Lỗ hổng lệch chuẩn

BP - Sáng 2-4, hầu hết tờ báo lớn đồng loạt đưa tin trên phiên bản điện tử Công an tỉnh Bắc Ninh đêm 1-4 đã tạm giữ Ngô Bá Khá - tức Khá “bảnh”, 26 tuổi, trú huyện Từ Sơn (Bắc Ninh) để điều tra về hành vi tổ chức đánh bạc. Điều bất ngờ là Khá không phải, cũng không liên quan đến giới nghệ sĩ, cơ quan nhà nước hay nhân vật có uy tín nào, cũng không là người có gia thế lớn... Thậm chí Khá chỉ học hết lớp 7, sống trong căn nhà đơn sơ và chuyện công an bắt một nhóm vài thanh niên đánh bạc là điều bình thường, không có gì đặc biệt... Vậy vì sao chuyện này lại thu hút sự quan tâm của báo chí, mạng xã hội đến thế và phía sau đó là câu chuyện gì?

Khá “bảnh” - biệt danh do Khá tự đặt dù ngoại hình rất bình thường - có kênh Youtube hơn 1,8 triệu người theo dõi, trang Facebook cá nhân hơn 600.000 người theo dõi. Đây là các con số mơ ước với cả những người nổi tiếng, nghệ sĩ lớn. Trên Facebook hay Youtube, Khá “bảnh” chủ yếu phát video quay lại cuộc sống, hành động, suy nghĩ của mình. Và những video này có hàng triệu, có khi lên tới cả chục triệu lượt xem, đồng nghĩa sẽ được Youtube, Facebook trả một khoản tiền rất lớn. Những video của Khá có một điểm chung: Lệch chuẩn. Ví dụ mới nhất như ngày 26-3 vừa qua, Khá đăng một video lên Youtube “Đi xe máy tốn xăng bực mình đập xe”. Trong video, Khá nói đi xe tay ga tốn xăng, rồi dùng gậy đập nát, đổ xăng, châm lửa đốt xe. Hay như trước đó ít hôm, ngày 21-3, Khá cùng một số người dàn hàng ngang chụp ảnh trên đường cao tốc Hà Nội - Hải Phòng... Mỗi khi livestream hay trong video, Khá hầu hết nói tục, nói bậy, nói ngược với chuẩn mực đạo đức.

Khá từng bị đưa đi trại giáo dưỡng vì hành vi gây rối trật tự công cộng năm 17 tuổi, sau đó từng phải thụ án cũng vì tội này. Thế nhưng, rất bất ngờ và rất đáng lưu tâm là Khá “bảnh” ngày càng có nhiều người trẻ hâm mộ, lượng theo dõi và xem video ngày một tăng. Điển hình như sau khi Khá thực hiện điệu “múa quạt” - một kiểu múa ở vũ trường thịnh hành những năm 90 của thế kỷ trước - rồi đăng trên Youtube, nó đã nhanh chóng trở thành “trend” (tạm hiểu là xu hướng) thể hiện bản thân của không ít thanh niên nhiều tháng qua. Thậm chí, 2 cuộc thi của Đường lên đỉnh Olympia của VTV phát sóng trong quý 1/2019, có 2 thí sinh thể hiện mình bằng cách bắt chước Khá biểu diễn lại màn múa quạt này, hay bạn gái một trong những cầu thủ nổi tiếng nhất của đội tuyển bóng đá Việt Nam cũng mới bắt chước múa cho cộng đồng mạng xem...

Tất cả những điều đó cho thấy đang có một lỗ hổng nào đó về giáo dục, văn hóa, quản lý xã hội và cả báo chí - truyền thông trong định hình chuẩn mực cho thế hệ trẻ. Có không ít người trẻ, thậm chí cả những người không còn trẻ cũng bị cuốn vào lỗ hổng ấy mà không nhận ra. Ví dụ như cha mẹ, ông bà, anh chị em ruột của mình sinh ngày tháng năm nào có khi không nhớ, quê quán đầy đủ của vợ/chồng mình chỉ mang máng, nhưng lại nhớ chính xác cả ngày giờ liên quan, quê quán, quá trình sống, sở thích...  của một tác giả bài hát, dòng nhạc, diễn viên, ca sĩ nào đó mình thích. Có những cái đẹp trong cuộc sống, những bậc vĩ nhân của thế giới hay đất nước thì lại không được học tập, không được lan tỏa. Ngược lại, học sinh xuất sắc dự thi Đường lên đỉnh Olympia lại bắt chước trường hợp lệch chuẩn, hư hỏng chỉ học hết lớp 7... Bài toán này cần được nhận diện một cách đầy đủ, chính xác, từ đó có lời giải hiệu quả cho vấn đề đang đặt ra đối với thế hệ trẻ trong tương lai.

Trần Phương