Kiên quyết với "cát tặc"

BPO - Tình trạng khai thác cát lậu trên lưu vực sông Đồng Nai đoạn qua huyện Bù Đăng, tỉnh Bình Phước và huyện Cát Tiên, tỉnh Lâm Đồng vốn được xem là “điểm nóng” do tính chất và hệ lụy nghiêm trọng mà nó gây ra trên địa bàn cả 2 tỉnh. Do đó, ngăn chặn và kiên quyết với “cát tặc” được Bình Phước quyết tâm thực hiện, tiến tới chấm dứt tình trạng khai thác cát bừa bãi ở khu vực này.

1km đường sông, 1 tàu hút cát

Ngày 21-5-2020, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Phước ban hành Quyết định số 1103 về kiểm tra hoạt động khai thác cát, tình hình hoạt động của các bãi tập kết cát trên địa bàn 2 xã Thống Nhất và Đăng Hà, huyện Bù Đăng. Ngay sau khi có quyết định này, Sở Tài nguyên và Môi trường đã lập đoàn kiểm tra liên ngành đi kiểm tra, khảo sát thực tế tại 2 khu vực nêu trên. Kết quả kiểm tra, có 19 tàu vỏ thép đang dừng hoạt động và neo đậu bên bờ sông. Chủ sở hữu cư trú trên địa bàn 2 xã Thống Nhất và Đăng Hà. Tất cả đều là tàu có công dụng hút và chở cát hoặc có công dụng khác nhưng đã được hoán cải thành tàu hút và chở cát. 

Tàu khai thác cát hoạt động trên lưu vực sông Đồng Nai, đoạn qua địa bàn xã Đăng Hà, huyện Bù Đăng vào tháng 3-2020

19 tàu trên 19km đường bờ sông. Nếu tất cả đều đang hoạt động, không ai có thể tính toán được đã có bao nhiêu khối cát được hút lên. Chỉ biết rằng, bằng mắt thường, diện tích đất bị mất do sạt lở theo từng năm là điều có thể trông thấy được. “Hồi trước, lòng sông đâu có rộng như bây giờ. Đất trên bờ bị mất đi. Lòng sông rộng ra nhưng có rộng nữa cũng không đủ chỗ cho tàu hút cát tập kết” - ông Đinh Văn Bờ ở xã Đăng Hà bức xúc. Ông Bờ là một trong số rất nhiều người dân của xã Đăng Hà có diện tích đất nông nghiệp bị mất vì sạt lở do quá trình khai thác cát. Để bảo vệ diện tích đất còn lại, những nông dân như ông Bờ thậm chí đã phải tìm đến biện pháp cực đoan. “đêm đến tàu hút cát hoạt động nhiều hơn, tiếng máy nổ hút cát ầm ầm, chúng tôi có ngủ được đâu. Mang đá ra chọi tàu rồi chửi rủa nhưng vẫn không ăn thua. Tàu vẫn cứ hút cát” - anh Trần Văn Dương, thôn 4, xã Đăng Hà nói.

Gần 2 sào đất trồng sầu riêng của gia đình anh Huỳnh Quảng, thôn 6, xã Đăng Hà, huyện Bù Đăng bị cuốn trôi xuống sông do nạn khai thác cát

Hiện 19 tàu nêu trên đã bị tạm dừng hoạt động do vi phạm lĩnh vực giao thông đường thủy nội địa, không có giấy chứng nhận đăng ký, không có giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường hoặc có nhưng đã hết hạn và tự ý hoán đổi công năng sử dụng. Tuy nhiên, tình trạng lén lút khai thác cát vẫn đang diễn ra.

Chỉ cấp 2 giấy phép khai thác

Đối với tình trạng khai thác cát trái phép trên lưu vực sông Đồng Nai, quan điểm của UBND tỉnh Bình Phước là kiên quyết xử lý nghiêm và tiến tới chấm dứt tình trạng này. Theo quy chế phối hợp giữa UBND tỉnh Bình Phước và UBND tỉnh Lâm Đồng, mỗi tỉnh sẽ chỉ cấp 2 giấy phép khai thác cát. Mỗi giấy phép chỉ giới hạn 2 tàu được quyền khai thác. Ông Phạm Văn Liêm, Phó giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường cho biết: Trong thời gian tới, sở sẽ tham mưu UBND tỉnh tổ chức phiên đấu thầu công khai để các doanh nghiệp có nhu cầu tham gia và cấp giấy phép cho đơn vị thắng thầu. Còn hiện tại, những đơn vị nào giấy phép đã hết hạn thì không được tiếp tục gia hạn.

Bên cạnh đó, sau khi được cấp giấy phép, các ngành chức năng phải phối hợp chặt chẽ với cơ quan công an trong việc giám sát hoạt động của tàu khai thác cát, tránh tình trạng quản lý không nghiêm khiến các tàu lén lút hoạt động.

Siết chặt tập kết, kinh doanh cát xây dựng

Trên địa bàn 2 xã Thống Nhất, Đăng Hà có 12 doanh nghiệp và 3 hộ kinh doanh đang hoạt động tập kết, kinh doanh cát xây dựng với tổng khối lượng cát còn tồn tại các bãi tập kết là 127.881,25m³. Các trường hợp này hầu hết là mua lại cát xây dựng của doanh nghiệp và hộ kinh doanh khác, sau đó vận chuyển về tập kết, kinh doanh tại 2 xã Thống Nhất, Đăng Hà. Tuy nhiên, các bãi tập kết đều là đất lâm nghiệp và đất sản xuất nông nghiệp chưa chuyển đổi mục đích sử dụng. Do đó, không được dùng để tập kết, kinh doanh cát xây dựng.

Với những trường hợp này, để tiếp tục hoạt động kinh doanh, các doanh nghiệp, cá nhân nêu trên phải chuyển đổi mục đích sử dụng đất theo quy định. Tuy nhiên, cầu Phước Cát nối xã Đăng Hà với xã Phước Cát của huyện Cát Tiên đã cấm không cho xe trọng tải quá 5 tấn lưu thông. Do đó, không loại trừ trường hợp doanh nghiệp lợi dụng việc vận chuyển cát bằng đường thủy để khai thác cát trá hình. “Các đơn vị liên quan phải giám sát chặt chẽ, tránh tình trạng doanh nghiệp lập lờ dẫn đến không quản lý được cát đầu ra, đầu vào” - Trung tá Phan Văn Tấn, Phó trưởng Phòng Cảnh sát môi trường Công an tỉnh nói.