bảo tồn rừng tràm, rừng ngập mặn, khu sinh quyển... được bảo vệ nghiêm ngặt. Trên chòi quan sát, cả cánh rừng rộng bao la vươn ra biển Đông, biển Tây như sức sống mới của người dân Đất Mũi. Mười Hùng kể, trước đây khu Đất Mũi chỉ có bãi bồi và cây sú. Do sóng biển làm lở đất nên Cà Mau đã xây bờ kè để bảo vệ. Bờ kè cũng chính là đường dẫn du khách tham quan.

Mũi Cà Mau nằm trên địa bàn xã Đất Mũi, huyện Ngọc Hiển với bên phải là vịnh Thái Lan và bên trái là biển Đông quanh năm lộng gió. Ở Đất Mũi hiện nay chỉ có 2 nhà hàng, 1 trạm dừng chân (tức bến ca nô), chưa có khu lưu trú hay nghỉ dưỡng. Nhiều ý kiến cho rằng nếu đầu tư thành khu du lịch sẽ phá vỡ cảnh quan thiên nhiên, mất đi nét đẹp hoang sơ của Đất Mũi nên Cà Mau kiên quyết từ chối các ý tưởng đầu tư tại đây.

Những ngày lưu lại trên đất cực Nam của Tổ quốc, chúng tôi có dịp rong ruổi đến những địa danh như: Rừng U Minh hạ, tham quan khu Hòn Đá Bạc... nhưng ấn tượng nhất vẫn là sức bật của thành phố trẻ Cà Mau, trung tâm tỉnh. Hình ảnh những con kinh nhỏ, dài thẳng tắp đan xen vào nhau như bàn cờ tạo ra một không gian riêng biệt của đô thị Cà Mau. Dưới sông ghe xuồng tấp nập, trên bộ phố xá náo nhiệt, một không gian hết sức sống động. Với đặc thù về địa hình miền sông nước nên sinh hoạt văn hóa, tinh thần của người dân Cà Mau rất phong phú và đa dạng, trong đó nổi bật nhất loại hình đờn ca tài tử. Không như vùng đồng bằng Bắc bộ, làn điệu hát chèo chỉ xướng lên trong không gian hẹp. Còn ở miền Tây, ruộng đồng thẳng cánh cò bay nên điệu hò hay câu vọng cổ đều cất lên vang vọng, khỏe khoắn như ý chí con người nơi đây thuần phục tự nhiên.

Là tỉnh có nhiều tiềm năng, thế mạnh, Cà Mau đang khai thác triệt để nguồn lợi từ nuôi trồng thủy sản với tổng diện tích khoảng 300 ngàn ha. Sản lượng thủy sản nuôi trồng hiện ước đạt 300 ngàn tấn, tăng gần 4,4 lần so năm 1997, tăng bình quân 12,8%/năm. Trong đó, diện tích nuôi tôm chiếm 90% diện tích nuôi trồng thủy sản của tỉnh.

Những ngày tháng 4, người dân Cà Mau tổ chức trọng thể lễ kỷ niệm 39 năm ngày giải phóng quê hương, kỷ niệm 15 năm ngày thành lập thành phố Cà Mau và đón nhận danh hiệu đô thị loại II. Hiện nay, thành phố Cà Mau đang mở rộng khu hành chính ra phía Bắc, tập trung nâng cấp hệ thống giao thông để kết nối với những vùng miền trong cả nước. Về Cà Mau hôm nay, những câu chuyện trong văn học đã thành ký ức và con người Cà Mau vẫn mộc mạc, chân tình, đôn hậu mến khách đang bám biển, bám rừng vươn lên làm giàu. 

  T.Phong
Bài 2: Về nơi rốn lũ