Mãi khắc ghi tình cảm và lời dạy của Bác

BPO - Gần 50 năm quân ngũ, trong đó có 35 năm công tác tại Cục Tác chiến (Bộ Tổng tham mưu), đảm nhiệm các cương vị từ Phó trưởng phòng đến Cục trưởng, Trung tướng, Phó giáo sư Hoàng Nghĩa Khánh ghi nhớ nhiều kỷ niệm của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với hoạt động tác chiến và cán bộ tác chiến trong những năm chiến tranh. Những kỷ niệm đó trở thành bài học sâu sắc cho ông trong công tác cũng như trong cuộc sống đời thường.

Mặc dù đã ở tuổi 90, sức khỏe giảm sút, đi lại khó khăn nhưng vị tướng già vẫn rất minh mẫn. Trong câu chuyện ông kể, lòng tôn kính và sự cảm phục đối với Bác Hồ kính yêu luôn thường trực trong ánh mắt và giọng nói của ông. Trung tướng Hoàng Nghĩa Khánh nhớ lại:

- Trong chiến tranh, Cục Tác chiến thường xuyên nhận được sự chỉ đạo của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Bộ Quốc phòng và Bộ Tổng tham mưu. Với trọng trách là cơ quan tham mưu tác chiến chiến lược của quân đội, Cục Tác chiến luôn nắm chắc diễn biến chiến sự, dự báo tình hình và đề xuất phương án tác chiến để Bộ Tổng tham mưu báo cáo Trung ương Đảng. Tại Sở chỉ huy Cục, luôn có một đường dây điện thoại trực tiếp tới nhà làm việc của Bác Hồ để hằng ngày báo cáo tình hình chiến sự với Bác, hoặc qua đồng chí Vũ Kỳ (Thư ký riêng của Bác Hồ). Tôi còn nhớ, sau trận tập kích sân bay Plây-cu, ta tiêu diệt và làm bị thương hàng trăm lính Mỹ, phá hủy 20 máy bay, Cục Tác chiến gửi văn bản sang báo cáo với Bác. Đọc xong Bác rất vui, nhưng căn dặn đồng chí Vũ Kỳ truyền đạt ý kiến của Bác nhắc nhở chúng tôi phải kiểm tra cho thật chính xác để khen thưởng các đơn vị lập chiến công; đồng thời, Bác yêu cầu chúng tôi thông tin cho báo chí ở mức độ vừa phải đủ để động viên bộ đội, nhân dân chứ không được phô trương sẽ bất lợi cho chiến cuộc. Chúng tôi hiểu, ý của Bác là không để Mỹ mất thể diện của nước lớn rồi lấy cớ kích động đòi tăng nhanh can thiệp vũ trang vào miền Nam Việt Nam. Bác nhắc nhở, bây giờ ta “đánh lấy miếng chứ không phải đánh lấy tiếng”. Quán triệt tinh thần chỉ đạo của Bác, Cục Tác chiến tham mưu xây dựng các kế hoạch, phương án chiến đấu trên cơ sở nắm chắc tình hình, đánh giá đúng thuận lợi-khó khăn, lường trước những bất lợi, bảo đảm chắc thắng.

Trung tướng, Phó giáo sư Hoàng Nghĩa Khánh.

Trong số những cơ quan, đơn vị được Bác Hồ đặc biệt quan tâm, theo dõi sát sao, Cục Tác chiến vinh dự nhận được sự chỉ đạo thường xuyên, đều đặn của Người vì tính chất nhiệm vụ của Cục Tác chiến vô cùng quan trọng, vừa làm tham mưu chiến lược, vừa đảm nhiệm những công tác tuyệt mật; là cơ quan chủ trì hiệp đồng với các đơn vị thuộc Bộ Quốc phòng và các bộ, ngành khác trong tác chiến. Do vậy, Bác Hồ và Trung ương Đảng luôn dành cho cán bộ, chiến sĩ Cục Tác chiến sự chỉ đạo kịp thời và những tình cảm sâu sắc. Ngược lại, cán bộ, chiến sĩ Cục Tác chiến luôn quan tâm bảo vệ an toàn cho Bác, nhất là khi Người đi công tác hoặc xuống các đơn vị thăm bộ đội. Mỗi lần Bác đi cơ sở đều có cán bộ tác chiến đi theo để báo cáo tình hình; thậm chí khi Bác xuống trận địa pháo phòng không, Cục Tác chiến còn đưa xe thông tin cơ động đi theo, có bản đồ, tiêu đồ phòng không theo dõi hoạt động của máy bay địch để báo cáo với Bác; đồng thời, để nắm tình hình địch oanh tạc, bảo vệ Bác. Trung tướng Hoàng Nghĩa Khánh hồi tưởng:

- Vào một ngày cuối năm 1968, khi đó tôi là Trung tá, Trưởng phòng thuộc Cục Tác chiến. Tôi nhận được lệnh cùng với đồng chí Dương Ngọc Lâm, Trợ lý tác chiến chuyên trách xây dựng sở chỉ huy bí mật và đồng chí Nguyễn Hữu Kháng, Cục trưởng Cục Bảo vệ sang cơ quan Trung ương đưa Bác Hồ lên vùng bí mật để tránh máy bay địch ném bom đánh phá trung tâm Hà Nội. Trước đó mấy ngày, có lần địch đã phóng tên lửa vào sân sau hội trường Ba Đình, gần cơ quan Trung ương nên Bộ Chính trị quyết định dời cuộc họp quan trọng lên căn cứ bí mật ở Hòa Bình. Khi tới căn cứ, chúng tôi nhanh chóng triển khai các phương tiện thông tin nắm tình hình ở Hà Nội và tổ chức bảo vệ cuộc họp. Đồng chí Tư lệnh Binh chủng Thông tin đã chỉ đạo triển khai gấp đường dây liên lạc từ Hà Nội lên Huyện ủy Lạc Thủy phục vụ các đồng chí lãnh đạo. Bác nói với đồng chí Vũ Kỳ: “Bộ Chính trị quyết định thì Bác phải dời đi, nhưng còn cán bộ, chiến sĩ, nhân dân Hà Nội thì sao? Bác thấy sốt ruột, không yên tâm”. Đồng chí Vũ Kỳ thưa với Bác: “Vì có tin của Cục 2 báo cáo, địch sẽ ném bom Hà Nội nên Bộ Chính trị quyết định chuyển lên đây để tiếp tục cuộc họp cho an toàn. Còn ở Hà Nội, Cục Tác chiến đã có kế hoạch phòng không nhân dân, triển khai phương án sẵn sàng đối phó rồi. Xin Bác cứ yên tâm!”. Trong suốt quá trình họp, cứ khoảng 15-20 phút, Bác lại giục đồng chí Võ Nguyên Giáp sang chỗ chúng tôi đang trực để nắm tình hình vào báo cáo với Bác. Biết Bác lo lắng cho Hà Nội, cho nhân dân nên tôi liên tục nắm thông tin và báo cáo với Đại tướng Võ Nguyên Giáp: “Hà Nội đã sẵn sàng đáp trả máy bay địch. Hiện tại vẫn chưa có dấu hiệu khả nghi”. Kết thúc buổi họp, Bác sang ngay chỗ chúng tôi. Bác bảo: “Chú đưa máy để Bác trực tiếp nghe báo cáo tình hình Hà Nội”. Nghe xong, thấy Bác vui hơn. Người yêu cầu quân dân Hà Nội tiếp tục đề cao cảnh giác. Cục Tác chiến và lực lượng phòng không-không quân chủ động theo dõi phát hiện máy bay địch từ xa để kịp thời báo động và đánh trả, bảo vệ an toàn cho nhân dân.

Cục trưởng Cục Tác chiến Hoàng Nghĩa Khánh (người quan sát khí tài) cùng Tổng Tham mưu trưởng Lê Trọng Tấn kiểm tra thực địa tại Lạng Sơn, năm 1984. Ảnh tư liệu.

Trưa hôm đó, lúc ăn cơm Bác bảo đồng chí Vũ Kỳ gọi anh em tác chiến vào cùng ăn với Bác. Bữa cơm trưa đạm bạc chỉ có xôi, mấy lát giò lụa do Văn phòng Trung ương chuẩn bị từ trước theo yêu cầu của Bác: Đơn giản, gọn nhẹ, không làm phiền địa phương; ngoài ra, có thêm một đĩa rau muống luộc anh em tranh thủ hái trong vườn cơ quan huyện ủy. Nhớ lại bữa cơm được cùng ăn với Bác Hồ và các đồng chí lãnh đạo cao cấp của Đảng, Quân đội, Trung tướng Hoàng Nghĩa Khánh xúc động:

- Cuộc sống của Bác Hồ vốn rất giản dị, thanh đạm, gần gũi với hết thảy mọi người. Tôi không bao giờ quên tình cảm của Bác dành cho chúng tôi như một người cha quan tâm đến những đứa con. Bác gắp thức ăn cho từng người và bảo chúng tôi phải ăn cho no để có sức khỏe phục vụ nhân dân. Nhìn Bác tuổi cao, sức yếu nhưng vẫn cùng ăn xôi nắm để nguội, tôi bỗng trào dâng niềm thương yêu khó tả. Trong bữa cơm, Bác hỏi đùa đồng chí Bí thư huyện ủy: “Khi nãy Bác nghe có tiếng lợn kêu eng éc, tưởng các chú mổ lợn chiêu đãi “dân sơ tán”, sao không thấy lòng lợn đâu nhỉ?”. Đồng chí Vũ Kỳ báo cáo ngay: “Thưa Bác, Huyện ủy làm thịt lợn để chiêu đãi hội nghị phụ nữ người dân tộc thiểu số đấy ạ!”. Bác cười: “Vậy thì được, phải quan tâm đến đồng bào thiểu số, tạo điều kiện tốt nhất để đồng bào ổn định cuộc sống. Phụ nữ là lực lượng tuyên truyền rất hiệu quả đấy! Bác tưởng mổ lợn để chiêu đãi “dân sơ tán” thì Bác không ăn đâu”. Nghe vậy ai nấy đều thêm khâm phục, kính trọng tấm lòng và tình cảm của Người. Dù giữ trọng trách lớn lao với dân, với nước nhưng đi đến đâu Bác cũng cố hết sức để không làm phiền địa phương. Những lời dạy của Bác trở thành phương châm sống của tôi trong suốt cuộc đời.

Buổi chiều hôm ấy, mới khoảng 16 giờ nhưng Bác đã sốt ruột, bảo: “Ta về thôi, bây giờ máy bay địch không dám đánh nữa đâu”. Theo lời Bác, cả đoàn công tác dời Hòa Bình về Thủ đô an toàn…

Sự chỉ đạo và tình cảm của Bác dành cho Cục Tác chiến còn được thể hiện ở sự quan tâm rất đời thường. Những lần đi công tác nước ngoài về hoặc sau những chuyến đi công tác các tỉnh xa, Bác không quên bảo đồng chí Vũ Kỳ gửi quà của Bác sang cho anh em Cục Tác chiến, khi thì vài gói kẹo; lúc lại hộp chè khô, tút thuốc lá thơm. Bác nói, Cục Tác chiến làm việc căng thẳng, vất vả, thức đêm nhiều, nên Bác gửi sang làm quà cho anh em những lúc thức đêm. Theo lời nguyên Cục trưởng Hoàng Nghĩa Khánh, những cán bộ, chiến sĩ của Cục có may mắn được tiếp xúc, làm việc với Người đều mãi mãi khắc ghi những tình cảm chân thành, sự thương yêu sâu sắc mà Người dành cho. Đó là niềm tự hào, là động lực thôi thúc anh em phấu đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, xây dựng Cục Tác chiến lớn mạnh, lập nhiều chiến công, xứng đáng với truyền thống đơn vị 2 lần được phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân.

Nguồn QĐND