Lại thêm sai sót trong Bộ luật Hình sự 2015

BP - Bộ luật Hình sự năm 2015 đã được Quốc hội khóa XIII, kỳ họp thứ 10 thông qua ngày 27-11-2015 và có hiệu lực thi hành từ ngày 1-7-2016. Mặc dù còn 1 tháng nữa mới đến ngày chính thức áp dụng vào cuộc sống, song nhiều chuyên gia pháp luật đã phát hiện những sai sót, nhầm lẫn trong bộ luật này. Cụ thể là ngày 14-4-2016, trên cổng thông tin điện tử của Viện kiểm sát nhân dân tối cao, kiểm sát viên Trần Văn Cường ở Viện kiểm sát nhân dân tỉnh An Giang có bài viết chỉ ra 7 điểm sai trong Bộ luật Hình sự năm 2015.

Chính thông tin trên đã kéo tôi đến với việc dành thời gian tìm hiểu kỹ về bộ luật này và dưới đây xin giới thiệu cùng bạn đọc hai lỗi nữa mà không cần phải là người có kiến thức chuyên sâu về pháp luật cũng có thể nhận biết được. Cụ thể, Điều 216 là những nội dung quy định về tội trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động. Tại Khoản 1 của điều này có quy định như sau: Người nào có nghĩa vụ đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động mà gian dối hoặc bằng thủ đoạn khác để không đóng hoặc không đóng đầy đủ theo quy định từ 6 tháng trở lên thuộc một trong những trường hợp sau đây, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 01 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm: a) Trốn đóng bảo hiểm từ 50.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng; b) Trốn đóng bảo hiểm cho từ 10 người đến dưới 50 người lao động.

Vấn đề đặt ra ở đây là dấu phẩy (,) ở sau cụm từ “những trường hợp sau đây” là không phù hợp. Mà theo nguyên tắc của tiếng Việt, phía sau một mệnh đề khẳng định thì bao giờ cũng là dấu hai chấm (:) và tiếp đó những vấn đề, sự kiện hoạt động,... được người viết liệt kê trong văn bản. Trong trường hợp người viết không sử dụng dấu hai chấm (:) thì phía sau cụm từ “những trường hợp sau đây” không thể là dấu phẩy (,) mà phải là từ “hoặc”, thì nội dung chứa đựng trong câu văn này mới rõ nghĩa. Hơn nữa, đã là văn bản pháp luật thì nội dung phải rõ ràng, dễ hiểu, dễ nhớ thì mới dễ thực thi. Tuy nhiên, trong Khoản 1 của Điều 216 đã có tới hai từ “hoặc” được dùng với hai cụm từ sau: “hoặc bằng thủ đoạn”, “hoặc không đóng đầy đủ”, nên nếu bỏ dấu phẩy (,) rồi thêm từ “hoặc” nữa vào sau cụm từ “những trường hợp sau đây”, thì nội dung trong khoản này sẽ làm rối người đọc và khó hiểu hơn. Từ phân tích trên, tôi đề nghị chuyển nội dung “đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm”, thành một chế tài mới của tội danh này.

Cụ thể, nội dung của Khoản 1, Điều 216 cần được điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung như sau: Người nào có nghĩa vụ đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động mà gian dối hoặc bằng thủ đoạn khác để không đóng hoặc không đóng đầy đủ theo quy định từ 6 tháng trở lên thuộc một trong những trường hợp sau đây thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 01 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm: a) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm; b) Trốn đóng bảo hiểm từ 50.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng; c) Trốn đóng bảo hiểm cho từ 10 người đến dưới 50 người lao động.

Điều 389 trong Bộ luật Hình sự 2015 là những quy định về tội che giấu tội phạm và tại Điểm g, Khoản 1 của điều này có quy định như sau: Điều 265, các khoản 2, 3 và 4 (tội tổ chức đua xe trái phép); Điều 282 (tội chiếm đoạt tàu bay, tàu thủy); Điều 299 (tội chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt vũ khí quân dụng, phương tiện kỹ thuật quân sự); Điều 299 (tội khủng bố); Điều 301 (tội bắt cóc con tin); Điều 302 (tội cướp biển); Điều 303 (tội phá hủy công trình, cơ sở, phương tiện quan trọng về an ninh quốc gia); Điều 304 (tội chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt vũ khí quân dụng, phương tiện kỹ thuật quân sự); Điều 305, các khoản 2, 3 và 4 (tội chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt vật liệu nổ); Điều 309, các khoản 2, 3 và 4 (tội sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, phát tán, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất phóng xạ, vật liệu hạt nhân); Điều 311, các khoản 2, 3 và 4 (tội sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng hoặc mua bán trái phép chất cháy, chất độc);...

Với nội dung trên, Điều 389 đã dẫn chiếu sai cả về điều luật và tội danh. Thứ nhất, trong nội dung của điều luật này đã dẫn chiếu 2 lần đối với Điều 299 nhưng điều này lại mang hai tội danh khác nhau. Tức là ở phần trước, luật dẫn chiếu Điều 299 là “tội chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt vũ khí quân dụng, phương tiện kỹ thuật quân sự”. Và ngay sau đó lại dẫn chiếu Điều 299 là tội khác - “tội khủng bố”. Thứ hai, “tội chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt vũ khí quân dụng, phương tiện kỹ thuật quân sự” quy định trong bộ luật này là ở Điều 304 chứ không phải Điều 299.

Chắc chắn rằng những sai sót, bất cập trên đây trong Bộ luật Hình sự năm 2015 sẽ phải được sửa đổi, bổ sung. Tuy nhiên, thời gian bộ luật này có hiệu lực đã cận kề, trong khi đó, nếu chờ thông qua Quốc hội khóa XIV thì phải đến cuối tháng 7. Vì vậy, rất mong các cơ quan chức năng sớm tham mưu Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét và ban hành nghị quyết về nội dung này. Vì có như vậy thì quy định của pháp luật nói chung và Bộ luật Hình sự 2015 nói riêng mới thực sự đi vào cuộc sống.

Luật gia: Diệp Viên