Lợi và hại của lò đốt rác thủ công

BP - Hiện nay, ô nhiễm môi trường từ rác thải sinh hoạt ở vùng nông thôn đang trở thành nỗi bức xúc của người dân. Để xử lý tình trạng rác thải ngày càng tăng, nhiều hộ đã xây dựng lò đốt rác thủ công loại nhỏ ngay tại vườn của gia đình, thay thế hình thức chôn lấp. Mô hình lò đốt rác thủ công tại nhà được một số người cho rằng sẽ mang lại hiệu quả thiết thực trong giữ gìn vệ sinh, góp phần hoàn thành tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới. Tuy nhiên, theo đánh giá của các chuyên gia về môi trường, giải pháp này tuy đạt lợi ích trước mắt nhưng về lâu dài sẽ để lại hậu quả khó lường.

Thói quen của người dân nông thôn là hay xả rác thải bừa bãi ra môi trường. Việc tuyên truyền giữ gìn vệ sinh chung, thu gom phân loại rác để xử lý, các gia đình tự đào hố chôn lấp rác đã không mang lại hiệu quả thiết thực. Vì vậy, người dân nghĩ ra cách xây lò đốt rác tại nhà với chi phí khoảng vài trăm ngàn đồng. Từ khi xây lò đốt rác tại nhà, ý thức thu gom, phân loại và xử lý rác thải sinh hoạt của các hộ cũng đã được nâng lên. Có lò đốt rác, nhiều nơi giảm tình trạng xả thải bừa bãi, đường làng ngõ xóm sạch hơn. Đến nay, trên địa bàn tỉnh Bình Phước, một số xã của các huyện Bù Đốp, Chơn Thành... đã phát triển khá nhiều lò đốt rác thủ công tại gia. Tuy nhiên, đây cũng chỉ là việc làm tự phát của người dân chứ không phải chủ trương của các cấp chính quyền.

Các chuyên gia về môi trường cho rằng, việc đốt rác bằng phương pháp thủ công sẽ là “lợi bất cập hại”. Các loại rác thải sinh hoạt, kể cả túi ni-lon, vỏ bao bì thuốc bảo vệ thực vật... đều đưa vào lò đốt sẽ thải ra khói, mùi khét, gây ô nhiễm môi trường. Khi rác bị đốt, khí thải không thu được mà xả hết ra môi trường; đầu tiên là môi trường không khí, sau đó lắng đọng xuống môi trường đất và môi trường nước. Vật dụng bị cháy có nhiều thành phần độc hại, tạo ra lượng khí độc rất lớn trong luồng khói. Qua quan sát, do lò xây thấp nên mỗi khi đốt, khói bay mù mịt, túi ni-lon cháy tỏa mùi khét ra không gian rất rộng. Lo ngại hơn là các lò đều xây tại vườn nên khi đốt rác, khói thường bay vào nhà ảnh hưởng đến sức khỏe người già, trẻ nhỏ. Do lò đốt rác xây dựng không phù hợp với các tiêu chuẩn kỹ thuật, đốt thủ công, nhiệt độ dưới 1.000^OC nên khi đốt, khói độc sẽ tạo thành chất điôxin, gây ra một số bệnh nan y cho con người. Tại một số địa phương, chuyên gia môi trường đã lên tiếng cảnh báo về nguy cơ ô nhiễm không khí do đầu tư tràn lan lò đốt rác thủ công.

Để giảm nguy cơ phát thải khí độc hại vào môi trường, công nghệ đốt rác phải tuân thủ chặt chẽ từ khâu phân loại đến bảo đảm nhiệt độ đốt, hệ thống xử lý khí thải... Việc sử dụng các lò đốt rác nhỏ có thể coi là một giải pháp tình thế, nhất là đối với vấn đề chất thải sinh hoạt ở khu vực nông thôn. Tuy vậy, các cơ quan chức năng cần nhìn nhận, đánh giá lại việc đầu tư lò đốt một cách hiệu quả nhất, nhằm tránh tình trạng xây dựng tràn lan, gây ra những hậu quả xấu về môi trường. Đối với các lò không đạt tiêu chuẩn, gây khói bụi cần dừng ngay hoạt động đốt rác, tránh gây nhiễm ảnh hưởng đến sức khỏe người dân trong khu vực.

Hà Thanh