MÔ HÌNH PHÁT TRIỂN HỒ TIÊU BỀN VỮNG Ở LỘC NINH, BÙ ĐỐP:

Lợi nhà nông - lợi doanh nghiệp

Tháng 5-2013, thông qua UBND tỉnh, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thực hiện mô hình “Phát triển sản xuất hồ tiêu bền vững” tại 2 huyện Lộc Ninh và Bù Đốp. Theo đó, Công ty TNHH Chế biến gia vị Nedspice Việt Nam đã liên kết với 202 hộ/10 câu lạc bộ (CLB) sản xuất tiêu sạch, hợp đồng bao tiêu 400 tấn khô đạt chuẩn. Đây là mô hình liên kết người trồng tiêu - doanh nghiệp đầu tiên ở Bình Phước, bước đầu mang lại hiệu quả, tạo niềm phấn khởi khi hai bên cùng có lợi.

GIÁ CAO HƠN THỊ TRƯỜNG 5.000 ĐỒNG/KG

Gặp anh Trịnh Văn Ân, thành viên CLB sản xuất tiêu sạch bền vững ở ấp 4, xã Lộc An (Lộc Ninh) tại trạm thu mua của Công ty Nedspice, đóng tại thị trấn Lộc Ninh, anh phấn khởi: Gần 20 năm trồng tiêu nhưng chưa năm nào yên tâm bán tiêu như năm nay. Bởi bán cho công ty không lo bị gian dối mà cân xong được thanh toán ngay. Nếu so sánh cùng chất lượng sản phẩm thì bán cho công ty mỗi ký tiêu thêm được 5.000 đồng so với bán cho tiểu thương.

Nông dân phấn khởi thu hoạch tiêu bán cho Công ty Nedspice

Anh Ân cho biết, không riêng gia đình anh mà những hộ trồng tiêu ở ấp 4 vẫn sử dụng phân hữu cơ, giảm lượng phân hóa học và không lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật. Nhờ vậy mới giữ được tuổi thọ vườn tiêu và ấp 4 nhiều năm nay đã nổi lên nhiều “đại gia”. Tuy nhiên, khi tham gia mô hình phát triển hồ tiêu bền vững, được tập huấn, sinh hoạt CLB hàng tháng, có chuyên gia của Công ty Nedspice hướng dẫn, những nông dân như anh Ân mới thấy được giá trị đích thực của quy trình sản xuất tiêu sạch. Đặc biệt bảo đảm xanh, sạch môi trường, sức khỏe người trồng tiêu và năng suất cao, tuổi thọ cây tiêu bền lâu.

Ngày 25-4, Nedspice sẽ cấp Chứng nhận sản xuất tiêu sạch cho 202 thành viên/10 CLB ở Lộc Ninh, Bù Đốp tham gia mô hình sản xuất hồ tiêu bền vững năm 2013-2014. Định hướng năm 2014-2015, Nedspice sẽ mở rộng mô hình liên kết với 700 hộ trồng tiêu, thu mua khoảng 1.000 tấn tiêu sạch và mở rộng mô hình những năm tiếp theo.

Nói rõ về mô hình CLB sản xuất tiêu bền vững, anh Bùi Quốc Hải, Chủ nhiệm CLB ở ấp Phước Tín, xã Hưng Phước (Bù Đốp) cho biết: Năm 2013, khi triển khai mô hình, Phước Tín có 36 hộ trồng tiêu tham gia. Tuy nhiên, khi Công ty Nedspice kiểm tra thực tế chỉ còn 32 hộ đạt tiêu chí sản xuất tiêu sạch. Tham gia mô hình người trồng tiêu được tập huấn áp dụng 10 nguyên tắc tiêu chuẩn canh tác tiêu bền vững của Tổ chức Rainforest Allance (R.A) - tổ chức cấp giấy chứng nhận sản xuất tiêu sạch cho Công ty Nedspice: Hệ thống quản lý môi trường và xã hội bảo tồn hệ sinh thái, nguồn nước; đối xử công bằng và điều kiện làm việc tốt, bảo đảm sức khỏe cho người lao động; quản lý mùa vụ tốt.

Nông dân được công ty trang bị phòng hộ lao động, tập huấn, giao lưu hàng tháng. Tiêu khô dung lượng đạt 500g, độ ẩm 15% và 1% tạp chất. Nếu nông dân chở tiêu đến công ty được tính thêm 40 ngàn đồng/tạ. Ký gửi chờ giá được ứng 70% giá trị và khi chốt giá bán công ty tính theo giá thị trường hiện tại. Anh Hải cho biết, mùa tiêu năm nay gia đình bán cho Nedspice 7 tấn, trong đó có 4 tấn đang ký gửi tại kho công ty. Nếu so giá bán cho tiểu thương những năm trước với chất lượng tiêu ngang thì cân công ty mỗi ký cao hơn 5.000 đồng. Bởi bán cho tiểu thương không được bảo đảm tính trung thực của cách tính độ ẩm, dung lượng và tạp chất. Tiểu thương vào mua tại vườn chỉ nhìn tiêu phơi trên sân rồi ra giá bằng cảm tính.

LỢI DOANH NGHIỆP

Công ty Nedspice đã thu mua gần đủ 400 tấn/202 hộ theo hợp đồng đã ký. Trong đó hơn 50% sản lượng nông dân ký gửi kho công ty chờ giá tốt hơn. Mô hình liên kết người trồng tiêu và Nedspice đã tạo niềm vui, phấn khởi cho người trồng tiêu cũng như doanh nghiệp.

Mô hình phát triển hồ tiêu bền vững góp phần nâng cao năng suất, tuổi thọ cây tiêu - Ảnh: T.L

Bà Lâm Thị Thúy Hằng, Trạm trưởng thu mua tại Lộc Ninh cho biết: Các phương tiện như máy đo độ ẩm, phân loại tạp chất, cân của trạm đều đạt chuẩn quốc tế và được kiểm định hàng năm. Đây chính là yếu tố tạo lòng tin về tính minh bạch, chính xác của Nedspice với nông dân. Bình Phước là vùng trồng tiêu trọng điểm của cả nước, chất lượng sản phẩm tốt, vì thế tiêu của nông dân tham gia mô hình bán cho Nedspice đều cao hơn 500g.

Chủ nhiệm của 10 CLB phát triển sản xuất tiêu bền vững ở Lộc Ninh và Bù Đốp sau 1 mùa bán tiêu đã kiến nghị với công ty: Linh động hơn về giá và thu mua tiêu cho nông dân kịp thời. Mua hết tiêu cho nông dân cả số lượng ngoài hợp đồng nếu số dư không lớn. Nông dân đã tin tưởng ký gửi tiêu tại kho công ty thì Nedspice nên tin tưởng cho nông dân ứng trước vốn (nếu có nhu cầu) để đầu tư chăm sóc vườn tiêu...

Giới thiệu về Công ty TNHH Chế biến gia vị Nedspice Việt Nam, ông Lâm Hoàng Quốc Khôi, Giám đốc thu mua tiêu cho biết: Nedspice là công ty 100% vốn của Hà Lan, một trong ba tập đoàn sản xuất gia vị hàng đầu thế giới. Tại Việt Nam, Nedspice thu mua bình quân khoảng 10.000 tấn tiêu khô/năm. Khác với các doanh nghiệp khác (chỉ thu mua) tại Việt Nam, Nedspice vừa thu mua hồ tiêu, vừa có nhà máy sản xuất tiêu bột để cung cấp cho hệ thống siêu thị châu Âu. Vì thế nguyên liệu phải bảo đảm, không gian lận thương mại, an toàn vệ sinh thực phẩm theo đơn đặt hàng tiêu bột cho thị trường khó tính châu Âu.

Năm 2000, Nedspice đã mở trạm thu mua tại thị trấn Lộc Ninh, nhưng chưa tổ chức theo mô hình liên kết hợp đồng với nông dân. Tháng 5-2013, Nedspice thông qua UBND tỉnh, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn triển khai mô hình liên kết sản xuất tiêu bền vững. Ngày 24-3-2014, Nedspice được tổ chức A.R cấp giấy chứng nhận sản xuất tiêu sạch bền vững. Do vừa thu mua vừa chế biến nên Nedspice không chỉ tập trung thu mua vào mùa vụ mà mua rải đều cả năm để có nguyên liệu sản xuất. Như vậy, nếu nông dân ký gửi tại kho công ty chờ giá tốt sẽ được ứng trước để trang trải nợ nần, trả công thu hoạch, đồng thời thực hiện tốt bài toán “điều tiết thị trường” thì Nedspice cũng có nguyên liệu sản xuất cả năm với giá thích hợp, ổn định. Mô hình liên kết nông dân - doanh nghiệp sẽ giải được bài toán tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp của Chính phủ về sản xuất hồ tiêu theo hướng bền vững.

Phương Hà