11-9-2014:

Lễ hội Cầu bông và hội Chọi trâu ở Hớn Quản

BP - Lễ Cầu bông (cầu cho cây cối đơm bông kết trái xum xuê, tươi tốt, mùa màng bội thu, dân giàu nước mạnh) tại đình thần Tân Khai, xã Tân Khai là dịp nhân dân tưởng nhớ công ơn những người có công khai sáng ra vùng đất một thời hoang vu, cách trở để ngày nay có cuộc sống an lạc, thái bình. Những ngày qua, người dân Hớn Quản háo hức chuẩn bị lễ Cầu bông gắn với sự kiện đón nhận Bằng công nhận di tích cấp tỉnh và hội Chọi trâu lần đầu tiên tổ chức tại tỉnh Bình Phước vào ngày 11-9-2014, cũng là ngày tổ chức lễ Cầu bông hằng năm của đình thần Tân Khai (18-8 âm lịch). Sân chọi trâu dự kiến có sức chứa khoảng 3.000-5.000 khán giả, tại ấp 5, xã Tân Khai.

Ông Nguyễn Văn Chính vui mừng vì trâu của mình đã thắng vòng sơ tuyển, đại diện ấp 5 tham gia ngày hội

Ông Nguyễn Hoàng Phụng, Phó ban trị sự đình thần Tân Khai cho biết: “Từ ngày còn nhỏ, chúng tôi đã được ông bà, cha mẹ kể về hai ông Trần Văn Bầu, Huỳnh Văn Khuê từ Bình Dương (ngày nay) đến vùng đất hoang vu Tân Khai lập làng, vào khoảng năm 1800. Từ uy tín của 2 ông, người dân về làng mới ngày một đông, cùng với việc chăm lo sản xuất, tổ tiên của chúng tôi đã lập đình thờ Thành hoàng Bổn Cảnh vào ngày 18-8-1901”.

Ông Nguyễn Minh Long cũng là Phó ban trị sự đình thần Tân Khai tiếp lời: “Trải qua thời gian với nhiều biến cố, nơi lần đầu tiên lập đình ở đầu ruộng Đập Ông (làng Tân Khai xưa, nay vẫn thuộc ấp 5, xã Tân Khai) giờ chỉ còn lại 2 viên gạch và đám cây che xung quanh không ai dám phá. 11 lần người dân dời làng thời chiến tranh cũng là 11 lần đình thần Tân Khai dời chỗ, có khi ở trong rừng đình chỉ che tạm bằng lán nhỏ và chỉ kịp mang theo Sắc Thần. Tuy nhiên, chưa khi nào hoạt động của đình thần bị gián đoạn, kể cả khi người dân bị dồn vào ấp chiến lược vẫn duy trì 2 ngày lễ lớn trong năm là lễ Kỳ yên (18-3 âm lịch, cầu cho nước nôi đầy đủ, mưa thuận gió hòa, quốc thái dân an) và lễ Cầu bông (18-8 âm lịch).

Làm lễ Cầu bông, người nông dân bày tỏ lòng thành, sắm lễ vật dâng cúng và cầu mong cây cối đơm bông kết trái, mùa màng bội thu, nhà nhà no ấm. Phần nghi lễ quan trọng nhất là lễ thỉnh Sắc Thần. Đêm trước diễn ra lễ cầu bông, sau khi làm heo tế thần, đoàn hát bội sẽ biểu diễn các tuồng hát có nội dung tôn vinh trung thần, chính nghĩa, trừ nịnh thần.

Năm nay, đoàn hát bội đến từ tỉnh Bình Dương sẽ hát hai tuồng: “Nguyễn Huệ bình Thăng Long” và “Lý Thường Kiệt phạt Tống Bình Châu” của đạo diễn Hữu Lập.

Ngày tổ chức lễ Cầu bông năm nay, cũng là ngày diễn ra hội Chọi trâu đầu tiên trong tỉnh. Chúng tôi đến thăm ông Nguyễn Văn Chính ở ấp 5, xã Tân Khai. Gia đình ông Chính nhiều đời nuôi trâu. Ông Chính từng trải qua tuổi thơ say mê xem trâu làng dưới “đụng” (chọi) trâu làng trên như bao đứa trẻ khác. Chỉ vào con trâu buộc riêng ở một góc sân, ông Chính nói: “Cách đây một năm, tôi lặn lội đi tìm nhiều tỉnh, đến Tây Ninh thì bén duyên với “ông” này. Vừa rồi, làng bình chọn đề cử “ông ấy” đại diện dự hội Chọi trâu sắp tới, vì sơ tuyển “ông ấy” đụng 10 con đều thắng, vòng trong “đụng” 4 con cũng thắng nốt”.

Khi chúng tôi hỏi bí quyết để chăm sóc trâu chọi, ông Chính cười và nói: Tôi chỉ dựa vào cảm nhận, tình cảm của mình với trâu để nhận ra sự thay đổi về sức khỏe hay loại thức ăn mà trâu thích. Tôi luôn chăm sóc trâu theo phương pháp dân gian truyền nhiều đời của gia đình, kể cả vết thương sau khi chọi cũng không dùng thuốc. Trâu của ông Nguyễn Văn Chính là một trong số 16 con sẽ tham gia hội Chọi trâu lần đầu tiên năm 2014.

Ngày nay, vai trò của con trâu trong nông nghiệp dần mờ nhạt, hội Chọi trâu tái hiện hình ảnh “con trâu là đầu cơ nghiệp”, tái hiện những lễ hội văn hóa dân gian đặc sắc của dân tộc.

Tuyết Ly