Làm gì để 2017 thêm 12 xã NTM?

BP - Năm 2016, toàn tỉnh có 12 xã điểm và cả 12/12 xã đều đạt mục tiêu được công nhận là xã nông thôn mới (NTM). Tuy nhiên, trong số 19 tiêu chí của Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng NTM, ở nhiều xã có một số tiêu chí đạt được nhưng chưa bền vững và phát sinh nợ đọng. Năm 2017, tỉnh tiếp tục đề ra mục tiêu có thêm 12 xã cán đích NTM nhưng có rất nhiều khó khăn phía trước, đặc biệt là ngân sách nhà nước có hạn, giá một số mặt hàng nông sản chủ lực của tỉnh năm 2016 chưa phục hồi và ảnh hưởng hạn hán đối với sản xuất của nhân dân vẫn còn dư âm sang năm 2017. Giải pháp nào để thực hiện được kế hoạch đề ra?

DỒN LỰC CHO 12 XÃ ĐIỂM

Tại 12 xã về đích NTM năm 2016, tính đến ngày 31-10-2016 đã huy động tổng cộng 169,817 tỷ đồng để thực hiện chương trình, gồm: vốn xây dựng cơ bản trung ương phân bổ 11,2 tỷ đồng, vốn trái phiếu chính phủ trung ương phân bổ 44 tỷ đồng, vốn sự nghiệp phát triển sản xuất do trung ương phân bổ 2,04 tỷ đồng, vốn tỉnh bảo lãnh xi măng 16,469 tỷ đồng, vốn đấu giá quyền sử dụng đất cấp huyện quản lý 51,084 tỷ đồng, vốn lồng ghép các chương trình dự án 25,101 tỷ đồng, vốn huy động từ cộng đồng dân cư, doanh nghiệp 19,896 tỷ đồng.

Theo báo cáo của các huyện, thị xã, đến hết tháng 10-2016, trong số 12 xã điểm có 4 xã không phát sinh nợ đọng xây dựng cơ bản, gồm Long Giang, thị xã Phước Long; Bù Nho, huyện Phú Riềng; Minh Hưng, huyện Chơn Thành và Minh Hưng, huyện Bù Đăng. 8 xã còn lại có báo cáo nợ, nhưng khi cơ quan chức năng phân tích rõ thì chỉ có 8,9 tỷ đồng là nợ đọng, trong đó xã Lộc Hưng, huyện Lộc Ninh nợ 5,1 tỷ đồng; xã Phú Nghĩa, huyện Bù Gia Mập nợ 3,8 tỷ đồng.

Có thể thấy, năm 2016, các cấp chính quyền cùng nhân dân trong tỉnh đã dồn lực cho 12 xã điểm NTM. Để tiếp tục giữ vững các tiêu chí đã đạt được cũng như hoàn thiện tiêu chí còn khiếm khuyết, nâng cao chất lượng NTM, nhu cầu vốn theo phân kỳ đầu tư và nâng cao chất lượng những năm tới đối với 12 xã đã về đích NTM năm 2016 là 98 tỷ đồng, tập trung vào hoàn thiện các tiêu chí trường học, đường giao thông. Đây là bài toán không dễ thực hiện khi năm 2017 toàn tỉnh tiếp tục chuyển hướng dồn lực sang thực hiện 12 xã khác.

Theo đánh giá của cơ quan chức năng, một số tiêu chí chưa thực sự bền vững của 12 xã NTM đạt được năm 2016 chủ yếu là các chỉ tiêu thuộc tiêu chí môi trường (xã Minh Hưng, huyện Chơn Thành), an ninh trật tự (xã Minh Hưng, huyện Chơn Thành; xã Minh Hưng, huyện Bù Đăng; xã Bù Nho, huyện Phú Riềng...). Đây là những tiêu chí “nhạy cảm”, không cần nhiều nguồn lực về vốn nhưng khi đạt được cũng khó bền vững. Do vậy cả hệ thống chính trị cần tăng cường đảm bảo an ninh trật tự, phát động sâu rộng trong nhân dân phong trào phòng chống tội phạm và bảo vệ an ninh Tổ quốc trong tình hình mới.

403 TỶ ĐỒNG CHO 12 XÃ CÓ ĐỦ?

Tại kỳ họp thứ 3, HĐND tỉnh khóa IX, ông Trần Văn Lộc, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Chánh văn phòng Điều phối chương trình NTM của tỉnh cho rằng để thực hiện các mục tiêu của chương trình trong năm 2017, cần có 3 giải pháp tổng hợp. Đó là vốn, điều chỉnh bộ tiêu chí phù hợp với điều kiện của tỉnh và sử dụng nguồn lực trong đấu giá quyền sử dụng đất cho xây dựng NTM. Ông Lộc lý giải:

Về vốn, theo báo cáo kế hoạch đầu tư công vốn ngân sách nhà nước năm 2017, dự kiến nguồn lực ngân sách đầu tư cho NTM gồm: Vốn do trung ương phân bổ 44 tỷ đồng; vốn ngân sách tỉnh bảo lãnh xi măng khoảng 33 tỷ đồng; vốn từ đấu giá quyền sử dụng đất ở cấp huyện dành cho đầu tư hạ tầng các xã 235,9 tỷ đồng, dự kiến phân bổ cho 12 xã 126,8 tỷ đồng; vốn từ các chương trình lồng ghép khoảng 1.067 tỷ đồng, trong đó dự kiến thực hiện tại 12 xã 158 tỷ đồng. Ngoài ra, vốn huy động từ cộng đồng dân cư và doanh nghiệp khoảng 42 tỷ đồng. Tổng nguồn lực toàn xã hội dành cho 12 xã phấn đấu về đích NTM trong năm 2017 khoảng 403 tỷ đồng. Như vậy, so với năm 2016, số vốn triển khai NTM ở 12 xã năm 2017 nhiều hơn rất nhiều. Tuy nhiên, điều này còn phụ thuộc vào nền tảng của 12 xã quyết tâm về đích năm 2017. Bởi lẽ, những xã có hạ tầng cơ sở tốt nhất, có nhiều tiêu chí đạt được nhất đã triển khai và hoàn thành năm 2016. 12 xã mới khi triển khai sẽ gặp nhiều khó khăn hơn, vì thế cũng cần vốn nhiều hơn.

Về điều chỉnh bộ tiêu chí cho phù hợp với điều kiện của tỉnh: Thứ nhất là cần điều chỉnh tiêu chí giao thông. Bởi lẽ, Bình Phước cần có kết cấu, tỷ lệ loại đường hợp lý và lộ trình thực hiện khả thi. Không nhất thiết đường nào cũng phải láng nhựa hay bê tông xi măng mới đạt chuẩn. Đặc thù Bình Phước dân cư thưa, sản xuất và sinh sống không tập trung. Vì thế chỉ cần cứng hóa những tuyến đường dân cư tập trung, còn các tuyến đường dân cư thưa thớt, hoặc nơi sản xuất thì tùy điều kiện thực tế từng bước cứng hóa, trước mắt là làm cấp phối sỏi đỏ lu lèn và thường xuyên duy tu bảo dưỡng. Thứ hai, về tiêu chí cơ sở vật chất văn hóa, từ điều kiện của tỉnh và nhu cầu của cộng đồng dân cư, đặc điểm văn hóa từng dân tộc sẽ xây dựng thiết chế văn hóa phù hợp. Có thể liên xã ở trung tâm cụm xã, trước mắt nâng cấp hội trường của xã thành hội trường đa năng để phục vụ nhu cầu văn hóa của người dân. Thứ ba, về tiêu chí chợ cũng vậy. Không cứng nhắc xã nào cũng cần có cơ sở hạ tầng thương mại (chợ). Hạn chế việc sử dụng ngân sách đầu tư vào tiêu chí này mà tạo điều kiện cho xã hội hóa thành trung tâm thương mại hoặc chợ nông thôn, hoặc đơn giản nhất là điểm mua bán tập trung. Về chỉ tiêu nghĩa trang trong tiêu chí môi trường, cần mai táng phù hợp với quy định và theo quy hoạch; đồng thời thực hiện tốt quy hoạch, không nhất thiết xã nào cũng phải có nghĩa trang. Bãi rác tập trung cũng tương tự như vậy.

Về ưu tiên nguồn lực trong đấu giá quyền sử dụng đất cho xây dựng NTM, cần thực hiện điều chỉnh theo Quyết định số 1600/QĐ-TTg ngày 16-8-2016 của Thủ tướng Chính phủ. Theo đó, việc đấu giá quyền sử dụng đất sẽ trích 80% để lại cho xã xây dựng NTM, 20% huyện điều tiết.

Với việc điều chỉnh các tiêu chí theo hướng sát với điều kiện thực tế của tỉnh sẽ làm giảm áp lực lên ngân sách nhà nước và nếu thực hiện đúng kế hoạch đề ra, với sự quyết tâm cao độ và quan tâm, chỉ đạo sát sao của các cấp lãnh đạo từ tỉnh đến xã, cùng với sự tích cực chung tay của ban quản lý thôn và từng người dân, mục tiêu 12 xã về đích NTM năm 2017 là khả thi.

H. Nguyên