Luật Cư trú và những bất cập trong thực thi

BP - Luật Cư trú đã được Quốc hội khóa XI, kỳ họp thứ 10 thông qua ngày 29-11-2006 và có hiệu lực thi hành từ ngày 1-7-2007. Mặc dù đã gần 10 năm kể từ ngày luật này có hiệu lực, song đến nay nhiều quy định vẫn chưa thực sự đi vào cuộc sống vì không còn phù hợp và thậm chí trở thành rào cản đối với công tác quản lý nhà nước về hộ khẩu và thường trú, tạm trú, tạm vắng.

Tại điều 18 của luật này quy định về đăng ký thường trú với nội dung như sau: Đăng ký thường trú là việc công dân đăng ký nơi thường trú của mình với cơ quan nhà nước có thẩm quyền và được cơ quan này làm thủ tục đăng ký thường trú, cấp sổ hộ khẩu cho họ. Và tại điều 30 đăng ký tạm trú có quy định: Đăng ký tạm trú là việc công dân đăng ký nơi tạm trú của mình với cơ quan nhà nước có thẩm quyền và được cơ quan này làm thủ tục đăng ký tạm trú, cấp sổ tạm trú cho họ. Người đang sinh sống, làm việc, lao động, học tập tại một địa điểm thuộc xã, phường, thị trấn nhưng không thuộc trường hợp được đăng ký thường trú tại địa phương đó thì trong thời hạn ba mươi ngày, kể từ ngày đến phải đăng ký tạm trú tại Công an xã, phường, thị trấn. Người đến đăng ký tạm trú phải xuất trình giấy chứng minh nhân dân hoặc giấy tờ có xác nhận của Công an xã, phường, thị trấn nơi người đó đã đăng ký thường trú; giấy tờ chứng minh quyền sở hữu hoặc sử dụng nhà ở đó; nộp phiếu báo thay đổi hộ khẩu, nhân khẩu, bản khai nhân khẩu; trường hợp chỗ ở hợp pháp là nhà do thuê, mượn hoặc ở nhờ của cá nhân thì phải được người cho thuê, cho mượn, cho ở nhờ đồng ý bằng văn bản... Trường hợp người đã đăng ký tạm trú nhưng không sinh sống, làm việc, lao động, học tập từ sáu tháng trở lên tại địa phương đã đăng ký tạm trú thì cơ quan đã cấp sổ tạm trú phải xóa tên người đó trong sổ đăng ký tạm trú.

Luật quy định là vậy, nhưng việc đăng ký tạm trú, tạm vắng, xóa tên trong sổ hộ khẩu, trong sổ tạm trú... xem ra còn quá lỏng lẻo, thậm chí có nơi chỉ thực hiện cho có hoặc không thực hiện. Và đâu là nguyên nhân làm cho không ít người phải vất vả, khổ sở trong việc đi tìm người chủ đã bán xe cho mình, vì có thể do người chủ cũ đã mất hoặc đổi chỗ ở mới. Đặc biệt, từ 1-1-2017, ngày mà điểm b, khoản 1, điều 30 Nghị định số 46/2016/NĐ-CP có hiệu lực thi hành thì việc này đã trở thành nỗi lo của nhiều người. Bởi tại điểm b, khoản 1, điều 30 có quy định như sau: Phạt tiền từ 100.000 đồng đến 200.000 đồng đối với cá nhân, từ 200.000 đồng đến 400.000 đồng đối với tổ chức là chủ xe môtô, xe gắn máy và các loại xe tương tự xe môtô thực hiện một trong các hành vi vi phạm sau đây: Không làm thủ tục đăng ký sang tên xe (để chuyển tên chủ xe trong Giấy đăng ký xe sang tên của mình) theo quy định khi mua, được cho, được tặng, được phân bổ, được điều chuyển, được thừa kế tài sản là xe môtô, xe gắn máy, các loại xe tương tự xe môtô.

Vì vậy, trường hợp người chủ cũ đã đổi chỗ ở, người đi tìm gặp nhiều khó khăn hơn do cơ quan quản lý cũng không nắm được nơi ở mới. Trong khi đó, tại điều 22 của Luật Cư trú 2006 có quy định: Người thuộc một trong các trường hợp sau đây thì bị xóa đăng ký thường trú: ...Đã đăng ký thường trú ở nơi cư trú mới; trong trường hợp này, cơ quan đã làm thủ tục đăng ký thường trú cho công dân ở nơi cư trú mới có trách nhiệm thông báo ngay cho cơ quan đã cấp giấy chuyển hộ khẩu để xóa đăng ký thường trú ở nơi cư trú cũ. Và đây cũng chính là kẽ hở trong công tác quản lý hộ khẩu, đăng ký thường trú, tạm trú, tạm vắng..., dẫn đến tình trạng tội phạm có cơ hội lẩn trốn và cuối cùng cơ quan chức năng phải phát lệnh truy nã. Và thực tế đã có không ít tội phạm lẩn trốn cả chục năm, thậm chí là 20 năm mới bị phát hiện.

Đã đến lúc các cơ quan thẩm quyền sớm có giải pháp hữu hiệu để quản lý cư trú, nhằm giảm thiểu và ngăn ngừa các trường hợp người phạm tội, người bị truy nã lẩn trốn.

N.V